Τσακίρης: Οι τρεις λόγοι που μειώθηκαν οι τουριστικές εισπράξεις

Οι προσφορές που έκαναν οι ξενοδόχοι με σκοπό να καταστήσουν ελκυστικότερο το προϊόν τους και να αυξήσουν τη μειωμένη ζήτηση που καταγράφηκε στην αρχή της χρονιάς, η τάση μείωσης της μέσης διάρκειας παραμονής των ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα αλλά και η εκρηκτική αύξηση των μη αδειοδοτημένων καταλυμάτων είναι οι αιτίες για τη μείωση των εισπράξεων της χώρας από τον τουρισμό φέτος, σύμφωνα με όσα δηλώνει σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ) Γεώργιος Τσακίρης.

Όπως επισημαίνει, ωστόσο, ο επικεφαλής του ΞΕΕ, η μείωση των τουριστικών εισπράξεων δεν αποτέλεσε «κεραυνό εν αιθρία». Ο λόγος είναι πως ακόμα και κατά την περίοδο των διαδοχικών ρεκόρ αφίξεων ξένων επισκεπτών της τελευταίας τριετίας, οι τουριστικές εισπράξεις αυξάνονταν με το μισό ποσοστό της αντίστοιχης αύξησης των ξένων τουριστών στην Ελλάδα.

Αιτιολογώντας την πρακτική των ξενοδόχων να προχωρούν σε προσφορές που, εξ αντικειμένου, οδηγούν σε μείωση των τουριστικών εισπράξεων, σημείωσε πως αποτελεί το έσχατο εργαλείο μάρκετινγκ που διαθέτουν για να αντιδράσουν στη μείωση της ζήτησης από το εξωτερικό, όπως συνέβη στο ξεκίνημα της φετινής χρονιάς.

Σημείωσε, μάλιστα, χαρακτηριστικά πως οι θυσίες των ξενοδόχων ήταν αυτές που κράτησαν όρθιο τον ελληνικό τουρισμό και συγκράτησαν την πτώση της οικονομίας τα τελευταία χρόνια.

Ο πρόεδρος του ΞΕΕ αναφέρθηκε, παράλληλα, στην επίδραση που έχουν στη λειτουργία της τουριστικής αγοράς αλλά και τις τουριστικές εισπράξεις, οι ψηφιακές πλατφόρμες μίσθωσης κατοικιών όπως η Airbnb. Ο Γ. Τσακίρης επικαλέστηκε πηγή της Πολιτείας της Ν. Υόρκης (οι αρχές της οποίας έλαβαν πρόσφατα δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου), σύμφωνα με την οποία οι εν λόγω πλατφόρμες «σχεδιάστηκαν για να ευνοούν την παρανομία».

Στις αιτιάσεις ότι πλατφόρμες όπως η Airbnb αποτελούν κόκκινο πανί για τους ξενοδόχους κι έχουν εξελιχθεί σε «βολικό» ένοχο για μια σειρά από προβλήματα, ο επικεφαλής του ΞΕΕ τις χαρακτήρισε εχθρό των πολιτών και της κοινωνίας και όχι εξιλαστήριο θύμα των ξενοδόχων.

Επικαλούμενος μελέτες του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), ο Γ. Τσακίρης εκτίμησε πως η ετήσια απώλεια εσόδων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων εξαιτίας των μη αδειοδοτημένων καταλυμάτων ξεπερνά το 10% του τζίρου τους.

Αναφερόμενος σε ένα πακέτο μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν άμεσα με στόχο την αναστροφή της καθοδικής πορείας των τουριστικών εισπράξεων, ο πρόεδρος του ΞΕΕ ανέφερε πως προτεραιότητα αποτελεί η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ξενοδοχειακού προϊόντος. Γι' αυτό, εξήγησε, θα πρέπει να αρθούν άμεσα οι επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν στις επιχειρήσεις του κλάδου, να διασφαλιστεί η έγκαιρη έκδοση visa Σέγκεν, να υιοθετηθεί το ωράριο λειτουργίας και το ηλεκτρονικό εισιτήριο για την είσοδο σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους και να ελεγχθούν άμεσα τα μη αδειοδοτημένα καταλύματα.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Γ. Τσακίρη στο Euro2day.gr:

Μείωση ταξιδιωτικών εισπράξεων 9,2% τον Αύγουστο και 7,1% στο οκτάμηνο, αλλά με ελαφρά άνοδο αφίξεων ξένων επισκεπτών 1,5% τον Αύγουστο και 1,3% στο οκτάμηνο. Τελικά θα χαρακτηρίζατε επιτυχημένη (βάσει αφίξεων) ή όχι (βάσει εισπράξεων) τη χρονιά που διανύουμε; Θα το κερδίσει το στοίχημα ο πρωθυπουργός;

«Οι τουριστικές επιδόσεις της χώρας το πρώτο οκτάμηνο, σε σχέση με την αύξηση των αφίξεων, επιδέχονται παραπάνω από μία αναγνώσεις.

