H κακοδαιμονία των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά το 2009, η χώρα μας έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, με έμφαση σε κεφάλαια που προέρχονται από τις νέες ανερχόμενες δυνάμεις του παγκόσμιου πλούτου (Κίνα, Ρωσία και αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου), αλλά και την Ελληνική Διασπορά.

Την ίδια περίοδο, αρκετές δεκάδες δισ. δολ. έχουν επενδυθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γαλλία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και στη Γερμανία, για εξαγορά εμπορικών και τουριστικών ακινήτων (κυρίως), χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, παραγωγικών επιχειρήσεων, ακόμα και ποδοσφαιρικών συλλόγων.

Τα αποτελέσματα της εθνικής μας ενεργοποίησης προς αυτήν την κατεύθυνση δεν μπορούν να θεωρηθούν ικανοποιητικά, ακόμη και αν θελήσει κάποιος να δει το ποτήρι μισογεμάτο, αντί για σχεδόν άδειο. Ακόμα και σε σημαντικές αποκρατικοποιήσεις -που έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών διεθνών οίκων κι επενδυτών- οι προσφορές τελικά καταλήγουν να είναι από 1 ή το πολύ 2 ελληνικές εταιρείες.

Ποιες είναι οι αιτίες; Τι είναι αυτό που πρέπει να αλλάξουμε στην προσέγγισή μας ώστε να γίνουμε πιο πειστικοί ως επενδυτικός προορισμός;

Οι βασικές αιτίες είναι γνωστές:

1. Έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδίου για να καταστεί η χώρα μας επενδυτικός προορισμός

2. Απουσία πλήρους κωδικοποίησης ενός απλού, ενιαίου και σταθερού επενδυτικού πλαισίου το οποίο καλύπτει φορολογικές υποχρεώσεις, εργασιακές σχέσεις, κίνητρα για δημιουργία θέσεων εργασίας, διαδικασίες αδειοδότησης κ.ά.

3. Μη ύπαρξη ελληνικών εταιρειών αλλά και επενδυτικών σχεδίων που διαθέτουν κάποια σημαντική κλίμακα, ώστε να προσελκύσουν το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων επενδυτών.

4. Αδυναμίες του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

5. Μη διαμορφωμένοι κανόνες για τον ανταγωνισμό.

Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να απαντηθούν και κατ' επέκταση να λυθούν, προκειμένου η Ελλάδα να καταστεί πιο ελκυστικός προορισμός.

Το πιο σημαντικό όμως είναι θέμα κουλτούρας: η πολιτική ηγεσία, ο επιχειρηματικός κόσμος και οι τοπικές κοινωνίες να συνεργαστούν και να αντιμετωπίσουν τις επενδύσεις ως στρατηγικό μοχλό ανάπτυξης της χώρας στην μετά το μνημόνιο εποχή.

Οι τοπικές κοινωνίες να αποζητούν την αντικειμενική σφαιρική ενημέρωση σε σχέση με τις επιπτώσεις που προκύπτουν από την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων, και όχι να τίθενται στη διάθεση μικροκομματικών τακτικισμών και λαϊκιστικών προσεγγίσεων όπως συχνά έχει συμβεί σε περιπτώσεις ενεργειακών, εξορυκτικών ή ακόμη και τουριστικών επενδύσεων.

Ο επιχειρηματικός κόσμος και οι πάροχοι υπηρεσιών (δικηγόροι, οικονομοτεχνικοί σύμβουλοι κ.ά.) να επιδεικνύουν τη δέουσα σοβαρότητα και τον απαιτούμενο επαγγελματισμό, συνειδητοποιώντας ότι μια επένδυση προϋποθέτει ισχυρή δέσμευση, υπευθυνότητα, πειθαρχία, αλλά και συνεργατικό πνεύμα από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Σαφώς και δεν βοηθούν φαινόμενα όπως το πρόσφατο στο οποίο γνωστό αρχιτεκτονικό γραφείο φέρεται να οδηγεί στα δικαστήρια τους ξένους επενδυτές, επειδή εκείνοι δεν δέχθηκαν να χρυσοπληρώσουν τα έτοιμα σχέδια που τους παρουσίασε για ανοικοδόμηση τεράστιας επιφάνειας σε ένα ερημονήσι το οποίο βρίσκεται υπό καθεστώς Natura.

Η κυβέρνηση -από κοινού με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις και τους θεσμικούς φορείς- να συμφωνήσει επιτέλους στη διαμόρφωση ενός μακροπρόθεσμου επενδυτικού πλαισίου, όπου όλοι οι νόμοι θα παραμείνουν σταθεροί για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και τα κίνητρα θα είναι συγκεκριμένα, με έμφαση στα στρατηγικά πλεονεκτήματα της χώρας. Συνεχείς αλλαγές νόμων, ανάγκη για σωρεία διευκρινιστικών διατάξεων και αδυναμίες των θεσμών να ανταποκριθούν αποτελεσματικά, όπως για παράδειγμα οι γνωστές δυσκολίες ερμηνείας από το ΣτΕ, θα πρέπει να ξεπεραστούν.

Συμπερασματικά, η Ελλάδα έχει τη μεγάλη ευκαιρία να αποτελέσει σοβαρότατο επενδυτικό προορισμό, αφού διαθέτει ουσιαστικά πλεονεκτήματα συνυφασμένα με τη μοναδικότητα της γεωγραφικής της θέσης - η οποία αποτελεί δυστυχώς και τη μόνη 'σταθερά', αλλάζοντας νοοτροπία και πρακτικές προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός σύγχρονου, αξιόπιστου και επαγγελματικά συνεπούς περιβάλλοντος.

* Ο κ. Σωκράτης Πλούσας είναι αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων.