Η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει!

Ίσως να φαίνεται αιρετικό, αλλά η Ελλάδα έχει μεγάλη ελπίδα να ανακάμψει και τελικά άλλες χώρες να αντιμετωπίσουν πρόβλημα χρέους. Μια πιθανή λύση και το τρίπτυχο της αισιοδοξίας για τα δημόσια οικονομικά.

Δημοσιεύθηκε: 4 Ιανουαρίου 2011 - 07:53

του Αριστείδη Μπιτζένη*

Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι η αποπληρωμή του χρέους, αλλά η εξυπηρέτηση του χρέους της σε ετήσια βάση.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δυσμενή θέση εξαιτίας πολλών παραγόντων και συγκεκριμένα λόγω:

• των λαθών των πολιτικών της από το 1980 και μετά
• της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης,
• μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας εφόσον μας αρέσει η καταστροφολογία και διακατέχεται πλέον από απαισιοδοξία η πλειονότητα των Ελλήνων,
• της υποτιμητικής κερδοσκοπίας κατά του Ευρώ η οποία στάθηκε ως αντίβαρο στο πολύ ασθενές νόμισμα που είναι πλέον το δολάριο. Η υποτίμηση του δολαρίου θα φανεί στο άμεσο μέλλον,
• της κακοδιαχείρισης που υπήρξε στην ελληνική οικονομία τα τελευταία 30 χρόνια, με μια κρατικοδίαιτη μηχανή ανάπτυξης με χαμηλή παραγωγικότητα και χαμηλή ανταγωνιστικότητα,
• της ελληνικής νοοτροπίας για γρήγορο και εύκολο κέρδος,
• του υψηλού βιοτικού επιπέδου το οποίο συντηρήθηκε με δανεικά, με φοροδιαφυγή, και εισφοροδιαφυγή,
• της επιβεβαίωσης της κακοδιαχείρισης σε μάκρο επίπεδο, της κατάχρησης δημόσιου χρήματος, της κακής δημόσιας διοίκησης, μιας ανυπόληπτης εθνικής στατιστικής υπηρεσίας που πλέον όλοι γνωρίζουν τι πάει να πει «Greek statistics»
• και τέλος, ήταν μεγάλο λάθος η χρονική στιγμή που επιλέξαμε να φανούμε ειλικρινείς και να ενημερώσουμε τους πάντες σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα για όλες τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, με αποτελέσματα να επιβεβαιώσουμε στον πιο ακραίο βαθμό τους φόβους που είχε η Δύση για εμάς τους Έλληνες, οι δανειστές μας και οι κερδοσκόποι να μας επιτεθούν, και μέσα σε ένα εξάμηνο τα spreads δανεισμού να φτάσουν από τις 100 στις 1000 μονάδες.

Με αυτά τα δεδομένα η επιβίωσή μας είναι όντως αδύνατη; Ίσως επειδή χρωστάμε πολλά, ίσως επειδή δεν έχουμε βιομηχανία, δεν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα, έχουμε τεράστια γραφειοκρατία και παραοικονομία, αλλά και χαμηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα;

Ή μήπως μόνο επειδή έχουμε πλέον χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα και δεν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε το χρέος;

Το επιχείρημα εδώ βασίζεται ότι όλα τα παραπάνω τα έχουμε 10-20-30 χρόνια. Γιατί, λοιπόν μέσα σε 6 μήνες είμαστε στα πρόθυρα χρεοκοπίας; Υπάρχει λύση;

Το περιεχόμενο της λύσης

Λύση υπάρχει και θα έρθει από το εσωτερικό της χώρας λόγω μιας αναμενόμενης αλλαγής της νοοτροπίας μας, και λόγω βελτίωσης της επιχειρηματικότητας και του επιχειρηματικού κλίματος;

Λόγω της στόχευσης που πρέπει να δοθεί στην ναυτιλία, στις εξαγωγές ή στον τουρισμό; Λόγω της μείωσης της γραφειοκρατίας; Λόγω της «ένταξης» της παραοικονομίας στο δηλωθέν ΑΕΠ; Λόγω της καταπολέμησης της διαφθοράς, και της σπατάλης; Φυσικά ναι.

Πέρα από εσωτερικούς παράγοντες, υπάρχει και η λύση που μπορεί να έρθει από την ΟΝΕ με την επιμήκυνση όλων των δανείων μας και των 110 δισ. αλλά και των υπολοίπων 2/3 των δανείων μας με ευνοϊκά επιτόκια κάτω του 5%. Μπορεί να δοθεί η λύση με το ευρωομόλογο που θα μας δώσει την δυνατότητα για αναδιάταξη των χρεών μας και όχι του διατυμπανισμένου όρου της αναδιάρθρωσης του χρέους με τον οποίο δεν συμφωνούμε καθόλου ότι είναι λύση, όπως και του απορριπτέου μέτρου του κουρέματος των ομολόγων με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Η λύση μπορεί να δοθεί από την Ευρώπη γιατί τα 300 δισ. ευρώ δεν αφορούν μόνο εσωτερικούς δανειστές της Ελλάδας αλλά κυρίως τις ευρωπαϊκές τράπεζες που θα χάσουν πολλά δις ευρώ από το κούρεμα. Άρα, οι δυτικοί έχουν κίνητρο να θέλουν την σωτηρία μας.

Όμως άνευ όρων; Όχι φυσικά, για αυτό και επινοήθηκε το μνημόνιο το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο από τους όρους που βάζουν οι δανειστές μας για να έχουν την ελπίδα να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, αλλά και για εσωτερική κατανάλωση στις χώρες τους, ώστε να επικαλεστούν στους πολίτες τους ότι βοηθούν την Ελλάδα επειδή κάνουν οι Έλληνες τόσες πολλές θυσίες και αλλάζει η Ελλάδα.

Άρα, έχουμε ένα τρίπτυχο αισιοδοξίας. Επιμήκυνση που θα έρθει τον Ιανουάριο του 2011. Ευρωομόλογο που θα έρθει ίσως τον Μάρτιο του 2011, μέτρα τα οποία θα παρθούν μέσα στο 2011, ανάπτυξη που θα έρθει από το 2012 και σημάδια τα οποία θα φανούν σε συγκεκριμένους τομείς από τα μέσα του 2011.

Πολλά αναπτυξιακά μέτρα, ρευστότητα στην αγορά και αντιστροφή του απαισιόδοξου κλίματος εντός Ελλάδας από τη μια πλευρά και από την άλλη οι δυτικοί να συνειδητοποιήσουν ότι η λύση του ευρωομόλογου και της επιμήκυνσης των χρεών είναι οι μόνες μακροπρόθεσμα βιώσιμες λύσεις και αυτές άμεσα πρέπει να δοθούν.

Εμείς στο εσωτερικό μας πρέπει να καταλάβουμε ότι όλα τα μέτρα είναι απαραίτητα, ότι πρέπει να κάνουμε υπομονή και να γίνουμε επιτέλους παραγωγικοί, ανταγωνιστικοί με αλλαγή της νοοτροπίας μας για καλοπέραση και για γρήγορο και εύκολο κέρδος.

Επέκταση του μνημονίου δεν θα υπάρξει εφόσον τηρήσουμε το παρόν μνημόνιο και εφόσον βελτιωθεί σημαντικότατα η πιστοληπτική μας ικανότητα, εφόσον δοθεί η επιμήκυνση και εκδοθεί το ευρωομόλογο, αλλά από την άλλη θα υπάρξει αναθεωρημένο αυστηρότερο σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης ώστε να είμαστε πειθαρχημένοι στα δημοσιονομικά μας.

Η Ελλάδα απέδειξε ότι δεν ήταν πειθαρχημένη στα δημοσιονομικά της από το 1997! Δεν αξίζαμε να μπούμε στην ΟΝΕ βάσει των στατιστικών, αλλά η απόφαση να μπούμε στην ΟΝΕ αποδεικνύεται σήμερα σωτήρια με τα δεδομένα της παγκόσμιας κρίσης.

Ως Ελλάδα δεν τα πηγαίναμε καλά χρόνια τώρα και η παγκόσμια κρίση, αλλά και η ειλικρίνεια μας την χρονική στιγμή που επιλέξαμε να είμαστε ειλικρινείς, επέφερε την κατάρρευση της πιστοληπτικής μας ικανότητας. Άρα, η τήρηση μιας πειθαρχημένης δημοσιονομικής πολιτικής είναι το αυτονόητο αλλά δεν σημαίνει και μνημόνιο.

Είναι μόνο σενάριο

Τέλος, η έξοδος από την ΟΝΕ ως σενάριο υπάρχει πλέον στον ορίζοντα ως επιτρεπόμενη προοπτική με τη δεδομένη αναθεώρηση της Λισαβόνας, αφού υπάρχει εθελουσία έξοδος από την ΕΕ, άρα και αναγκαστική έξοδος από την ΟΝΕ για ένα μη μέλος της ΕΕ. Αλλά ως πραγματικό σενάριο δεν υφίσταται για την Ελλάδα γιατί δεν συμφέρει κανέναν και η Ελλάδα θα καταφέρει να πείσει τις αγορές και τους δανειστές της.

