Stratfor: Οι εκλογές αλλάζουν το Status Quo σε Ισπανία και Γαλλία

Οι τοπικές εκλογές στη Γαλλία και οι περιφερειακές στην Ισπανία, που πραγματοποιήθηκαν στις 22 Μαρτίου, έδειξαν την έκταση στην οποία η κρίση στην Ευρώπη συνεχίζει να μεταμορφώνει το πολιτικό σκηνικό σε πολλές χώρες της ευρωζώνης. Στη Γαλλία, το κεντροδεξιό UMP του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί, πήρε τις περισσότερες ψήφους, όμως το αντισυστημικό Εθνικό Μέτωπο εμφάνισε καλές επιδόσεις.

Στην περιοχή της Ανδαλουσίας, στην Ισπανία, το κυβερνών σοσιαλιστικό εργατικό κόμμα κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία, όμως η ψήφος οδήγησε σε μια πιο κατακερματισμένη βουλή, καθώς αναδύθηκαν δυο αντικαθεστωτικά κόμματα: το αριστερό Podemos και το κεντρώο Ciudadanos. Καθώς η Ισπανία διενεργεί εθνικές εκλογές στα τέλη του 2015 και η Γαλλία έχει προγραμματίσει προεδρικές εκλογές το 2017, οι νέες αυτές δυνάμεις πιθανότατα θα παραμείνουν παράγοντες-κλειδιά στα πολιτικά σκηνικά των δυο χωρών.

Η Γαλλία διενήργησε τον πρώτο γύρο των πανεθνικών τοπικών εκλογών στις 22 Μαρτίου. Ο συνασπισμός των κεντροδεξιών δυνάμεων του οποίου ηγείται ο Σαρκοζί εξασφάλισε το 29,4% των ψήφων, ενώ το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν ήρθε δεύτερο με 25,2%. Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα έλαβε περίπου 22% των ψήφων και ήρθε τρίτο, αποκαλύπτοντας πως ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ εξακολουθεί να δυσκολεύεται να ξανακερδίσει την λαϊκή στήριξη σε μια χώρα που η ανεργία παραμένει υψηλή και η οικονομική ανάπτυξη είναι αμελητέα.

Η ψήφος επιβεβαίωσε την δημοφιλία του Εθνικού Μετώπου, το οποίο στις ευρωεκλογές είχε λάβει το 24,9% των ψήφων. Το κόμμα της Λε Πεν περνά στον δεύτερο γύρο των εκλογών, που θα διενεργηθούν στις 29 Μαρτίου στα μισά καντόνια της Γαλλίας. Ωστόσο, το Εθνικό Μέτωπο θα πρέπει για μια ακόμα φορά να αντιμετωπίσει το χρόνιο πρόβλημα της εξεύρεσης αρκετής λαϊκής στήριξης ώστε να κερδίσει στην τελική εκλογική αναμέτρηση. Το γαλλικό σύστημα των δυο γύρων σχεδιάστηκε έτσι ώστε να αποτρέψει την ανάληψη της εξουσίας από ακραία κόμματα, και το Εθνικό Μέτωπο έχει επανειλημμένως αντιμετωπίσει δυσκολία στο να μετατρέψει τα υψηλά επίπεδα λαϊκής στήριξης σε έδρες στην βουλή ή στα τοπικά συμβούλια.

Όμως ο τελικός εκλογικός γύρος θα αποτελέσει πρόκληση και για τον Σαρκοζί και τους συμμάχους του διότι η κεντροδεξιά είναι διχασμένη ως προς το αν θα πρέπει να στηρίξει την κεντροαριστερά στις περιφέρειες όπου αυτή ανταγωνίζεται με την ακροδεξιά. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς ζήτησε από την κεντροδεξιά να στηρίξει την κεντροαριστερά στον τελικό γύρο ενάντια του Εθνικού Μετώπου. Όμως ο Σαρκοζί ζήτησε από τους ψηφοφόρους του UMP να μην στηρίξουν καμία από τις δυο πλευρές –απόφαση που έρχεται σε αντίθεση με το «δημοκρατικό σύμφωνο» της Γαλλίας, στο πλαίσιο του οποίου υπάρχει η προσδοκία τα μετριοπαθή κόμματα να ενώνουν τις δυνάμεις τους έναντι της ακροδεξιάς στις τελικές εκλογές. Ο Αλέν Ζουπέ, αντίπαλος του Σαρκοζί εντός του UMP, έχει εκφραστεί ανοιχτά για τον κίνδυνο της πιθανής ενδυνάμωσης του Εθνικού Μετώπου.

Η κατάσταση είναι παρόμοια στην Ανδαλουσία, όπου το κυβερνών σοσιαλιστικό εργατικό κόμμα επανεξελέγη με 35% των ψήφων, όμως δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αρκετές θέσεις στην περιφερειακή βουλή ώστε να σχηματίσει από μόνο του κυβέρνηση. Οι εκλογές σημαδεύτηκαν από τις ισχνές επιδόσεις του κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος και την άνοδο του Podemos και του Ciudadanos, που ήρθαν στην τρίτη και τέταρτη θέση αντίστοιχα. Στις 23 Μαρτίου, η περιφερειακή πρόεδρος Σουσάνα Ντίαζ, ανακοίνωσε πως θα κυβερνήσει αυτόνομα. Όμως, θα χρειαστεί την στήριξη άλλων κομμάτων προκειμένου να νομοθετήσει, κάτι που σημαίνει πως το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ισπανίας θα πρέπει να καταλήξει σε κάποιον βαθμό συνεννόησης με άλλα κόμματα προκειμένου να κυβερνήσει.

Οι επίσημες ή ανεπίσημες συμμαχίες την Ανδαλουσία θα στείλουν ένα πολιτικό μήνυμα στην υπόλοιπη Ισπανία, όπου θα πραγματοποιηθούν περιφερειακές εκλογές τον Μάιο και γενικές εκλογές τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο. Οι εκλογές στην Ανδαλουσία έδωσαν επίσης μια «πρόγευση» του πολιτικού κατακερματισμού της χώρας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως σε πολλές από τις περιφερειακές εκλογές, και το σημαντικότερο στις γενικές εκλογές, θα υπάρξει ντέρμπι μεταξύ των κομμάτων που παραδοσιακά βρίσκονται στην εξουσία, δηλαδή του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και του Λαϊκού Κόμματος, με τα κόμματα Podemos και Ciudadanos. Μέχρι στιγμής, τα κόμματα δεν πολυσυζητούν το θέμα του σχηματισμού συμμαχιών, όμως με την τρέχουσα κατάσταση του πολιτικού κατακερματισμού, η σύναψη μετεκλογικών συμφωνιών πιθανότατα θα είναι απαραίτητη προκειμένου να σχηματιστεί μια εθνική κυβέρνηση.

Η αποδυνάμωση των παραδοσιακών πολιτικών «παικτών» και η ανάδυση των νέων αντικαθεστωτικών κομμάτων, μπορεί να εντοπιστεί στην οικονομική κρίση της Ευρώπης. Οι ευρωπαίοι έχουν αρχίσει να κουράζονται από τις περικοπές δαπανών, την αδύναμη οικονομική δραστηριότητα και ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ισπανίας, από τα συνεχιζόμενα σκάνδαλα διαφθοράς. Αυτά τα νέα κόμματα έχουν πολύ διαφορετικές ιδεολογίες, όμως μοιράζονται τουλάχιστον δυο κοινά στοιχεία: αντιτίθενται στις παραδοσιακές ελίτ και επικρίνουν τις διαφορετικές πτυχές της διαδικασίας ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το Podemos, για παράδειγμα, αντιτίθεται στα μέτρα λιτότητας και απαιτεί μια αναδιάρθρωση του ισπανικού χρέους, ενώ το Εθνικό Μέτωπο αμφισβητεί την ελεύθερη κίνηση ανθρώπων στην Ευρώπη και την συμμετοχή της Γαλλίας στην ευρωζώνη.

Όπως δείχνουν οι τοπικές εκλογές στη Γαλλία και οι περιφερειακές εκλογές στην Ανδαλουσία, τα κόμματα αυτά εξακολουθούν να δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση στην εξουσία. Όμως, ακόμα και αν δεν καταφέρουν να μπουν σε κυβερνήσεις, τα κόμματα αυτά θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την πολιτική ατζέντα των χωρών τους και οι εκλογικές τους βάσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται, τάση η οποία θα καθορίσει την Ευρώπη τα ερχόμενα χρόνια.