Η μία ανάγνωση λέει ότι παρά το γεγονός ότι προερχόμαστε από 3 χρονιές εντυπωσιακής ανόδου, το τουριστικό προϊόν μας για 4η χρονιά παρουσιάζει, έστω και οριακά, αυξημένη ζήτηση. Μόνο παρήγορο μπορεί να είναι αυτό, ειδικά αν αναλογιστούμε πως έχουν στο μεταξύ μεσολαβήσει μία αντικειμενική και πραγματική αύξηση του κόστους των τουριστικών υπηρεσιών κατά 8-11% λόγω αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ και το «θόλωμα» της τουριστικής εικόνας κάποιων προορισμών της χώρας μας από την έκρηξη του μεταναστευτικού προβλήματος και τις αρνητικές εικόνες που κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο, ενώ κι εμείς από την πλευρά μας δεν προχωρήσαμε σε καμία βελτίωση των δημόσιων υποδομών και υπηρεσιών μας.

Υπάρχει βέβαια και η άλλη ανάγνωση, που θεωρεί ότι με δεδομένες τις δυσκολίες πολλών χωρών της Μεσογείου, θα έπρεπε και θα μπορούσαμε να έχουμε πάει καλύτερα.

Σε κάθε περίπτωση, δυστυχώς, το μόνο σίγουρο είναι η υστέρηση των τουριστικών εσόδων. Αυτό θα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά και όχι το αν ο κ. πρωθυπουργός θα κερδίσει, κέρδισε ή θα χάσει το όποιο στοίχημα έβαλε χαριτολογώντας».

Έχουν δοθεί αρκετές ερμηνείες για την πτώση των εισπράξεων φέτος. Πού την αποδίδετε εσείς;

«Η φετινή υστέρηση των τουριστικών εσόδων μας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο, αλλά δεν θα το χαρακτήριζα "κεραυνό εν αιθρία". Τα τελευταία 3 χρόνια των αυξήσεων στις αφίξεις, τα αντίστοιχα ποσοστά αύξησης των εσόδων μας υπολείπονταν κατά 40-50% αυτών των αφίξεων. Ενώ, οι λοιπές ανταγωνιστικές χώρες παρουσίαζαν αυτούς τους δείκτες ομοιογενώς αυξανόμενους και σε κάποιες περιπτώσεις το ποσοστό αύξησης των εσόδων υπερίσχυε του αντιστοίχου των αφίξεων. Πρόκειται συνεπώς περί αρνητικής για τη χώρα μας τάσης, που οφείλουμε να μελετήσουμε και να αντιμετωπίσουμε άμεσα.

Ειδικά για φέτος, η χρονιά ξεκίνησε υποτονικά από πλευράς ζήτησης. Η μειωμένη ζήτηση ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά για προσφορές, ώστε το προϊόν να γίνει ελκυστικότερο και να αυξηθεί η ζήτηση. Αυτό οδηγεί αναπόφευκτα σε μειωμένα έσοδα. Παράλληλα καταγράφεται και μια τάση μείωσης της μέσης διάρκειας παραμονής των επισκεπτών μας, γεγονός που μειώνει περαιτέρω τα έσοδα.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και την εκρηκτική αύξηση των διαθέσιμων, μη αδειοδοτημένων καταλυμάτων των οποίων τα έσοδα δεν εμφανίζονται πουθενά, τότε έχουμε την πλήρη εικόνα των αιτιών αυτής της υστέρησης».

Κάποιοι σπεύδουν να αποδώσουν σε μεγάλο βαθμό τη μείωση εισπράξεων φέτος στην εκρηκτική ανάπτυξη της λεγόμενης οικονομίας του διαμοιρασμού (Sharing Economy). Η Airbnb έγινε κόκκινο πανί για τους ξενοδόχους και πολλοί αποδίδουν σε αυτήν μεγάλο μέρος της μείωσης εισπράξεων. Μήπως, όμως, έχει γίνει ο «βολικός» ένοχος για όλα; Κι οι ξενοδόχοι που ρίχνουν τις τιμές ανεξέλεγκτα;

«Ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Όσο αφορά στις τιμές των ξενοδοχείων, ο ξενοδόχος είναι υποχρεωμένος να επενδύσει αρχικά σε προσπάθειες και έξοδα για την προσέλκυση επισκεπτών στη χώρα μας. Στη συνέχεια επενδύει σε προσωπικό, πρώτες ύλες, εξοπλισμό κ.α. Έχοντας "ματώσει" και όντας εκτεθειμένος οικονομικά σε καιρούς μηδαμινής ρευστότητας, μόλις δει ότι η ζήτηση δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του, χρησιμοποιεί εξ ανάγκης το έσχατο εργαλείο marketing που έχει στη διάθεσή του, δηλαδή την τιμή του προϊόντος του.

Αυτή η πολιτική έχει προφανείς συνέπειες τόσο στα τουριστικά έσοδα όσο και στα αποτελέσματα των ίδιων των επιχειρήσεων. Όμως ακριβώς αυτές οι επενδύσεις και οι θυσίες των ξενοδόχων κράτησαν όρθιο τον τουρισμό και συγκράτησαν την πτώση της οικονομίας μας τα τελευταία χρόνια. Έτσι στο τέλος της ημέρας "σώζεται η παρτίδα" και ωφελούνται τόσοι και τόσοι κλάδοι και τα δημόσια έσοδα.

Τώρα για την Airbnb και την κάθε άλλη πλατφόρμα, γιατί, δυστυχώς, δεν είναι μόνο η Airbnb αλλά είναι πολλές οι πλατφόρμες οι οποίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν πηγές της πολιτείας της Ν. Υόρκης που πρόσφατα νομοθέτησε δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου, "σχεδιάστηκαν για να ευνοούν την παρανομία" και κερδίζουν τεράστια αδήλωτα ποσά. Η εκρηκτική τάση ανάπτυξης που καταγράφει αυτή η κατ' επίφαση "οικονομία του διαμοιρασμού" στη χώρα μας, αναμφίβολα στερεί από το κράτος έσοδα και ασφαλιστικές εισφορές, συντελεί στην ανεργία, ανεβάζει τις τιμές των ενοικίων προς τους μόνιμους κατοίκους και υποβαθμίζει τις συνθήκες ζωής στις γειτονιές.

Συνεπώς, η σκιώδης αυτή οικονομία είναι εχθρός των πολιτών και της κοινωνίας και όχι το εξιλαστήριο θύμα των ξενοδόχων».

Πώς πιστεύετε ότι θα επηρεάσει η μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων την οικονομική κατάσταση των ξενοδοχείων στην Ελλάδα; Φοβάστε, όπως άλλοι, «αφελληνισμό» του ξενοδοχειακού κλάδου της χώρας;

«Έχουμε διαπιστώσει, με μελέτες του ΙΤΕΠ, ότι το 55% τουλάχιστον των τουριστικών δαπανών στην χώρα μας παράγεται από πελάτες που διαμένουν στα ελληνικά ξενοδοχεία. Αν υπολογίσουμε ως απώλεια εσόδων των ξενοδοχείων, το ποσό της μείωσης των τουριστικών εσόδων με βάση το παραπάνω ποσοστό, αναφερόμαστε σε μια απώλεια εσόδων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων της τάξης του 10% σε ετήσια βάση. Αν σε αυτή την εξίσωση προσθέσουμε την αύξηση του ΦΠΑ, που σε λίγες περιπτώσεις ήταν δυνατή η μετακύλισή της στους επισκέπτες, καταλήγουμε στην εκτίμηση ότι ο ξενοδοχειακός κλάδος φέτος είναι σε σαφώς ασθενέστερη οικονομικά θέση σε σχέση με αυτήν που ήταν πέρυσι την ίδια εποχή, με όποιους κινδύνους αυτό μπορεί να συνεπάγεται».

Τι θα έπρεπε να περιλαμβάνει ένα «πακέτο» παρεμβάσεων και από ποιους, προκειμένου να αναστραφεί από την επόμενη χρονιά η καθοδική πορεία των εισπράξεων; Οι δύο-τρεις «επείγουσες» κινήσεις που θα πρέπει να γίνουν;

«Νομίζω ότι η πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι, να γίνει ανταγωνιστικότερο το ξενοδοχειακό προϊόν, μειώνοντας τις επιβαρύνσεις. Το τουριστικό προϊόν, όπως επανειλημμένα έχουμε τονίσει, είναι ένα διεθνοποιημένο προϊόν το οποίο πωλούμε σε μια εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά.

Άλλη βασική προϋπόθεση, η εξομάλυνση της τουριστικής λειτουργίας όπως π.χ. η έγκαιρη ενεργοποίηση της διαδικασίας για τη χορήγηση VISA σε επισκέπτες μας, η έγκαιρη διευθέτηση των ωραρίων λειτουργίας μουσείων και αρχαιολογικών χώρων σε συνδυασμό με την ηλεκτρονικοποίηση της διαδικασίας έκδοσης εισιτηρίων κ.λπ.

Τέλος, ο άμεσος έλεγχος των μη αδειοδοτημένων καταλυμάτων. Η κατ' επίφαση αποκαλούμενη "οικονομία του διαμοιρασμού" απορροφά από τα δηλωμένα εθνικά τουριστικά έσοδα πλέον των 2,5 δισ. ευρώ κάθε χρόνο και αυτό δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί».