ΦΠΑ: Άλλος ένας προγραμματισμός... στο ποδάρι!

Από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ούτε ένας υποψήφιος πρωθυπουργός που να μην έχει υπογραμμίσει την ανάγκη:

Πρώτον, για ένα μικρό και ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα (στον τελευταίο ανασχηματισμό αυξήθηκαν περισσότερο τα μέλη της κυβέρνησης...).

Και δεύτερον, για ένα δίκαιο και μόνιμο φορολογικό σύστημα!

Ωστόσο, ειδικότερα από την ένταξη της Ελλάδας στο μνημόνιο, το φορολογικό σύστημα αλλάζει περίπου μία φορά κάθε τρεις μήνες...

Τώρα λοιπόν, η κυβέρνηση (τιμώντας... την παράδοση) μελετά και πάλι την αλλαγή του φορολογικού καθεστώτος, αφήνοντας να εννοηθεί ότι εξετάζονται μειώσεις των συντελεστών ΦΠΑ σε ορισμένες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα στην οικοδομή.

Σύμφωνα με την κοινή λογική, ένα τέτοιο μέτρο θα είχε κάποιο νόημα υπό τρεις προϋποθέσεις:

Πρώτον, αν οι μειώσεις του συντελεστή ΦΠΑ γίνονταν σε κλάδους και δραστηριότητες όπου κόβονται τιμολόγια και αποδείξεις. Γιατί αν δεν κόβονται (όπως στην οικοδομή), μικρό νόημα έχει το ύψος του συντελεστή.

Δεύτερον, αν οι μειώσεις γίνονταν σε κλάδους που καλύπτονται από εγχώρια παραγωγή προϊόντων και απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων, γιατί διαφορετικά η μείωση του ΦΠΑ θα ενισχύσει τις εισαγωγές, επιδεινώνοντας παράλληλα τα δημόσια οικονομικά.

Και τρίτον, πέρα από τη μείωση του ΦΠΑ, θα πρέπει να υπάρξει και ένα συνολικότερο πακέτο μέτρων, το οποίο θα τονώσει τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Εξετάζοντας τώρα το παράδειγμα της οικοδομής, θα πρέπει να τονίσουμε πως η πλειονότητα των σχετικών προϊόντων είναι εγχωρίως παραγόμενη και ο κλάδος μπορεί να απασχολήσει μεγάλο αριθμό εργαζομένων.

Επιπλέον, αν η οικοδομή δεν εμφάνιζε νέα μείωση φέτος, αλλά διατηρείτο στα πολύ χαμηλά περυσινά επίπεδα, η ελληνική οικονομία θα σημείωνε θετικό ρυθμό ανάπτυξης από το πρώτο κιόλας τρίμηνο του έτους!

Από εδώ και πέρα, όμως, αρχίζουν τα πολύ δύσκολα.

Ενδεχόμενη μείωση του ΦΠΑ στην οικοδομή θα είχε νόημα αν συλλαμβανόταν -ή έστω περιοριζόταν δραστικά- η υπάρχουσα εντονότατη φοροδιαφυγή στον κλάδο, πράγμα καθόλου πιθανόν τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.

Και επίσης, ενδεχόμενη μείωση του ΦΠΑ θα μπορούσε να επηρεάσει την οικοδομική δραστηριότητα, αν η κυβέρνηση προχωρούσε και σε άλλα μέτρα που θα στήριζαν τον ευρύτερο χώρο της κτηματαγοράς.

Και αυτό γιατί κανείς δεν θα αποφάσιζε να χτίσει σπίτι επειδή απλώς μειώθηκε κατά κάποιες μονάδες ο ΦΠΑ, ή ακόμη επειδή από φέτος περιορίστηκε κάπως το κόστος μεταβίβασης.

Αντιστρέφοντας το ζήτημα, θα λέγαμε ότι κανένας δεν σταμάτησε την τελευταία εξαετία να χτίζει σπίτια λόγω του υψηλού ΦΠΑ, αλλά αντίθετα λόγω της βαρύτατης φορολογίας, της έλλειψης κτηματολογίου, της μεγάλης ανεργίας και της ευρύτερης οικονομικής ανασφάλειας.

Και κάτι ακόμη: Αν υποθέσουμε ότι το κράτος επιθυμεί να περικόψει ένα συγκεκριμένο ποσό φόρων, δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή από το να ψαλιδίσει το κόστος των ασφαλιστικών εισφορών που πληρώνουν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες.

Ένα τέτοιο μέτρο:

α) Αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων, άρα τονώνει τη ζήτηση.

β) Περιορίζει το κόστος των επιχειρήσεων, ενισχύοντας τη βιωσιμότητά τους.

γ) Αυξάνει την ανταγωνιστικότητα των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων (άνοδος εξαγωγών ή υποκατάσταση εισαγωγών).

Μπορεί βέβαια ένα τέτοιο μέτρο να μην έχει τόσο ισχυρό (μικρο)πολιτικό αντίκτυπο και να μην επηρεάσει τα αποτελέσματα των επόμενων δημοσκοπήσεων.

Ωστόσο, (έστω και για ποικιλία στη ζωή τους...) κάποια στιγμή οι πολιτικοί θα πρέπει να κοιτάξουν και πέρα από τον χρονικό ορίζοντα της επόμενης δημοσκόπησης.