Kapoor: Η αρχή του τέλους της ευρωζώνης;

O Sony Kapoor αναλύει το "κυπριακό φιάσκο" και εξετάζει τα σενάρια για το πριν αλλά και το μετά. Οι Ρώσοι και η... λύση της χρεοκοπίας. Η πιθανότητα του κουρέματος των καταθέσεων που παίζει ακόμη.

Δημοσιεύθηκε: 21 Μαρτίου 2013 - 07:50

Kapoor: Η αρχή του τέλους της ευρωζώνης;

Το κυπριακό φιάσκο έχει τη σφραγίδα μιας κλασικής ερώτησης «ποιος φταίει;», επισημαίνει σε ανάλυσή του μετά το όχι της κυπριακής βουλής ο Sony Kapoor. Κάποιος, κάπου πήρε μια απόφαση - η οποία τώρα εμφανίζεται να μην έχει ληφθεί από κανέναν: να επιβάλει φόρο στους καταθέτες των κυπριακών τραπεζών. Τα περισσότερα σχόλια γύρω από την ιστορία αυτή είναι πολύ αρνητικά, ενώ συγκεκριμένες επικρίσεις προειδοποιούν για δεινά που κινούνται από τον πιθανό τραπεζικό πανικό στην Ισπανία, έως την επιδείνωση της κατάστασης των φτωχών Κύπριων.

Μια σχολή σκέψης συμφώνησε με την ανάγκη της δήμευσης μέρους των καταθέσεων, αν και ένιωθε άβολα με το να μην υπάρξει το όριο των 100.000 ευρώ - αν και τεχνικά ένα τέτοιο όριο δεν έχει σχέση με την έξυπνη διάταξη που προτάθηκε. Εμείς στη Re-Define, λέει ο S. Kapoor, ανήκουμε σε αυτήν τη σχολή σκέψης και δεν ασκήσαμε κριτική στο concept των τραπεζικών καταθέσεων, συμφωνώντας με το ΔΝΤ ότι το μέτρο αυτό είναι τόσο δίκαιο όσο και απαραίτητο για τη διάσωση της Κύπρου.

Μια δεύτερη σχολή σκέψης, πολύ πιο διαδεδομένη από την πρώτη, ισχυριζόταν ότι μια τέτοια ιδέα ήταν παράλογη και ότι αυτό θα προκαλούσε τραπεζικό πανικό σε όλη την Ευρώπη.
Εμείς πιστεύουμε ότι η εναλλακτική της χρεοκοπίας θα ήταν πολύ χειρότερη, καθώς δεν είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς ένα ασφαλές τραπεζικό σύστημα σε μια χώρα που επιχειρεί αναδιάρθρωση χρέους.

Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και το ότι τα περισσότερα κυπριακά ομόλογα υπόκεινται στο αγγλικό δίκαιο και άρα είναι πολύ πιο δύσκολο να αναδιαρθρωθούν. Επιπλέον, οι κυπριακές τράπεζες κατέχουν αρκετά εθνικά ομόλογα και αυτό σημαίνει ότι τυχόν αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους της χώρας θα επιδεινώσει τη θέση τους.

Μία εναλλακτική είναι η Ε.Ε. και το ΔΝΤ να δώσουν ένα πλήρες δάνειο ύψους 17 δισ. ευρώ στην Κύπρο, αλλά αυτό οδηγεί ξανά στο σενάριο της αναχρηματοδότησης κρατικού χρέους, καθώς με αυτόν τον τρόπο η Κύπρος θα καταλήξει με ένα μη βιώσιμο χρέος.

Μια τρίτη εναλλακτική θα ήταν η Κύπρος να πάρει όχι δάνειο αλλά διεθνή βοήθεια, τουλάχιστον για μέρος του αναγκαίου ποσού. Αυτό θα ήταν καλή λύση για τους Κύπριους, αλλά δεν απαντά στο ερώτημα ποιος θα ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο και κυρίως γιατί.

Η πιθανότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών από το ESM θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε κάτι τέτοιο να γίνει χωρίς κρατική εγγύηση. Αλλά λόγω του ότι οι κυπριακές τράπεζες είναι σε μεγάλο βαθμό ουσιαστικά χρεοκοπημένες, η πιθανότητα το ESM να πάρει πίσω τα χρήματά του φαίνονται μικρές. Οπότε θα έχουμε και πάλι να κάνουμε με βοήθεια.

Αν και τέτοιες βοήθειες είναι πιθανές και μπορεί να υπάρξουν μετά την απόρριψη από το Κοινοβούλιο της πρότασης του Eurogroup, απλώς δεν θα είναι αρκετές. Με δεδομένη την πεποίθηση ότι αρκετές από τις καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες αποτελούνται από «πονηρά» ρωσικά κεφάλαια, είναι δύσκολο να υπάρξει κάποιος ηγέτης της Ε.Ε., και ειδικά η καγκελάριος Μέρκελ, που θα υπογράψει τη θανατική της καταδίκη «χρησιμοποιώντας χρήματα των φορολογουμένων για να βοηθήσει τους Ρώσους ολιγάρχες και το ξέπλυμα χρήματος».

Η τέταρτη εναλλακτική έχει τη μορφή της προσφοράς από τη ρωσική Gazprom (με τη στήριξη της ρωσικής κυβέρνησης) ώστε να στηριχθεί το κυπριακό τραπεζικό σύστημα (και έτσι να προστατευτούν οι καταθέσεις των Ρώσων ολιγαρχών) σε αντάλλαγμα για δικαιώματα έρευνας και εξόρυξης στα κυπριακά κοιτάσματα φυσικού αερίου.

Η ιστορία της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής βρίθει περιπτώσεων όπου ξένες μεταλλευτικές ή πετρελαϊκές υπέγραψαν συμβόλαια με όρους αφαίμαξης των χωρών που βρίσκονται σε ανάγκη. Δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι να υποθέσουμε ότι μια τέτοια συμφωνία δεν θα σημάνει ένα σημαντικό μακροχρόνιο τίμημα για τους Κύπριους. Μπορεί να κερδίσουν τη μάχη με το Eurogroup, αλλά να χάσουν τον πόλεμο με τους Ρώσους.

Κατά τον Sony Kapoor, μια πέμπτη εκδοχή έχει να κάνει με την αναγκαστική χρονική επέκταση ωρίμανσης τόσο του κρατικού χρέους όσο και των τραπεζικών καταθέσεων που υπερβαίνουν τις 100.000 ευρώ.

Αυτή η πρόταση βρίσκεται κάπου ανάμεσα στην πρόταση για κούρεμα των καταθέσεων και σε εκείνη για αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους, μοιράζοντας το βάρος της ρύθμισης ανάμεσα στα δύο. Δεν προβλέπει κάτι για το πώς οι προς το παρόν χρεοκοπημένες κυπριακές τράπεζες μπορεί να κεφαλαιοποιηθούν, οπότε σχεδόν προσφέρει την πιθανότητα επέκτασης αυτής της ζώνης του λυκόφωτος που υπήρχε στην Κύπρο από τότε που το ελληνικό κούρεμα οδήγησε στη χρεοκοπία τις τράπεζές της.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει για πολύ ακόμα αυτή η ζώνη του λυκόφωτος. Στην πραγματικότητα, η απειλή της ΕΚΤ να θέσει βέτο στη συνεχιζόμενη χρηματοδότηση της ουσιαστικά χρεοκοπημένης Laiki Bank ήταν ένας από τους παράγοντες που πίεσαν στην κατεύθυνση της πρότασης του Eurogroup.

Οπότε τι μένει;

Πρώτον, το θέμα του «ποιος φταίει;» - η αίσθησή μας εδώ είναι πως δεν πρόκειται ποτέ να μάθουμε. Ήταν μιας μορφής συλλογική απόφαση, που προσπάθησε να τετραγωνίσει τον κύκλο, για την οποία κανείς δεν περίμενε ότι θα υπάρξει σχεδόν καθολική καταδίκη, ούτε ότι θα έρθει ο πολιτικός σεισμός της καθολικής απόρριψής της από την κυπριακή βουλή. Αυτό έχει μεγάλη σημασία σε σχέση με το πόση έλλειψη δημοκρατίας επιτρέπει η ανάγκη για φρένο στην κρίση, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι αντικείμενο του παρόντος άρθρου.

Δεύτερον, κάτι τέτοιο είναι πιθανό να οδηγήσει σε διασπορά της «μόλυνσης»; Νομίζουμε ότι εδώ η απάντηση είναι όχι. Η Κύπρος είναι ένας γνωστός φορολογικός παράδεισος, όπου ξεπλένεται χρήμα, και ότι ο τραπεζικός της τομέας είναι στο 800% του ΑΕΠ. Από την άποψη αυτή είναι απολύτως μοναδική.

Τρίτον, ποιος πρέπει να πληρώσει; Αυτό είναι ίσως το πιο δύσκολο να απαντηθεί. Η εναλλακτική στη στήριξη της τρόικας ή στη συμφωνία με την Gazprom είναι η τραπεζική χρεοκοπία. Σε τέτοιες περιπτώσεις όμως υπάρχουν οικονομικά βάρη που θα πέσουν στους Κύπριους φορολογούμενους, καταθέτες και στις κυπριακές επιχειρήσεις. Με δεδομένα τα όρια της κρατικής χρηματοοικονομικής της ικανότητας, η κυπριακή κυβέρνηση δεν θα είναι ικανή να εξασφαλίσει τις καταθέσεις. Για τον λόγο αυτό το μοίρασμα του βάρους ανάμεσα στους καταθέτες, τους φορολογούμενους καθώς και στους μετόχους της τράπεζας και στους ομολογιούχους είναι και σωστό και οικονομικά αποτελεσματικό.

Τέταρτον, τι θα γίνει τώρα; Αν ένα αναθεωρημένο σχέδιο το οποίο θα εξαιρούσε τους μικρούς καταθέτες περνούσε από την Κυπριακή Βουλή, δεν θα συνέβαιναν και πολλά. Η... μόλυνση σε άλλες χώρες θα ήταν περιορισμένη και καθώς εγχώριοι και Ρώσοι καταθέτες θα είχαν αποσύρει κάποια κεφάλαια, η ΕΚΤ θα είχε κλείσει το ρήγμα. Είναι αρκετά πιθανό, παρά το φιάσκο, η συμφωνία για τις καταθέσεις να προχωρήσει τελικά, εκτιμά ο ίδιος.

Ωστόσο, τα γεγονότα των τελευταίων λίγων ημερών έχουν πιθανότατα σφραγίσει τη μοίρα της Κύπρου ως φορολογικού παραδείσου και ως χρηματοοικονομικού κέντρου για τους Ρώσους, καθώς δεν μπορεί πλέον να επαναπαύεται ότι θα υπάρχει η πολιτική βούληση ή η πολιτική ικανότητα για να σωθεί το τραπεζικό σύστημα.

Το πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει τώρα έχει να κάνει με τις μεγάλες αναλήψεις από ξένους κυρίως καταθέτες. Στην περίπτωση αυτή, η πρόταση Buchheit & Gulati για μετατροπή των μεγάλων καταθέσεων σε πιστοποιητικά καταθέσεων μπορεί να έχει όφελος. Τόσο το κεφάλαιο όσο και οι καταθέσεις θα μπορούσαν να προέρχονται από μια μετατροπή των μεγάλων καταθέσεων σε 15% τραπεζικού κεφαλαίου και 85% πιστοποιητικών καταθέσεων.

Η προοπτική αυτή θα ενοχλήσει για τα καλά τους Ρώσους και ίσως να μην είναι και πολιτικά εφικτή. Οπότε το τίμημα το οποίο η Κύπρος ίσως κληθεί να πληρώσει για να κουρέψει τους μεγάλους καταθέτες της είναι να χάσει τους υπόλοιπους. Η χαμένη χρηματοδότηση μπορεί, τουλάχιστον στη θεωρία, να αναπληρωθεί από την ΕΚΤ και τις αγορές που θα χρηματοδοτήσουν αυτό που τότε θα είναι καλά κεφαλαιοποιημένες τράπεζες.

Πέμπτη και τελευταία ερώτηση που θέτει η ανάλυση είναι τι σημαίνει αυτό για την ευρωπαϊκή κρίση. «Εδώ οι σκέψεις μας είναι ξεκάθαρες. Ακόμα και πριν από το φιάσκο της Κύπρου, η ευρωπαϊκή κρίση είχε φτάσει σε σημείο σχεδόν χωρίς γυρισμό και μόνο μια ευρεία πολιτική διαπραγμάτευση μπορούσε να σώσει την κατάσταση.

Συμπερασματικά, η περιπέτεια αυτή της Κύπρου σχεδόν σίγουρα σημαίνει είτε την αρχή του τέλους της ευρωζώνης όπως την ξέρουμε είτε το τέλος της πρώτης φάσης της».

* Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.