Οι προκλήσεις της ευρωζώνης στη νέα 10ετία

Η ευρωζώνη αντιμετώπισε με τον καλύτερο τρόπο την κρίση. Η νέα δεκαετία είναι γεμάτη προκλήσεις. Καλείται να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική της σταθερότητα και να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της.

Δημοσιεύθηκε: 29 Δεκεμβρίου 2009 - 11:58

Editorial

Οι προκλήσεις της ευρωζώνης στη νέα 10ετία

Τα καλά νέα για την ευρωζώνη είναι ότι κατόρθωσε να επιβιώσει από τη χειρότερη κρίση μετά τη δεκαετία του ’30. Τα άσχημα νέα είναι ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με ακόμη πιο δύσκολες προκλήσεις. Μία από τις σημαντικότερες -η ανάγκη για καλύτερη ευελιξία στις οικονομίες των κρατών-μελών- συνήθως αγνοείται. Η άλλη -δηλαδή στην ανάκαμψη να υπάρξει ισορροπία στη ζήτηση εντός της ζώνης του ευρώ- μέχρι στιγμής δεν έχει αγνοηθεί. Αν δεν επιτευχθεί θετικό αποτέλεσμα, τότε αυτό θα ασκήσει υπερβολικές πιέσεις τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην παγκόσμια οικονομία.

Η δεξιοτεχνία με την οποία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διαχειρίστηκε την κρίση δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Ήταν η πρώτη από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που αναγνώρισε την ένταση του επερχόμενου σοκ, τον Αύγουστο του 2007. Επιπρόσθετα, εάν δεν υπήρχε το ευρώ, τότε θα συνέβαιναν νομισματικές κρίσεις που θα έπλητταν την Ε.Ε.

Αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε. επιδιώκουν να ενταχθούν στην ευρωζώνη και η Πολωνία είναι η πιο σημαντική περίπτωση. Και ο υπόλοιπος κόσμος αποδέχεται και χρησιμοποιεί το ευρώ. Εν κατακλείδι, η ευρωζώνη ξεπέρασε την κρίση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Όμως, στο γ΄ τρίμηνο του 2009 και σε ετήσια βάση η οικονομία της ευρωζώνης συρρικνώθηκε 4,1%, έναντι μόλις 2,5% της αμερικανικής, παρά το γεγονός ότι αυτή ήταν το επίκεντρο της κρίσης. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, επίσης, υπολογίζει ότι οι συνολικές απομειώσεις ενεργητικού ευρωπαϊκών τραπεζών θα φθάσουν στα 814 δισ. δολάρια, ενώ των αμερικανικών στο 1,025 τρισ. δολάρια.

Ως εκ τούτου, η ευρωζώνη παραμένει ευαίσθητη σε εξωτερικά σοκ, κατά ένα μέρος εξαιτίας του ότι η Γερμανία, η πιο σημαντική οικονομία της, εξαρτάται από τις εξαγωγές. Επίσης, το χρηματοοικονομικό σύστημα της ευρωζώνης εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις τράπεζες. Δεν είναι αρκετά ισχυρό. Όλες αυτές οι δυσκολίες -αδύναμο χρηματοοικονομικό σύστημα και εξάρτηση από τις εξαγωγές- καθιστούν πιο δύσκολη την ανάκαμψη, ιδιαίτερα από τη στιγμή που το ευρώ είναι τόσο ισχυρό.

Τα μακροοικονομικά δεδομένα της ευρωζώνης έχουν ακολουθήσει την παρακάτω πορεία: στο επίπεδο που δεν εξαρτώνται από την ξένη ζήτηση στηρίζονται στην παροχή πιστώσεων στο εσωτερικό. Η ΕΚΤ ακολουθεί νομισματική πολιτική σταθεροποίησης του πληθωρισμού. Αυτό μεταφράζεται σε διατήρηση της ζήτησης σε επίπεδα ανάλογα με αυτά της παραγωγής. Οι περιφερειακές οικονομίες της ευρωζώνης ανέπτυξαν υπερβολικά τον κλάδο ακινήτων, με κλασικότερο παράδειγμα την Ισπανία.

Όμως, αυτή η πλευρά της ζήτησης έχει χαθεί. Οι περιφερειακές οικονομίες έχασαν σημαντικό μέρος της ανταγωνιστικότητάς τους εξαιτίας τόσο του ισχυρού ευρώ όσο και της υπερβολικής αύξησης του κόστους εργασίας, τουλάχιστον εάν αυτό συγκριθεί με τις περισσότερο ανεπτυγμένες οικονομίες.

Η κατάρρευση στην εγχώρια ζήτηση σε αδύναμες περιφερειακές οικονομίες, στο μεταξύ, είτε έχει προκαλέσει είτε έχει διογκώσει τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα. Αυτά τα κράτη-μέλη, όπου η Ελλάδα είναι το σημαντικότερο παράδειγμα, αντιμετωπίζουν ισχυρά δημοσιονομικά προβλήματα. Περίπου στην ίδια θέση βρίσκεται και η Ιρλανδία. Αυτές οι χώρες θα πρέπει -και οι δύο- να μειώσουν τα υπερβολικά ελλείμματα αλλά και το εργατικό κόστος εάν επιθυμούν να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους εντός της ευρωζώνης. Όμως, θα βρεθούν αντιμέτωπες με ισχυρές οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις, ενώ πιθανώς να υπάρξουν και σοβαρές δημοσιονομικές κρίσεις.

Δεν είναι μόνο αυτό. Με τις περιφερειακές οικονομίες να αντιμετωπίζουν τόσο ισχυρά προβλήματα, από πού θα προέλθει η ανάκαμψη της ζήτησης εντός της ευρωζώνης; Τι θα στηρίξει εκ νέου τη ζήτηση; Δύο είναι οι απαντήσεις: είτε ανάκαμψη της ζήτησης από το εξωτερικό είτε ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε χώρες όπως η Γερμανία. Το πρώτο μπορεί να προκαλέσει παγκόσμια ανισορροπία. Το δεύτερο μοιάζει απίθανο να συμβεί.

Η ευρωζώνη είναι ένας... φάρος σταθερότητας. Αλλά οι οικονομικές πιέσεις δεν έχουν εξαφανιστεί. Πέρα από τα νομισματικά προβλήματα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει δημοσιονομικές και πιστωτικές προκλήσεις αλλά και την υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας. Πρόκειται για ένα δύσκολο έργο. Ένα έργο που δεν έχει ακόμα ξεκινήσει.

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation