Αποκρατικοποιήσεις "κόντρα" στη "διάσωση"

Για να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις του ΠΣΑ, πρέπει να υπάρξει ένα τολμηρό, νέο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να "απελευθερωθούν" οι δυνατότητες της οικονομίας, υποστηρίζει ο κ. Μ. Μασουράκης της Alpha Bank.

Δημοσιεύθηκε: 12 Φεβρουαρίου 2010 - 14:51

Μιχάλης Μασουράκης (*)

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται διάσωση. Χρειάζεται περισσότερες μεταρρυθμίσεις και, μακροπρόθεσμα, το να ωθηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση μπορεί να είναι πιο σημαντικό από το να της παρασχεθεί βραχυπρόθεσμη βοήθεια.

Την ίδια ώρα, δεν υπάρχει διάθεση ούτε από την ελληνική κυβέρνηση αλλά ούτε και από τους εταίρους της ευρωζώνης να στραφεί η Ελλάδα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οποιαδήποτε συμφωνία στήριξης θα πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δυνάμεις της μεταρρύθμισης δεν θα αποδυναμωθούν και ότι οι αναγκαίες αλλαγές δεν θα εκτροχιαστούν. Οι Έλληνες φαίνεται να καταλαβαίνουν την αρχαία ρήση συν Αθηνά και χείρα κίνει. Ελπίζω πως αυτό θα κάνουν.

Η Ελλάδα μπορεί να αποφύγει τη διάσωση αν δείξει με πειστικότητα στις αγορές ότι οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας θα εφαρμοστούν εγκαίρως. Θα πρέπει επίσης οι αλλαγές αυτές να είναι αρκετά μεγάλες ώστε να διασφαλίσουν πως η κυβέρνηση θα τηρήσει τη δέσμευσή της για μείωση του ελλείμματος από το 12,7% του ΑΕΠ στο 2,8% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2012. Όμως, ακόμα και μετά το τέλος της περιόδου προσαρμογής, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στο 113%, ποσοστό που δεν είναι μικρότερο από αυτό του 2009. Για να μειωθεί ο λόγος αυτός κάτω του 100%, για να μην αναφέρουμε το επίπεδο του 60% που απαιτείται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, θα πρέπει να υπάρξουν περισσότερες προσαρμογές την επόμενη δεκαετία. Έτσι, η διαδικασία της μεταρρύθμισης που ξεκινά το 2010 θα πρέπει να είναι τόσο ισχυρή, ώστε η Ελλάδα να διασφαλίσει πως θα μειώσει και το χρέος της σημαντικά.

Οι μεταρρυθμίσεις που ανακοινώθηκαν προσφάτως έχουν εμφανώς την προοπτική να επιτύχουν αυτήν τη μεταμόρφωση. Ο κίνδυνος που χρειάζεται να αποφευχθεί πάση θυσία είναι η χώρα να χρησιμοποιήσει μια νομοθετική διαδικασία για να μεταφράσει αυτές τις πολιτικές προθέσεις σε νόμους, η οποία όμως θα αποτύγχανε να αποφέρει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Τότε οι αγορές θα σταματούσαν να δίνουν στην Ελλάδα το πλεονέκτημα της αμφιβολίας.

Γι' αυτό πιστεύω πως το Πρόγραμμα Σταθερότητας χρειάζεται να ενισχυθεί με περισσότερες δράσεις και πρωτοβουλίες. Σίγουρα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας "υπερακοντισμού" της δομικής μεταρρύθμισης. Είναι καλύτερα να υπάρξει τώρα μια κατά μέτωπον επίθεση εναντίον των δυσκαμψιών και των στρεβλώσεων που καταδικάζουν την οικονομία σε μια ανάπτυξη χαμηλότερη των δυνατοτήτων της. Η ευκαιρία που παρουσιάζεται σήμερα για μεταμόρφωση της οικονομίας δεν πρέπει να χαθεί, καθώς η χώρα μπορεί να μην έχει άλλη.

Για να επιταχυνθεί και να ενισχυθεί το περιεχόμενο των μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Σταθερότητας πρέπει να υπάρξει ένα τολμηρό, νέο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να "απελευθερωθούν" οι δυνατότητες της οικονομίας. Πολλά μπορούν να κερδηθούν από την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση μιας οικονομίας που είναι ενδεχομένως η τελευταία "σοβιετική" οικονομία του ανεπτυγμένου κόσμου. Για να σκοτώσει κανείς το ελληνικό τέρας της γραφειοκρατίας, θα πρέπει να κόψει τη... λαιμαργία που υπάρχει για παρεμβάσεις στην οικονομία.

Το ελληνικό κράτος δεν διαχειρίζεται μόνο νοσοκομεία, πανεπιστήμια και εκκλησίες αλλά και καζίνο, τυχερά παιχνίδια, ξενοδοχεία, μαρίνες, χιονοδρομικά κέντρα, εμπορικές εκθέσεις, εκθεσιακά κέντρα, λιμάνια, αεροδρόμια, εταιρίες ύδρευσης, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, διυλιστήρια, ταχυδρομικές υπηρεσίες, μεταφορές, τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες. Το μερίδιο του κράτους στις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών αξίζει περισσότερο από 9 δισ. ευρώ. Η συμμετοχή σε μεγάλες εταιρίες διαχείρισης ακινήτων με συντηρητικούς υπολογισμούς ανέρχεται σε ποσό υψηλότερο των 300 δισ. ευρώ, ωστόσο δεν αποδίδει σχεδόν τίποτα.

Ως εκ τούτου, οι αποκρατικοποιήσεις αντιπροσωπεύουν μια τεράστια ανεκμετάλλευτη ευκαιρία για επαναφορά της πειθαρχίας στα δημόσια οικονομικά, μειώνοντας ενδεχομένως το δημόσιο χρέος σε πιο διαχειρίσιμα επίπεδα. Το Πρόγραμμα Σταθερότητας αναφέρεται στις αποκρατικοποιήσεις ως πιθανή πηγή πόρων ύψους 2,5 δισ. ευρώ, ή 1% του ΑΕΠ το 2010, διπλασιάζοντας το ποσό αυτό για την περίοδο 2010 - 2012. Είναι ξεκάθαρο πως, δεδομένου του μεγέθους του κρατικού ελέγχου στην οικονομία, τα στοιχεία αυτά δεν είναι και τα καλύτερα και θα επιτυγχάνονταν κυρίως με την πώληση των μεριδίων που κατέχει το κράτος στις κρατικές εταιρίες μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών.

Ωστόσο, αυτό που απαιτείται είναι να κοπεί τελείως ο ομφάλιος λώρος μεταξύ του κράτους και της οικονομίας. Αν υλοποιηθεί ένα ευρύτερο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, εκτιμάται πως το συνολικό ποσό που θα μπορούσε να συγκεντρωθεί θα αντιστοιχούσε έως και σε 10 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ - με άλλα λόγια θα ισοδυναμούσε με το ποσό με το οποίο πρέπει να μειωθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού από φέτος μέχρι το τέλος του 2012.

Κατά το παρελθόν, στις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις της Ελλάδα αποδόθηκε η επιτυχία μεγάλων προσπαθειών σταθεροποίησης της οικονομίας. Η σημερινή κυβέρνηση πρέπει να ξεπεράσει τους προκατόχους της, γιατί οι συνθήκες είναι σημαντικά διαφορετικές. Η προοπτική επιτυχίας υπάρχει. Ο άθλος είναι Ηράκλειος για μια κυβέρνηση σε μια χώρα με πολύ χαμηλή αξιοπιστία. Έτσι, ο δρόμος της εξόδου περνά από επιπλέον μεταρρυθμίσεις, προσανατολισμένες στην αγορά, προκειμένου η σταθεροποίηση να συνοδευτεί από βελτιωμένες προοπτικές ανάπτυξης, που θα καταστήσουν βέβαιη την επιτυχία της εφαρμογή του τριετούς Προγράμματος Σταθερότητας. Το θέμα δεν είναι μόνο η δημοσιονομική προσαρμογή, αλλά η εφαρμογή και μεγάλων μεταρρυθμίσεων που θα εγγυηθούν, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας θα εφαρμοστεί με τρόπο που θα είναι αξιόπιστος για την αγορά.

(*)Ο κ. Μιχάλης Μασουράκης είναι chief economist της Alpha Bank.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation