Η φιλανθρωπία αλλάζει το επενδυτικό μοντέλο

Το ισχυρό Ford Foundation των 12 δισ. δολαρίων ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι έχει προσλάβει τον Roy Swan, ανώτερο τραπεζίτη της Morgan Stanley, για να διενεργήσει μέρος των επενδύσεών του. Ίσως να σκεφτείτε, ποια είναι η έκπληξη: η φιλανθρωπία έχει πια γίνει «επιχείρηση» πολλών δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ που τα ιδρύματα χρειάζονται οικονομική εμπειρία.

Αλλά αυτή η στρατολόγηση έχει μια «κλειδί»: ο κ. Swan δεν είναι μόνο επιφορτισμένος με την παραγωγή αποδόσεων,  αλλά και «κοινωνικών» αποδόσεων. Πιο συγκεκριμένα, το Ίδρυμα Ford διέθεσε πρόσφατα 1 δισ. δολάρια για επενδύσεις «αποτυπώματος» (impact investing) ή επενδύσεις που υποτίθεται ότι προάγουν κοινωνική αλλαγή και παλιομοδίτικα κέρδη.

Αυτό συμβαίνει, επειδή οι διαχειριστές της Ford δεν πιστεύουν πλέον ότι η φιλανθρωπία είναι «απλά» να δίνεις μετρητά για αξιόλογους σκοπούς. Πρόκειται επίσης για προσπάθεια να αξιοποιήσεις επιθετικά τον καπιταλισμό και τις κεφαλαιαγορές για να προωθήσεις την αλλαγή. Ή όπως δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής του Ιδρύματος, Ντάρεν Γουόκερ, στους Financial Times: «Δεν έχει μόνο σημασία το 5% των χρημάτων που δίνετε. Αυτό που κάνετε με το άλλο 95% είναι σχεδόν πιο σημαντικό». 

Είναι αυτή μια καλή ιδέα; Είναι μια συναρπαστική ιδέα για να προβληματιστούμε κατά τη διάρκεια των γιορτών και των δώρων, ιδιαίτερα επειδή πολλές πλούσιες αμερικανικές οικογένειες σπεύδουν να κάνουν φιλανθρωπικές δωρεές που δεν φορολογούνται, λόγω του φόβου της φορολογικής μεταρρύθμισης.

Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότερες θρησκείες θεωρούσαν ότι η «καλή πράξη» είχε διαφορά από το να «βγάζεις χρήματα». Τόσο πολύ που οι κοινωνικοί ακτιβιστές τείνουν να είναι καχύποπτοι με τον καπιταλισμό και τους τραπεζίτες. Και δεδομένου ότι τα περισσότερα αμερικανικά κληροδοτήματα απαιτείται από τη φορολογική νομοθεσία να δίνουν τουλάχιστον το 5% των στοιχείων ενεργητικού τους κάθε χρόνο, η προτεραιότητα για τα στελέχη που είναι επικεφαλής των επενδύσεων ήταν να έχουν αποδόσεις άνω του 5%, σχεδόν με κάθε κόστος.

Στα παρασκήνια, όμως, οι συμπεριφορές αλλάζουν. Το 1 δισ. δολάρια της Ford είναι το μεγαλύτερο ποσό που διατίθεται προς αυτή την κατεύθυνση. Και άλλες οντότητες, όμως, όπως το Ίδρυμα Rockefeller και το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates πειραματίζονται επίσης. Το ίδιο κάνουν και πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις. Και οι χρηματοδότες του ιδιωτικού τομέα προσπαθούν να ακολουθήσουν την τάση. 

Νωρίτερα φέτος, η UBS, για παράδειγμα, δήλωσε ότι «δέσμευσε τουλάχιστον 5 δισ. δολάρια» από τα χρήματα των πελατών της, για επενδύσεις «αποτυπώματος» τα επόμενα πέντε χρόνια.

Πράγματι, το μη κερδοσκοπικό Global Impact Investment Network, υπολογίζει ότι οι επενδύσεις «αποτυπώματος» είναι ήδη ένας τομέας ύψους 114 δισ. δολαρίων, με το 40% των κεφαλαίων να προέρχονται από τις ΗΠΑ και το 58% από τον κερδοσκοπικό κόσμο διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Η JP Morgan πιστεύει ότι αυτό θα μπορούσε να φτάσει το 1 τρισ. δολ. μέχρι το 2020.

Κάποιοι κυνικοί - ή οι Σκρουτζ των διακοπών - θα μπορούσαν απλώς να το απορρίψουν, ως έξυπνο μάρκετινγκ από τους χρηματοδότες, που επιδιώκουν να μετριάσουν τις ενοχές για τον πλούτο τους. Επισημαίνουν επίσης ότι η προσπάθεια να κυνηγηθούν και οι δύο στόχοι με μία επένδυση ενέχει τον κίνδυνο να μπερδέψει και τις δύο παραμέτρους.

Μπορεί να είναι έτσι. Προς το παρόν, είναι απογοητευτικά δύσκολο να εκτιμηθεί πως έχουν αποδώσει οι «επενδύσεις αποτυπώματος».

Ερευνα της GIIN και συμβούλων όπως ο McKinsey υπονοεί ότι οι επενδυτές πιστεύουν ότι επιτυγχάνουν ετήσιες αποδόσεις μεταξύ 5 και 15%. Αλλά αυτό μπορεί να είναι διαστρεβλωμένο, διότι κάποιοι επενδυτές σκόπιμα στοχεύουν σε αποδόσεις κάτω από την αγορά, για να μεγιστοποιήσουν το κοινωνικό αγαθό. Και η φράση «επένδυση αποτυπώματος» καλύπτει ένα ευρύ φάσμα.

Για ορισμένα ιδρύματα, το κόνσεπτ περιλαμβάνει αποφυγή τίτλων που προάγουν το κακό (όπως όπλα ή καπνό) ή να αγοράσουν εκείνους που μπορούν να αποφέρουν κοινωνικά ή περιβαλλοντικά οφέλη (όπως η υγειονομική περίθαλψη ή η πράσινη ενέργεια). Άλλοι επιθυμούν ποσοτικές κοινωνικές αποδόσεις.

Ένα από τα πρώτα έργα της Ford, για παράδειγμα, είναι η επένδυση σε οικονομικά προσιτές κατοικίες στο Ντιτρόιτ και το Νιούαρκ. Η ιδέα (ή η ελπίδα) είναι ότι αυτό θα προσφέρει μετρήσιμες αποδόσεις και στατιστικά στοιχεία για τη δημιουργία κατοικιών. Αυτό είναι αναμφισβήτητα αξιοθαύμαστο. Μένει να φανεί, αν μπορεί να λειτουργήσει ή να αναπαραχθεί σε μεγάλη κλίμακα. 

Τα καλά νέα είναι ότι πολλοί τέτοιοι επενδυτές έχουν επίγνωση αυτού του ελλείμματος - και πιέζουν για καλύτερους ορισμούς και συστήματα αναφοράς. Τα ακόμη καλύτερα νέα είναι ότι αυτή η τάση φαίνεται να αντικατοπτρίζει και να εντείνει τη στροφή στις καταναλωτικές στάσεις. Μια έρευνα από την US Trust, για παράδειγμα, δείχνει ότι τα τρία τέταρτα της γενιάς των millenials δίνουν μεγάλη προτεραιότητα στους κοινωνικούς στόχους όταν επενδύουν. Αυτή είναι έντονη αντίθεση σε σχέση με τη γενιά των baby-boomers, όπου το ποσοστό ήταν μόνο το ένα τρίτο.

Ίσως αυτό να αλλάξει όταν μεγαλώσουν τα παιδιά. Αν όχι, αυτό θα αλλάξει το νόημα της επενδυτικής βιομηχανίας, περισσότερο από οτιδήποτε μπορεί να κάνει η Ford ή άλλα ιδρύματα. Η γενιά των millennials στις ΗΠΑ είναι «καταδικασμένη» να κληρονομήσει περίπου 12 τρισ. δολάρια ενεργητικού τις επόμενες μια δυο δεκαετίες. 

Είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτό κάνει το παιχνίδι φιλανθρωπίας πολύ πιο ενδιαφέρον - και απρόβλεπτο - από ποτέ άλλοτε.  Αυτό να σκεφτείτε, τη στιγμή που θα βάζετε ένα νόμισμα σε ένα φιλανθρωπικό κουτί, στη διάρκεια των γιορτών.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation