Φοροδιαφυγή, ελεύθεροι επαγγελματίες και πελατειακό κόστος

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η φοροδιαφυγή, ευλόγως, ήταν και παραμένει η κυριότερη πηγή οικονομικής και κοινωνικής αδικίας στον τόπο μας. Ως εκ τούτου, κάθε προσπάθεια -αν όχι εξάλειψής της, τουλάχιστον- μείωσής της είναι απολύτως ευπρόσδεκτη.

Υπ’ αυτό το πνεύμα, η τελευταία προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, μέσω του φορολογικού νομοσχεδίου που παρουσίασε, τόνωσε τις προσδοκίες ότι θα υπάρξει μετριασμός της έκτασης που λαμβάνει το φαινόμενο στη χώρα μας, ιδίως μεταξύ των ελεύθερων επαγγελματιών. Μίας πολυπληθούς οικονομικής τάξης, η οποία διατρέχει τα επαγγέλματα και την κοινωνία και η οποία, αποδεδειγμένα, σε μεγάλο βαθμό, επιδίδεται κατά τρόπο συστηματικό σε πρακτικές φοροδιαφυγής.

Έτσι, λοιπόν, όταν η κυβέρνηση παρουσίασε το φορολογικό νομοσχέδιο στοχεύοντας, εν μέσω πολλών άλλων διατάξεων, και τη συγκεκριμένη τάξη, έστω, μέσω της επαναφοράς των τεκμηρίων ως ελάχιστης βάσης φορολόγησης, με ποσό αντίστοιχο εκείνου με το οποίο θα φορολογούνταν όποιος αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, το κοινό περί δικαίου αίσθημα τονώθηκε.

Επιτέλους, το κουπί θα το τραβούσε και κάποιος άλλος στη βάρκα, εκτός από τον μισθωτό και τον συνταξιούχο.

Δυστυχώς, όμως, αυτές οι ελπίδες αποδείχθηκαν φρούδες. Το σχέδιο νόμου που δημοσιοποίησε χθες το οικονομικό επιτελείο, μετά την ολοκλήρωση της λεγόμενης δημόσιας διαβούλευσης, όχι μόνο συνιστά επιβεβαίωση της αδυναμίας των αρμόδιων φορολογικών αρχών να διεξαγάγουν διασταυρώσεις και ελέγχους για τον εντοπισμό πρακτικών φοροδιαφυγής, καθώς επαφίεται στα τεκμήρια για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης, αλλά προσεγγίζει για ακόμη μία φορά, έννοιες όπως η πάλαι ποτέ διαβόητη «περαίωση». Και τούτο καθώς εξαιρεί όσους ελεύθερους επαγγελματίες επιθυμούν να «πολεμήσουν» τα κριτήρια φορολόγησής τους, υπό τον όρο ότι θα δεχθούν να ελεγχθούν πλήρως από τις φορολογικές αρχές.

Πρόκειται για πρόβλεψη, η οποία αν και θεωρητικώς ορθή, πρώτον, θεωρεί εκ των προτέρων ως φοροφυγά τον κάθε ελεύθερο επαγγελματία και δεύτερον, ενδέχεται να βρεθεί ενώπιον προβλημάτων εφαρμογής σε περίπτωση που υπάρξουν μαζικές αιτήσεις υπαγωγής σε φορολογικό έλεγχο.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, θεωρείται βέβαιο ότι ο συγκεκριμένος τρόπος φορολόγησης θα αξιοποιηθεί εκ μέρους όσων φοροδιαφεύγουν κατά τρόπο συστηματικό -και άρα αποκρύπτουν σημαντική φορολογητέα ύλη- καθώς πλέον θα μπορούν να «κρυφτούν» πίσω από τα τεκμήρια, καταβάλλοντας έναν ελάχιστο φόρο.

Ακόμη, δε, και το κίνητρο που υπήρχε για τη δήλωση υψηλότερων εισοδημάτων εκ μέρους των ελεύθερων επαγγελματιών, που ήταν η εξαίρεσή τους κατά 25% ή και 50% από το τέλος επιτηδεύματος, εάν ξεπερνούσαν το επίπεδο ελάχιστης φορολόγησης, χθες ανεκλήθη καθώς ανακοινώθηκε ότι η έκπτωση του 50% στο συγκεκριμένο τέλος θα ισχύσει για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες από το 2024.

Πρόκειται για ρυθμίσεις οι οποίες υιοθετήθηκαν υπό το βάρος των έντονων αντιδράσεων εκ μέρους των ελεύθερων επαγγελματιών και του «ειδικού βάρους» που αυτοί έχουν στις τάξεις του εκλογικού σώματος.

Με άλλα λόγια, για ακόμη μία φορά η κυβέρνηση του τόπου, παρά την άνετη πλειοψηφία που διαθέτει στη Βουλή, τη σχετική απουσία αντιπολιτευτικού λόγου και τη σαφή κοινωνική ανάγκη για πάταξη της φοροδιαφυγής, απεμπόλησε μία ευκαιρία να πατάξει ριζικά το συγκεκριμένο φαινόμενο.

Όχι μόνον επιβεβαίωσε την αδυναμία της να διεξάγει ελέγχους για τον εντοπισμό των παραβατών, προστρέχοντας στην εύκολη λύση των τεκμηρίων, αλλά δημιούργησε έτσι και ανάχωμα για την απόκρυψη των μεγάλων φοροφυγάδων ενώ ήρε και τα όποια κίνητρα υπήρχαν για τη δήλωση των υψηλότερων εισοδημάτων.

Αυτό, όμως, είναι το αποτέλεσμα της προσμέτρησης του πολιτικού ή ακριβέστερα, του πελατειακού, κόστους.