Το δύσκολο «πράσινο» σταυρόλεξο για τράπεζες και utilities

Τι κάνει ένα έργο «πράσινο»; Σε περιπτώσεις όπως τα αιολικά πάρκα, η απάντηση είναι προφανής. Άλλοι ορισμοί μπορεί να είναι δυσνόητοι. Για παράδειγμα, μια τράπεζα μπορεί να θεωρήσει «πράσινη» τη  χρηματοδότηση σε μια φάρμα αιγοπροβάτων, εάν ακολουθεί ορισμένες «βιώσιμες» γεωργικές πρακτικές.

Μετά από χρόνια επικρίσεων από περιβαλλοντικές ομάδες, περισσότερες τράπεζες θέτουν πράσινους ή βιώσιμους στόχους στο δανεισμό. Αλλά οι ορισμοί για το ποια έργα ή εταιρείες μπορούν να πληρούν τις προϋποθέσεις είναι συχνά ελαστικοί. Αυτό θα μπορούσε εύκολα να μετατρέψει τις πρωτοβουλίες σε «case studies» «πράσινου ξεπλύματος» (greenwashing).

Η βιώσιμη χρηματοδότηση είναι ένας ευρύς ορισμός. Περιλαμβάνει τα πράσινα ομόλογα, όπου τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται κατευθύνονται σε έργα που σχετίζονται με το περιβάλλον ή το κλίμα. Άλλα εργαλεία, όπως τα παράγωγα ή τα επιχειρηματικά δάνεια που χρησιμοποιούνται για παρόμοιους σκοπούς, προσμερτούνται επίσης.

Ο ιρλανδικός όμιλος AIB Group δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι θα τριπλασιάσει τα χρήματα που διατίθενται σε ένα Ταμείο για το κλίμα σε 30 δισ. ευρώ. Στόχος της είναι το 70% του συνόλου των νέων δανείων να πηγαίνει σε πράσινα ή «έργα μετάβασης» έως το 2030. Πρόκειται για μια παγκόσμια τάση: οι 24 κορυφαίες ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες έχουν θέσει στόχους βιώσιμης χρηματοδότησης που ανέρχονται συνολικά σε 15 τρισ. ευρώ έως το 2030, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας συμβούλων Alvarez & Marsal (A&M). Οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα του ποσού αυτού.

Εκ πρώτης όψεως, ο στόχος της AIB για το 70% των νέων δανείων φαίνεται φιλόδοξος. Από τα 12,6 δισ. ευρώ  νέων δανείων πέρυσι, τα 3,3 δισ. ευρώ ή το 26% ήταν πράσινη χρηματοδότηση. Η συμπερίληψη της «μετάβασης» στους υπολογισμούς της θα πρέπει να κάνει τη δουλειά της AIB ευκολότερη.

Ωστόσο, οι ορισμοί των τραπεζών σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση της «μετάβασης» - οι οποίοι ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό - έχουν δεχθεί επιθέσεις από τους ακτιβιστές για το περιβάλλον. Μπορεί να περιλαμβάνουν χρηματοδότηση για ρυπογόνες εταιρείες.

Στην περίπτωση της AIB που υποστηρίζεται από το κράτος, οι εταιρείες που πληρούν τις προϋποθέσεις για αυτή τη χρηματοδότηση της «μετάβασης» θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν έναν όμιλο τηλεπικοινωνιών εάν ασχολείται με λογισμικό τηλεδιάσκεψης. Μια φάρμα εκτροφής βοοειδών θα μπορούσε ενδεχομένως να πληροί τις προϋποθέσεις εάν αγοράζει αγελάδες που έχουν καλύτερη μέτρηση σε ότι αφορά την απόδοση. Η τράπεζα αναγνωρίζει ότι μπορεί να χρειαστεί να επανεξετάσει τα κριτήρια καθώς «οι παγκόσμιοι ορισμοί εξελίσσονται».

«Ενώ ορισμένες τράπεζες έχουν ένα Ταμείο για τη «βιώσιμη» χρηματοδότηση, το οποίο θα μπορούσε να είναι ευρύτερο, αυτό που έχουμε ανακοινώσει είναι ένα "πράσινο" και "μεταβατικό" ταμείο», δήλωσε η AIB.

Άλλοι τομείς είναι πιο απλοί. Τα πράσινα ενυπόθηκα δάνεια ήταν ένας ιδιαίτερα ισχυρός τομέας ανάπτυξης της πράσινης χρηματοδότησης της AIB το 2022. Εδώ, οι τράπεζες προσφέρουν φθηνότερα δάνεια για την αγορά κατοικιών με υψηλές βαθμολογίες ενεργειακής απόδοσης -συχνά πρόκειται για νεόδμητα ακίνητα.

Τα πράσινα ενυπόθηκα δάνεια αναμένεται να συνεχίσουν να προσφέρουν ανάπτυξη, ακόμη και αν η γενική μείωση της ζήτησης για ακίνητα σημαίνει ότι τα συνολικά νέα δάνεια είναι πιθανό να μειωθούν φέτος σε περίπου 9,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον αναλυτή της Davy, Diarmaid Sheridan.

Η κρατικά υποστηριζόμενη AIB ήταν μια από τις πρώτες που υιοθέτησε την ατζέντα της βιωσιμότητας. Άλλοι ακολουθούν, αλλά οι συγκρίσεις είναι δύσκολες, λέει ο Fernando de la Mora της A&M.

Οι στόχοι βιώσιμης χρηματοδότησης μπορούν να οριστούν με διαφορετικούς τρόπους και με διαφορετικούς χρονικούς ορίζοντες, επισημαίνει. Ορισμένες τράπεζες περιλαμβάνουν επίσης κοινωνικά έργα και επιχειρήσεις και όχι μόνο εστίαση στο κλίμα.

Είναι κρίσιμο ότι μόλις δύο από τις 24 κορυφαίες ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες κάνουν αναφορές για τη δυναμική εσόδων της βιώσιμης χρηματοδότησης, σύμφωνα με τα στοιχεία της A&M. «Πολύ λίγες τράπεζες το μετατρέπουν αυτό σε ένα μετοχικό στόρι», προσθέτει ο de la Mora.

Αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη παράλειψη. Για να συνεχιστούν οι πρωτοβουλίες πράσινης χρηματοδότησης, οι τράπεζες πρέπει να αποδείξουν στους επενδυτές ότι είναι κάτι περισσότερο από μια απλή άσκηση προμότιον.

Πράσινο ή όχι;

Ο δανεισμός σκοτώνει την οικονομία (borrowing dulls the edge of husbandry), όπως συμβουλεύει ο Πολώνιος στον Άμλετ του Σαίξπηρ. Η ιταλική εταιρεία κοινής ωφέλειας Enel φαίνεται να ακολουθεί τη συμβουλή του παλιού αυλικού.

Υπό τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλό της Francesco Starace, η Enel έγινε ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον κόσμο. Αλλά στην πορεία δημιούργησε χρέος ύψους 60 δισ. ευρώ. Ο νεοδιορισθείς Flavio Cattaneo επιμένει τώρα δικαίως ότι η εταιρεία πρέπει να ζει εντός των δυνατοτήτων της.

Η αλλαγή πλεύσης είναι κατανοητή. Το 2022, η Enel, που υποστηρίζεται από το κράτος, βρέθηκε να πλήττεται από την άνοδο των επιτοκίων, καθώς το υψηλότερο κόστος των βασικών εμπορευμάτων αφαίρεσε ένα μέρος από τα περιθώρια κέρδους της. Οι επενδυτές ξεπούλησαν τη μετοχή σαν να κρατούσαν αναμμένα κάρβουνα. Ο Starace αναγκάστηκε να καταρτίσει ένα πρόγραμμα διάθεσης περιουσιακών στοιχείων ύψους 21 δισ. ευρώ πριν αντικατασταθεί από τον Cattaneo νωρίτερα φέτος.

Η κρατική επιχείρηση κοινής ωφέλειας εκτιμά ότι περισσότερα από 17 δισ. ευρώ από αυτόν τον στόχο μπαίνουν στο ταμείο. Ο απολογισμός της περιλαμβάνει συμφωνίες που έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε προχωρημένα στάδια διαπραγμάτευσης.

Ο Cattaneo θέλει τώρα να περιορίσει τον δανεισμό. Η Enel θα περιορίσει τις κεφαλαιουχικές δαπάνες και θα χρηματοδοτήσει μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξής της μέσω επιχορηγήσεων. Στόχος της είναι επίσης να φέρει τρίτους developers ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα project της. Αυτό θα μειώσει τις καθαρές κεφαλαιουχικές δαπάνες από 11,5 δισ. ευρώ, που προβλέπονταν στα προηγούμενα σχέδια του ομίλου, σε λιγότερο από 9 δισ. ευρώ ετησίως μεταξύ 2024 και 2026.

Προτίθεται επίσης να επενδύσει τα χρήματά του σε ασφαλέστερους τομείς. Παρουσιάζοντας το πρώτο του τριετές σχέδιο αυτή την εβδομάδα, υποσχέθηκε να υιοθετήσει μια πιο «επιλεκτική προσέγγιση» όσον αφορά τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι περίπου το 60% των καθαρών επενδυτικών δαπανών θα κατευθυνθεί στο χώρο των δικτύων. Αυτά τείνουν να έχουν προβλέψιμες, ρυθμιζόμενες αποδόσεις. Η Enel θα απομακρυνθεί από την κατασκευή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Λατινική Αμερική, όπου οι προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις είναι δύσκολες. Αντ' αυτού θα επικεντρωθεί στην Ισπανία και την Ιταλία. Χώρες όπου διαθέτει πελάτες για να αντισταθμίσει την παραγωγή της.

Το τελευταίο σκέλος του σχεδίου της Enel είναι η μείωση του κόστους κατά 1,2 δισ. ευρώ. Αυτό της επέτρεψε να ανεβάσει τους στόχους της για τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA). Σημαίνει επίσης ότι το καθαρό χρέος θα μειωθεί από πάνω από 3 φορές τα EBITDA σε μόλις 2,3 φορές μέχρι το 2026. Η νέα Enel μοιάζει περισσότερο με μια παλαιού τύπου επιχείρηση κοινής ωφέλειας παρά με έναν πρωτοπόρο επενδυτή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ωστόσο, για τους επενδυτές, ο περιορισμός των φιλοδοξιών της εταιρείας αποτελεί παρηγοριά. Η μετοχή της Enel εξακολουθεί να τελεί υπό διαπραγμάτευση λιγότερο από επτά φορές το φετινό EBITDA. Η ανταγωνίστρια Iberdrola έχει premium 30%. Τα σχέδια του Cattaneo θα πρέπει να βοηθήσουν στη μείωση του χάσματος.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation