Η συνταγή για τη δημιουργία επιτυχημένων startups

Ήταν Ιούλιος του 2022. Κάπου 900 Ινδοί επιχειρηματίες είναι συγκεντρωμένοι σε ένα ξενοδοχείο της Bangalore και κύριο θέμα της σύναξης τους είναι η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας υπό συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού, υψηλής ταχύτητας αλλαγών στις τεχνολογίες, διεθνούς γεωπολιτικής ρευστότητας και ανάπτυξης μεθόδων και πρακτικών για συμμετοχή σε νέες σφαίρες παγκόσμιας επιρροής (κίνηση BRICS)

Σε κάποια στιγμή των εργασιών του συνεδρίου τον λόγο παίρνει ο επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος Azim Premji, ιδρυτής της εταιρείας Wipro –η οποία, από επιχείρηση παραγωγής φυτικών ελαίων, σήμερα είναι ηγέτης στην παραγωγική λογισμικού. «Μία εταιρεία πρέπει να μπορεί να αλλάξει σε χρόνο ρεκόρ, να είναι ευέλικτη και να μπορεί να λαμβάνει σωστές αποφάσεις προσανατολισμού, όταν αυτές υπαγορεύονται από το περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται. Η «γρήγορη επιχείρηση» αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα στην εποχή μας», είπε ο 78χρονος αποκαλούμενος «τσάρος της Ινδικής Πληροφορικής»

«Ο παραδοσιακός δυτικού τύπου καπιταλισμός», τόνισε από την πλευρά του ο Nandan Nilekani, συνιδρυτής της εταιρείας Infosys, «έχει γίνει γραφειοκρατικός και αναποτελεσματικός. Είναι αργός, και άρα δυσκίνητος, σε μία εποχή όπου η ταχύτητα αποτελεί συντελεστή παραγωγής πλούτου. Είναι λοιπόν ανάγκη να προσαρμοστεί η επιχειρηματικότητα στην εποχή της ταχύτητας και της καινοτομίας.

Αν το 1942 Γιόζεφ Σουμπέτερ μιλούσε για την δημιουργική καταστροφή, ο σημερινός επιχειρηματίας ας βάλει στο λεξιλόγιό του, άρα και στον τρόπο σκέψης του, την «δημιουργική... δημιουργία». Συνεπώς, ο νέος επιχειρηματίας πρέπει να είναι αυτός που προτείνει νέες λύσεις και μπορεί γρήγορα να παράγει, να υιοθετεί και να εμπορευματοποιεί νέες ιδέες. Ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσει κάποιος μία δουλειά είναι να προσφέρει καινούργια προϊόντα ή διαδικασίες…».

Με αφετηρία τις παραπάνω σκέψεις, πολύς λόγος έγινε για τον ρόλο των startups (νεοφυών επιχειρήσεων) και, πολύ σωστά, κάποιοι ομιλητές αναφέρθηκαν πέρα από τον Σουμπέτερ και στην επιρροή του αείμνηστου Πήτερ Ντράκερ. Για όσους ενθυμούνται, αυτός ο μεγάλος γκουρού του μάνατζμεντ και της επιχειρηματικότητας είχε καθορίσει τον επιχειρηματία ως ένα άτομο που «ανατρέπει και αποδιοργανώνει». Όπως ισχυριζόταν, «οι επιχειρηματίες καινοτομούν, η καινοτομία αποτελεί το εργαλείο της επιχειρηματικότητας».

Ο William Baumol (1922-2017) ένας από τους κορυφαίους οικονομολόγους σε αυτόν τον τομέα, περιγράφει τον επιχειρηματία ως «τολμηρό και επινοητικό, που αποκλίνει από τα καθιερωμένα επιχειρησιακά σχέδια και πρακτικές». Ο δε Howard Stevenson, 83 ετών, ο άνθρωπος που υπερασπίστηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον την μελέτη της επιχειρηματικότητας στο Harvard Business School, την ορίζει ως «αναζήτηση της ευκαιρίας πέρα από τους πόρους που ένας επιχειρηματίας ελέγχει αυτή την περίοδο».

Εξάλλου, υποστηρίζει ότι για την ανάπτυξη μία νεοφυούς επιχείρησης παίζουν ρόλο οι συνθήκες που επικρατούν σε μία περιοχή, η ταχύτητα των διαδικασιών και της χρηματοδότησης και η επάρκεια στην προσφορά ανθρώπινου δυναμικού. Κάνοντας, επίσης, λόγο για τις νέες τάσεις στην επιχειρηματικότητα, ο καθηγητής Stevenson, που στο Χάρβαρντ τον αποκαλούν «λιοντάρι του επιχειρείν», υπογραμμίζει ότι το επιχειρηματικό πνεύμα ακμάζει επίσης στα clusters.

Το ένα τρίτο των αμερικανικών venture capital κινείται σε δύο περιοχές, την Silicon Valley και την Βοστώνη, και τα δύο τρίτα σε μόλις έξι περιοχές –την Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, το Σαν Ντιέγκο και το Όστιν, μαζί με την Silicon Valley και την Βοστώνη. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή το επιχειρηματικό πνεύμα σε παρόμοιες περιοχές είναι τρόπος ζωής.

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι οι νεοφυείς και γρήγορες επιχειρήσεις ναι μεν βρίσκουν χρηματοδότηση μέσω εταιρειών venture capital, όμως αυτό δεν αποτελεί πανάκεια. Οι venture capitalists χρηματοδοτούν μόνον ένα μικρό μέρος των startups. Για την μεγάλη πλειονότητα τα χρήματα προέρχονται από προσωπικό χρέος ή από τις τρεις κατηγορίες –φίλοι, ανόητοι και οικογένεια (three Fs –friends, fools and family).

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αυτό που μετράει πολύ στην δημιουργία μιας νεοφυούς επιχείρησης είναι η μελέτη που πρέπει να κάνουν οι ιδρυτές της σχετικά με το τι θέλουν οι πελάτες τους και η ταχύτητα των πιθανών αποδόσεων κερδών. Και από την άποψη αυτή, οι δυνητικοί επιχειρηματίες, πέρα από παραδοσιακές μεθόδους έρευνας αγοράς, θα πρέπει οι ίδιοι να βρουν την πελατεία τους πριν δημιουργήσουν το προϊόν ή την υπηρεσία που θέλουν να προσφέρουν.

Γρήγορα όμως. Η ταχύτητα είναι συγκριτικό πλεονέκτημα. Αυτή εξάλλου είναι και διαπίστωση μιας τελευταίας μεγάλης έρευνας της McKinsey, που μπορεί να αναζητήσει κανείς στον ιστότοπο της.