O Κ. Μητσοτάκης και η ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού τομέα

Το κείμενο αυτό γράφεται όχι μόνο γιατί θέλω να δηλώσω και εγώ την προσφορά του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην ελληνική οικονομία και τη χώρα γενικότερα, αλλά επιπλέον και για να επισημάνω ένα κενό που πρέπει σήμερα να καλυφθεί, προκειμένου να αναπτυχθεί ο χρηματοοικονομικός τομέας της χώρας.

Ήταν λοιπόν κατά το 2006 όταν ως πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ είχα επιδιώξει να προώθηση της ιδέας και του στόχου που είχα (όχι μόνο εγώ, αλλά και η πλειονότητα των παραγόντων της εγχώριας επενδυτικής κοινότητας) έτσι ώστε η Ελλάδα να μετεξελιχθεί σε διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο.

Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι κάτω από προϋποθέσεις, η Ελλάδα μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο, καθώς διαθέτει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, ενώ παράλληλα κάτι τέτοιο θα προκαλούσε την απασχόληση χιλιάδων καλοαμοιβόμενων στελεχών κυρίως νέων που σήμερα είτε είναι άνεργοι, είτε έχουν καταφύγει σε κάποια χώρα του εξωτερικού, ενώ έχουν τα θεμέλια μιας ικανοποιητικής τεχνογνωσίας, που με την κατάλληλη εργασία θα απογειωθεί.

Τέλος πάντων, ως πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ είχα συναντήσει τότε «τοίχο», ως προς την εύρεση τρόπου επικοινωνίας με την κυβέρνηση και σκέφτηκα να ενημερώσω σχετικά τον Κων/νο Μητσοτάκη, που ενώ επίσημα είχε αποσυρθεί ενδιαφερόταν για τα κοινά και είχε στο γραφείο του τριψήφιο τηλέφωνο και απευθείας πρόσβαση σε υπουργούς.

Όχι μόνο με δέχτηκε (σε αντίθεση με άλλα στελέχη γ’ κατηγορίας που δήλωναν «πολυάσχολα») αλλά επιπλέον δήλωσε θερμός υποστηρικτής της ιδέας, πήρε επί τόπου τότε τηλέφωνο τον τότε ΥΠΟΙΚ και του είπε να ασχοληθεί με την ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού τομέα διότι ο Πρόεδρος της ΕΚ, που κατά τον Υπουργό ασχολείτο με αυτά τα θέματα ανάπτυξης, «είναι επόπτης και εισαγγελέας και δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός σε θέματα ανάπτυξης». Φρόντισε επιπλέον ο ίδιος προκειμένου να αποκτήσω πρόσβαση επικοινωνίας στην τότε κυβέρνηση, για την προώθηση του θέματος. Εκείνη την ημέρα επιβεβαίωσα για μια ακόμη φορά (και μάλιστα εκ του σύνεγγυς) το πόσο ανοιχτό μυαλό διέθετε και πόσο μπροστά έβλεπε ακόμη και σε μια προχωρημένη ηλικία.

Βέβαια, η Ελλάδα βέβαια δεν μετεξελίχθηκε ποτέ σε διεθνές (ή έστω σε περιφερειακό) χρηματοπιστωτικό κέντρο και το αίτιο δεν ήταν μόνο η οικονομική κρίση που ακολούθησε. Με βάση λοιπόν τις εμπειρίες που έχω αποκομίσει από το συγκεκριμένο ζήτημα, θα ήθελα να καυτηριάσω το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανείς σ’ αυτή τη χώρα που να έχει ως αρμοδιότητα να σχεδιάζει την ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού τομέα γενικότερα, και ειδικότερα του χρηματιστηριακού-επενδυτικού.

Όταν συγχωνεύτηκαν τα Υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών, παρελήφθη η ανάλογη αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Ανάπτυξης από αυτό το νέο Υπουργείο, ενώ και το Υπουργείο Ανάπτυξης δεν έχει αυτή την αρμοδιότητα, διότι ασχολείται κυρίως με βιομηχανική και εμπορική ανάπτυξη. Επιπλέον ο Υπουργός Οικονομικών και ο Αναπληρωτής του ασχολούνται αποκλειστικά με τους «θεσμούς» και δεν έχουν πρακτικά χρόνο, όπως είναι προφανές, για άλλα θέματα.

Μα θα ισχυριστεί κάποιος ότι το ρόλο αυτό έχει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και πράγματι να αναφερθεί σε σειρά θετικών πρωτοβουλιών που έχουν ληφθεί κατά τα τελευταία χρόνια προς αυτή την κατεύθυνση (π.χ. αλλαγή θεσμικού πλαισίου που ευνόησε τα εταιρικά ομόλογα, θεσμοθέτηση του crowed funding, πρόταση για αλλαγή του πλαισίου των δημοσίων προτάσεων στο Χρηματιστήριο της Αθήνας και αρκετά άλλα). Επίσης τα λόγια στη Βουλή και οι προθέσεις και των αντιπροέδρων και του Προέδρου της ΕΚ, τον τελευταίο χρόνο είναι ενθαρρυντικά.

Σωστά όλα αυτά, αλλά όχι επαρκή λόγω δύο εμφανών δομικών αδυναμιών:

Πρώτον, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν είναι ανεξάρτητη αρχή, αφού υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών που ο Υπουργός διορίζει την Διοίκηση για το περιορισμένο χρονικό διάστημα που είναι Υπουργός και

δεύτερον, γιατί η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ως βασικό ρόλο και εντολή από την πολιτεία, την εποπτεία και την εύρυθμη λειτουργία της επενδυτικής αγοράς με βάση το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και πολύ λιγότερο την υποβολή προτάσεων αναπτυξιακού χαρακτήρα.

Τυχόν επέκταση του ενδιαφέροντος της ΕΚ σε θέματα ανάπτυξης και απασχόλησης προσωπικού είναι «εθελοντική» και όχι υποχρεωτική.

Με αφορμή λοιπόν την προσωπική μου ανάμνηση από την επαφή που είχα με τον αείμνηστο Κων/νο Μητσοτάκη, θα ήθελα να δημοσιοποιήσω την πρόταση για αρμόδια διεύθυνση στο Υπουργείο Οικονομικών με βασικό αντικείμενο τον ευρύτερο χρηματοοικονομικό τομέα και την ανάπτυξή του.

Γιατί άλλωστε, πέρα από το να θυμόμαστε τον Κων/νο Μητσοτάκη, καλό θα είναι να παραδειγματιζόμαστε από τον τρόπο σκέψης του και να βάλουμε μπροστά την υπόθεση της μετεξέλιξης της Ελλάδας σε διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο. Όσοι μπορούν είτε λόγω της θέσης τους είτε λόγω αρμοδιότητας, αλλά δεν βρίσκουν τρόπους στη μείωση της ανεργίας οδηγούν την Ελλάδα στην απαξίωση και πρέπει να παραιτηθούν.

* Ο Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι τέως πρόεδρος και μέλος του ΔΣ ΣΜΕΧΑ, και τέως μέλος του ΔΣ του ΕΒΕΑ.