Ποιες δεξιότητες χρειάζονται σήμερα οι νέοι

Τις καταλυτικές αλλαγές που έχει φέρει η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας στις ζωές μας, αλλά και τα όπλα με τα οποία οι νέοι καλούνται να πορευθούν, αναλύει ο Ελληνοαμερικανός ερευνητής και ιδρυτής του MIT Media Lab Νίκολας Νεγρεπόντε σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr. 

Ο γνωστός ερευνητής, ο οποίος θα βρεθεί στη χώρα μας και θα μιλήσει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, στις 06 -09 Απριλίου, επισημαίνει τις τεράστιες τεχνολογικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί, με καταλύτη και την πανδημία, οι οποίες έχουν καταστήσει, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «τη συνδεσιμότητα σαν τον αέρα - την αντιλαμβάνεσαι μόνο όταν λείπει. Προσπαθήστε να μείνετε μακριά από το iPhone σας και θα το αντιληφθείτε».

Παράλληλα, επισημαίνει ότι και τα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει να προσαρμοστούν στις επιταγές της νέας εποχής, σημειώνει τον καταλυτικό ρόλο της πανδημίας στην αλλαγή αντιλήψεων ενώ σχολιάζει και την επόμενη ημέρα στην Ελλάδα.   

Η συνέντευξη στο Euro2day.gr

- Πόσο έχει επηρεάσει η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας όλους τους τομείς της ζωής μας; Μία από τις αλλαγές είναι η μείωση των θέσεων εργασίας. Πώς μπορεί μια κοινωνία να αντιμετωπίσει αυτή την αλλαγή;

Η μεγαλύτερη αλλαγή αφορά την ίδια την αλλαγή. Για παράδειγμα, η έννοια της βεβαιότητας έχει αλλάξει. Όλοι έχουμε μάθει να μη θεωρούμε πολλά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της δουλειάς. Ανάλογα με τη χώρα που ζείτε, μπορείτε να κάνετε κάποιες υποθέσεις σχετικά με την εκπαίδευση και την υγεία. Επιπλέον, σίγουρα πρόκειται να μάθετε για γεγονότα (ειδήσεις) πιο γρήγορα από ό,τι στο παρελθόν, όχι μόνο μέσω των ειδησεογραφικών εκπομπών, αλλά και μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι νέες τεχνολογίες έχουν καταστήσει τη συνδεσιμότητα σαν τον αέρα -την αντιλαμβάνεσαι μόνο όταν λείπει. Προσπαθήστε να μείνετε μακριά από το iPhone σας και θα το αντιληφθείτε.

- Ποιες δεξιότητες χρειάζεται ένας νέος ή μεγαλύτερος σήμερα για να μπει στην αγορά εργασίας;

Η πρωταρχική δεξιότητα, αν μπορείτε να την ονομάσετε δεξιότητα, είναι η ικανότητα να μαθαίνετε, να προσαρμόζεστε και να αλλάζετε. Μπορείτε να το ονομάσετε μετα-δεξιότητα. Με άλλα λόγια, τι πρέπει να μάθετε; Η απάντηση είναι: μάθε πώς πρέπει να μαθαίνεις. Αυτό σημαίνει συνεχή αμφισβήτηση και περιέργεια, καθώς και σκέψη για την ίδια τη σκέψη.

Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα: την επιστήμη των υπολογιστών. Οι γονείς συχνά χαίρονται όταν μαθαίνουν ότι ο γιος ή η κόρη τους θέλει να ασχοληθεί με την επιστήμη των υπολογιστών, επειδή πιστεύουν ότι είναι μια «εμπορεύσιμη» δεξιότητα, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σταθερή δουλειά στη Microsoft, την Google και άλλους ιντερνετικούς κολοσσούς. Η αλήθεια είναι ότι αυτό είναι, στην καλύτερη περίπτωση, συγκυριακό.

Η πραγματική αξία της μελέτης της επιστήμης των υπολογιστών έγκειται στον τρόπο σκέψης, στη χρήση αλγορίθμων, στην αποδόμηση και ανακατασκευή ιδεών, που προέρχεται το Α από το Β. Μπορώ να σας πω την ίδια ιστορία για την αρχιτεκτονική, και γιατί είναι σημαντικό ακόμη να μην είσαι αρχιτέκτονας, να αναπτύξεις σχεδιαστική σκέψη.

