Ελληνική κρίση: "Γλίτωσαν" oι τράπεζες

Οι μόνες κερδισμένες από το πρόγραμμα ευρωζώνης-ΔΝΤ για Ελλάδα είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Καθώς δεν υπάρχει αναδιάρθρωση χρέους, το βάρος καλούνται να το "σηκώσουν" μόνο οι φορολογούμενοι.

Δημοσιεύθηκε: 7 Μαΐου 2010 - 11:37

Arvind Subramanian*

Το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής που συμφωνήθηκε την περασμένη εβδομάδα από την Ευρώπη, το ΔΝΤ και την ελληνική κυβέρνηση θα "περάσει" σύντομα από το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ. Η αρχική χαρά για αυτό έδωσε τη θέση της σε σημαντικές ανησυχίες. Πρόκειται για λογικές ανησυχίες, μιας και τα νούμερα δεν βγαίνουν.

Για το ΔΝΤ αυτό το πρόγραμμα αποτελούσε μία πολύ καλή ευκαιρία να αποδείξει ότι βρίσκεται "μπροστά". Θα μπορούσε να έχει σχεδιάσει ένα πολύ καλύτερο πρόγραμμα με βασικό στόχο την ομαλή αναδιάρθρωση του χρέους. Τελικά, καταλήξαμε σε ένα πρόγραμμα που δεν είναι το κατάλληλο, δεν θα είναι επιτυχές και θα έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος για όλους.

Όταν ξεκίνησε η ελληνική κρίση η "ατάκα" τόσο της γερμανικής κυβέρνησης όσο και των περισσότερων πουριτανών της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η ΕΚΤ, ήταν η ακόλουθη: "Καμία χρεοκοπία, καμία διάσωση, καμία έξοδος". Οι ιδιώτες επενδυτές που είχαν στην κατοχή τους ελληνικό χρέος δεν πρόκειται να έχαναν ("καμία χρεοκοπία"). Οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα προστατεύονταν ("καμία διάσωση"). Και οι ευρωπαϊκές εταιρίες θα έπρεπε να μείνουν ήσυχες καθώς η Ελλάδα δεν θα υποτιμούσε το νόμισμά της ("καμία έξοδος").

Ως εκ τούτου, η μόνη πολιτική που έμεινε ήταν η εφαρμογή προγράμματος λιτότητας, με τον μέσο Έλληνα φορολογούμενο να σηκώνει όλο το βάρος. Η Ευρώπη, εν συντομία, αποφάσισε ότι πρόκειται μόνο για ελληνικό πρόβλημα.

Το πρόσφατο πρόγραμμα του ΔΝΤ άλλαξε ελαφρώς τα δεδομένα: το βάρος θα το σηκώσουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι (105 δισ. ευρώ) αλλά και φορολογούμενοι άλλων χωρών (40 δισ. ευρώ). Η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, μεταξύ άλλων, θα συμβάλουν -όπως οφείλουν- στη στήριξη.

Όμως, δεν συμμετέχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες που έχουν στην κατοχή τους τεράστιο μέρος του ελληνικού χρέους. Οι φορολογούμενοι φτωχών χωρών καλούνται να συμβάλουν ώστε τα πλούσια χρηματοοικονομικά ιδρύματα να μπορούν να "τη γλιτώσουν".

Το χειρότερο είναι ότι η ουσιαστική στήριξη που προσφέρεται στις ευρωπαϊκές τράπεζες καθιστά περισσότερο πιθανή την αποτυχία του προγράμματος του ΔΝΤ. Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν λύνεται μόνο με δημοσιονομική προσαρμογή. Απαιτεί αναδιάρθρωση χρέους και υποτίμηση νομίσματος. Καθώς η υποτίμηση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω οδυνηρού (ως προς τα αποτελέσματά του) πληθωρισμού, η αναδιάρθρωση του χρέους μοιάζει όλο και περισσότερο με την ορθή επιλογή.

Γιατί το ΔΝΤ δέχτηκε αυτό το πρόγραμμα; Η "καλή" απάντηση είναι ότι το ΔΝΤ επιθυμούσε να δείξει πως συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις και σέβεται τις επιθυμίες της Ευρώπης και της Ελλάδας. Η "κακή" απάντηση είναι ότι το ΔΝΤ προτίμησε να δράσει ως Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο και να προστατεύσει τους πλούσιους μετόχους του. Το ΔΝΤ επέβαλε σκληρά μέτρα στην Ελλάδα, γιατί το έχει ζητήσει η Γερμανία. Το ΔΝΤ δεν προχώρησε σε πρόταση για αναδιάρθρωση χρέους και ως εκ τούτου στήριξε τις ευρωπαϊκές τράπεζες, γιατί το ζήτησε η ΕΚΤ.

Είναι πραγματικά κρίμα, γιατί η Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει μία χρυσή ευκαιρία για το ΔΝΤ. Εάν το ταμείο επέμενε να συμβάλουν όλοι -όχι μόνο οι Έλληνες ή οι ξένοι φορολογούμενοι-, θα είχε δημιουργήσει ένα πολύ πιο δίκαιο και πιθανόν να επιτύχει πρόγραμμα. Η αναδιάρθρωση του χρέους θα έρθει ούτως ή άλλως, αλλά θα γίνει με άτακτο και όχι με συντονισμένο τρόπο.

Ως εκ τούτου, προς το παρόν, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε την ελληνική τραγωδία να εξελίσσεται.

* Ο κ. Arvind Subramanian είναι στέλεχος του Peterson Institute for International Economics and Center for Global Development.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation