Τα ελληνοτουρκικά και το... μικρό καλάθι

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Μπορεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να διατείνεται δημοσίως ότι «μπορούμε να επιλύσουμε κάθε πρόβλημα με την Ελλάδα», ενόψει της σύγκλησης του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου, τον Δεκέμβριο στην Αθήνα και της συνάντησής του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τα στελέχη του, όμως, και δη τα πλέον έμπιστα άλλα μάς λένε.

Ο υπουργός Εξωτερικών και πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της γείτονος Χακάν Φιντάν, μόλις δύο ημέρες μετά από αυτές τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, αναφέρθηκε στην «κατάσταση της τουρκικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη» καθώς και σε εκείνην «των ομογενών μας που ζουν στα Δωδεκάνησα», λέγοντας μάλιστα ότι «είναι από τα θέματα που θέτουμε ως προτεραιότητα».

Την ίδια ημέρα, δε, ένα μη πολιτικό πρόσωπο, η πίστη του οποίου προς το καθεστώς Ερντογάν -κατά τεκμήριο- δεν αμφισβητείται, ο αρχηγός του ΠΝ της Τουρκίας Ερτζουμέντ Τατλίογλου, δυναμίτιζε ευθέως το κλίμα της επικείμενης ελληνοτουρκικής συνάντησης, αμφισβητώντας ανοικτά την ελληνική κυριαρχία σε νησιά, νησίδες και βραχονησίδες και ζητώντας την αποστρατικοποίησή τους.

Υπό το φως αυτών των δηλώσεων, ποιες είναι, άρα, οι επιδιώξεις της τουρκικής πλευράς, αν όχι να τορπιλίσουν εκ των προτέρων οποιαδήποτε πιθανότητα προσέγγισης μεταξύ των δύο πλευρών, κατά τις επικείμενες επαφές τους; Για την ακρίβεια, δεδομένου ότι οι συγκεκριμένες επαφές διεξάγονται με δεδηλωμένο στόχο τη διατήρηση της οδού επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών ανοικτής και της «διευθέτησης» ζητημάτων χαμηλής πολιτικής, της λεγομένης «θετικής ατζέντας», ποιο το νόημα του εκ των προτέρων τορπιλισμού τους, αν όχι για να εξωθηθεί η ελληνική πλευρά σε υπαναχώρηση σε σχέση με τη συμμετοχή της σε αυτές τις συνομιλίες;

Οι παραπάνω θέσεις δεν είναι καινοφανείς. Ούτε ο Ερντογάν λέει για πρώτη φορά ότι Ελλάδα και Τουρκία «μπορούν να τα βρουν» δίχως την εμπλοκή τρίτων χωρών, ούτε το ζήτημα της κυριαρχίας νησιών, ούτε και εκείνο των υποτιθέμενων εθνικών, αντί θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως προβλέπεται από τη Συνθήκη της Λοζάνης, έρχονται για πρώτη φορά στην επιφάνεια.

Το ερώτημα είναι, όμως, «γιατί τώρα»; Μία εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι τοποθετήσεις όπως αυτές διατυπώνονται αφενός για εσωτερική κατανάλωση, αφετέρου ως η πάγια τουρκική πολιτική από την οποία η Άγκυρα ουδόλως αφίσταται, παρά τη συγκυρία.

Μία έτερη εξήγηση θα μπορούσε να αφορά την καλλιέργεια κλίματος χαμηλών προσδοκιών, προς επίρρωση ακριβώς αυτής της πάγιας πολιτικής της έναντι της Ελλάδας και για τη διάψευση εσωτερικών φωνών που κατηγορούν τον Ερντογάν για στροφή πολιτικής έναντι της χώρας μας.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, εκ των πραγμάτων, περικόπτουν τις όποιες διαθέσεις της Αθήνας για εμπέδωση του κλίματος προσέγγισης μεταξύ των δύο πλευρών, δίχως ωστόσο να της στερούν, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, τα εύσημα της χώρας που τείνει χείρα φιλίας και εκείνης που εξασφαλίζει την έξωθεν καλή μαρτυρία ακριβώς για αυτό. Αυτή η μαρτυρία, δε, ίσως να είναι αυτό που επιδιώκει και η γείτονα για την ίδια. Της επίδειξης προθυμίας, δηλαδή, να υπάρξει προσέγγιση μεταξύ των δύο πλευρών, ανεξαρτήτως της πιθανότητας εμπέδωσής της.

Μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου, ωστόσο, και τις τότε συναντήσεις μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας των δύο κρατών, μεσολαβεί ικανός χρόνος για την ανατροπή του σημερινού κλίματος προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Αθήνα οφείλει να παραμένει σε επιφυλακή για οποιαδήποτε εξέλιξη, ανεξαρτήτως της όποιας ρητορικής αναπτύσσει η Άγκυρα και βεβαίως να κρατά «μικρό καλάθι» για αυτά που η γείτονα κομίζει.