Τι δεξιότητες χρειάζεται κάποιος για να αντεπεξέλθει στη νέα πραγματικότητα; Πώς μπορούμε να τις αποκτήσουμε;

Και πάλι, δεν είμαι σίγουρος ότι τις αποκαλείτε δεξιότητες, αλλά χρειάζεται αισιοδοξία, επιμονή και αυτοπεποίθηση. Η τελευταία θα πρέπει να είναι ισχυρή και ταπεινή ταυτόχρονα.

Πώς μπορούν τα εκπαιδευτικά συστήματα να βοηθήσουν στη νέα πραγματικότητα;

Ένα πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν αμέσως τα εκπαιδευτικά συστήματα είναι να σταματήσουν τα διαγωνίσματα. Εχουμε οδηγηθεί σε μια μανία με τα τεστ που, στην καλύτερη περίπτωση, μετρά την ικανότητά μας να διδάσκουμε, όχι την ικανότητα ενός ατόμου να μαθαίνει. Η διαφορά είναι απλή. Η εκπαίδευση είναι αυτό που κάνει το σύστημα σε εσάς και η μάθηση είναι αυτό που κάνετε εσείς στον εαυτό σας. Σκεφτείτε το, κάθε γονιός είναι ενθουσιασμένος με τα πάθη και τον πνευματικό ενθουσιασμό του δικού του παιδιού.

Όταν λέτε ότι «δεν είναι τρελό να φανταζόμαστε ότι θα καλλιεργούμε σπίτια και αυτοκίνητα από σπόρους που θα φτιάξουμε», αναφερόμενος στην τάση της βιοτεχνολογίας, πόσο μακριά βλέπετε αυτή την πραγματικότητα;

Η φιλοδοξία είναι πιο σημαντική από την πραγματικότητα. Η ιδέα του σχεδιασμού στη μικρότερη κλίμακα της φύσης είναι θαυμαστή και είναι βέβαιο ότι θα αποφέρει πράγματα που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε σήμερα.

Ας φανταστούμε ότι μπορούμε να καλλιεργήσουμε σπίτια και αυτοκίνητα από σπόρους. Αυτό που είναι πιο σίγουρο από αυτή την «πραγματικότητα», είναι ότι στην πορεία θα υπάρξουν και άλλες εφαρμογές όπως αυτοκαθαριζόμενα αυτοκίνητα, τεχνητές καρδιές και η ικανότητα να μάθει κανείς μια γλώσσα παίρνοντας ένα χάπι.

Τι αλλαγές έφερε η πανδημία στον κόσμο και πόσο μόνιμες θα είναι;

Η πανδημία μάς βύθισε ξανά σε βουκολική σκέψη, μια αληθινή ή μεταφορική ποιμαντική ζωή. Μερικοί άνθρωποι ανακάλυψαν τις οικογένειές τους. Οι εσωστρεφείς ποτέ δεν έχουν περάσει καλύτερα. Όλοι μάθαμε πόσο ανόητες μπορεί να είναι οι μετακινήσεις.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, τον τελευταίο καιρό πραγματοποιείται μια ψηφιακή μετάβαση που έχει φέρει μια νέα πραγματικότητα σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η επόμενη μέρα στη χώρα μας;

Ο ψηφιακός κόσμος δεν έχει κέντρο ή άκρα. Τα προηγουμένως άκαμπτα όρια, σχεδόν μεταξύ οτιδήποτε και οτιδήποτε άλλου, είναι πιο ακαθόριστα σήμερα και υφίστανται μεγάλες και ταχείες αλλαγές. Ακόμη και το να είσαι μέσα ή έξω -σε μια ομάδα, σε ένα κτίριο ή έναν τρόπο σκέψης- είναι πιο ρευστό από ποτέ. Όλα αυτά είναι καλά για την Ελλάδα.

Διαφορετικά, εμείς (είμαι Έλληνας) θα παραμείνουμε στην άκρη της Ευρώπης, μια μικρή χώρα και μιλάμε μια γλώσσα που λίγοι μπορούν να μιλήσουν. Αυτά δεν έχουν πλέον σημασία.