Το σλόγκαν «λεφτά υπάρχουν» ίσως και να έχει βάση δεδομένου ότι οι καταθέσεις των Ελλήνων είναι μεγαλύτερες σε σύνολο από τις καταθέσεις των Ιρλανδών ή των Πορτογάλων, δεδομένου ότι υπάρχουν κοντά στα 200 δις ευρώ για τα ελληνικά νοικοκυριά, και στο εξωτερικό έφυγαν κοντά στα 25 δις από επιχειρήσεις και νοικοκυριά συνολικά.

Κάθε κρίση έχει ένα τεράστιο ποσοστό γενεσιουργικής αιτίας στην κακή ψυχολογία που αυτή άμεσα πρέπει να αλλάξει. Ο τουρισμός στην Ελλάδα το 2011 πρέπει με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο, να δώσει το σημάδι ανάκαμψης όλης της ελληνικής οικονομίας, πρέπει να βοηθηθεί με κάθε τρόπο η ελληνική ναυτιλία και ιδίως η επιβατηγός ναυτιλία η οποία έχει αφεθεί στο έλεος του Θεού.

Τέλος, το πιο σημαντικό κατά την γνώμη μας αφορά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο ποσοστό κυβερνητικού χρέους ως προς το ΑΕΠ το οποίο στο τέλος του 2011 θα είναι κοντά στο 150% (όταν όμως της Ιαπωνίας είναι κοντά στο 200%, της Ιταλίας κοντά στο 110% και του Βελγίου κοντά στο 100%).

Το ελληνικό πλεονέκτημα

Από την άλλη, η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα να μην έχει μεγάλο ιδιωτικό χρέος (το συνολικό είναι κάτω του 200%). Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κοιτάμε και το συνολικό χρέος (ιδιωτικό και κυβερνητικό) μιας χώρας όταν το ιδιωτικό από μόνο του συνέβαλε στην τρομερή ανάπτυξη η οποία εμφανίστηκε σε κάποιες χώρες όπως η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Λουξεμβούργο, με αποτέλεσμα να έχουμε κοντά στο 4.000% συνολικό χρέος προς ΑΕΠ για το Λουξεμβούργο, κοντά στο 1000% για την Ιρλανδία, κοντά στο 500% την Ολλανδία, κοντά στο 400% για το Ηνωμένο Βασίλειο κλπ. Όσο και να ακούγεται παράδοξο, το να συμμαζέψεις το κυβερνητικό χρέος είναι πιο εύκολο από ότι το ιδιωτικό χρέος.

Για να γίνει αυτό κατανοητό αναφέρουμε ως παράδειγμα το γεγονός ότι στο δημόσιο χρέος υπάρχουν πολύ υψηλές και με αξία εξασφαλίσεις όπως ακίνητα του δημοσίου, ΔΕΚΟ, κτλ. τα οποία μπορούν να εκποιηθούν, ενώ σε περίπτωση ιδιωτικού χρέους οι εγγυήσεις είναι ελάχιστες έως καθόλου (με μία χρεοκοπία μιας εταιρείας όλοι οι δανειστές χάνουν τα λεφτά τους αν δεν φτάνει η περιουσία της εταιρείας και η εταιρεία δεν αναβιώνει, ενώ το κράτος αναβιώνει και μπορεί να επιστρέψει μέρος ή και ολόκληρο κομμάτι χρέους).

Επιπλέον, η αναδιάρθρωση μιας οικονομίας μπορεί να φαίνεται δύσκολη, χρονοβόρα και ίσως με σημαντικές κοινωνικές αντιστάσεις, αφετέρου, δεν παύει να είναι αναδιάρθρωση μιας πολύ μεγάλης οντότητας που με τα κατάλληλα μέτρα (βλέπε μνημόνιο) μπορεί να πετύχει, ενώ στον αντίποδα έχουμε έναν πολύ μεγάλο ιδιωτικό τομέα ο οποίος όταν είναι υπερδανεισμένος είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο ένα πακέτο μέτρων να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Εδώ έγκειται η δυσκολία να εξαλείψουμε τον 13ο και 14ο μισθό του ιδιωτικού τομέα που θα μας έκανε πολύ πιο ανταγωνιστικούς, κάτι που εφαρμόσαμε πολύ εύκολα στον δημόσιο τομέα. Οπότε, ίσως να φαίνεται αιρετικό αλλά η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλη ελπίδα να ανακάμψει και τελικά άλλες χώρες να αντιμετωπίσουν πρόβλημα χρέους.

Κλείνοντας, το άρθρο έχει ως σκοπό αυτές τις Άγιες Μέρες και στις αρχές του χρόνου να δώσει το στίγμα της αισιοδοξίας που πρέπει να μας διακατέχει όλο το 2011 με βάσιμα επιχειρήματα.

Καλή Χρονιά σε όλους μας!

* Ο κ. Αριστείδης Μπιτζένης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας

** Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει το διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες . Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψη σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.