Ο δημοσιονομικός "μαζοχισμός" και οι αγορές

Όταν οι κεντρικές τράπεζες πανικοβάλλονται, το παλιό ρητό λέει ότι θα πρέπει κανείς να αγοράζει τα πάντα. Και θα πανικοβληθούν. Τυπώνοντας νέο χρήμα και δημιουργώντας την αφορμή για νέα άνοδο στα χρηματιστήρια το 2011.

Δημοσιεύθηκε: 6 Ιουλίου 2010 - 14:37

Trevor Greetham*

Ο δημοσιονομικός μαζοχισμός και οι αγορές

Η συνάντηση του G20 στο Τορόντο δεν κατάφερε να κρύψει τη βαθιά διατλαντική διαφωνία απόψεων για την ταχύτητα με την οποία θα πρέπει να προχωρήσει η σύσφιγξη της δημοσιονομικής πολιτικής ώστε να περιοριστούν τα ελλείμματα των προϋπολογισμών.

Ο Πρόεδρος κ. Obama προτιμά μία επιφυλακτική, πολυετή προσέγγιση και είναι διατεθειμένος να προχωρήσει ακόμη και σε επιπλέον δημοσιονομικά κίνητρα εφόσον χρειαστεί ώστε να διατηρηθεί η ανάκαμψη της χώρας. Η κ. Angela Merkel θεωρεί ότι οι κερδοσκοπικές επιθέσεις στα ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας ισοδυναμούν με επείγουσα κλήση για δράση από τις σπάταλες κυβερνήσεις, ενώ υποτιμά τις προσπάθειες διατήρησης της "τεχνητά ενισχυμένης ανάπτυξης", όπως η ίδια τη χαρακτηρίζει.

Κατά την άποψή μου, οι κινήσεις των spreads στις αποδόσεις των ισπανικών ομολόγων έναντι των γερμανικών σηματοδοτεί μία κορύφωση στον κύκλο της παγκόσμιας ανάπτυξης. Η μείωση των δημοσίων δαπανών θα επιτείνει την επερχόμενη επιβράδυνση. Αντίθετα από ό,τι θα περίμενε κανείς, αυτό μπορεί τελικά να μην είναι αρνητικός παράγοντας για τους επενδυτές. Η πολιτική στάση του "δημοσιονομικού μαζοχισμού", όπως είναι ο όρος που χρησιμοποιεί ο Αμερικανός οικονομολόγος κ. Paul Krugman, θα αναγκάσει τους κεντρικούς τραπεζίτες να τυπώσουν χρήμα καθώς θα εντείνονται οι αποπληθωριστικές πιέσεις, αποδυναμώνοντας το ευρωπαϊκό νόμισμα, αλλά δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μία νέα ανοδική πορεία στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια το 2011.

Το διεθνές εμπόριο ανέκαμψε σημαντικά από το 2008, η παραγωγή ενισχύθηκε σθεναρά και ο βασικός δείκτης του ΟΟΣΑ για τις οικονομίες του G7, στις αρχές του 2010, βρέθηκε να καταγράφει τη μεγαλύτερη αύξηση από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Παρ' όλα αυτά, ο ούριος άνεμος φαίνεται πως εξασθενεί καθώς τα επίπεδα των αποθεμάτων σταθεροποιούνται. Οι αγορές το αντιλαμβάνονται. Για τον λόγο αυτόν οι μετοχές βρίσκονται πλέον σε χαμηλότερα επίπεδα απ' ό,τι πριν από 6 μήνες.

Ο διεθνής οικονομικός κύκλος αποθεμάτων διαρκεί περίπου 2 χρόνια, γεγονός που εξηγεί γιατί κατά την προηγούμενη δεκαετία οι καλές χρονιές για τα χρηματιστήρια ήταν οι μονές (περιττές). Σε διεθνές επίπεδο, οι μετοχές είχαν απόδοση 60% από τον Ιανουάριο του 2008, σε όρους δολαρίου. Η συνολική απόδοση των μονών (περιττών) ετών, κατά τα οποία καταγράφηκε και κορεσμός στα αποθέματα, είναι ζημία, και μάλιστα της τάξεως του 35%. Στα ζυγά (άρτια) ημερολογιακά έτη, από την άλλη πλευρά, καταγράφηκε συνολική απόδοση που υπερβαίνει το 140% καθώς οι εταιρίες βρίσκονται σε διαδικασία αναπλήρωσης των αποθεμάτων και τα εταιρικά κέρδη εκτοξεύονται.

Με την ανάπτυξη της παραγωγής να ξεπερνά κατά πολύ την ανάπτυξη των τελικών πωλήσεων, αναζητώ ενδείξεις κορύφωσης της δραστηριότητας από την αρχή του 2010.
Υπό αυτήν την οπτική γωνία, η επίθεση στην ευρωπαϊκή περιφέρεια αποκτά πιο δυσοίωνη όψη. Οι αγορές κυνήγησαν κάθε φορά τον αδύναμο κρίκο. Τις υπερτιμημένες μετοχές τεχνολογίας, όταν η παγκόσμια ανάπτυξη κορυφώθηκε τον Μάρτιο του 2000 και τις τράπεζες το 2007. Ο αδύναμος κρίκος με την κορύφωση της ανάπτυξης το 2010 είναι οι κυβερνήσεις της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

Ανίκανες να προχωρήσουν σε υποτίμηση των νομισμάτων τους ή να τυπώσουν δικό τους χρήμα, οι οικονομίες αυτές είναι ιδιαίτερα τρωτές στη διεθνή επιβράδυνση και η λιτότητα θα κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι υψηλότερες αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σε αυτές τις χώρες οφείλονται σε έλλειψη προθυμίας να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των χρεών δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι αποδόσεις μειώνονται επίσης στη Γερμανία, στη Βρετανία, ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου δεν υπάρχει καμία σοβαρή προσπάθεια επιβολής περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής. Ούτε μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι αγορές ομολόγων δέχθηκαν με ενθουσιασμό τις ανακοινώσεις για ακόμη μεγαλύτερη λιτότητα. Το θέμα είναι η έλλειψη ανάπτυξης. Οι αγορές ανησυχούν ότι αυτές οι χώρες θα οδηγηθούν σε πτώχευση εάν πέσουν πάλι σε ύφεση.

Εάν συνδυάσει κανείς τη φυσιολογική επιβράδυνση που καταγράφεται στα μέσα του οικονομικού κύκλου με τις πρόωρες προσπάθειες να απομακρυνθούν τα δημοσιονομικά κίνητρα και οι περιορισμοί που θέτει η ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος, τότε θα δει γιατί ενισχύονται οι πιθανότητες της διπλής ύφεσης. Εγώ, όμως, δεν νομίζω ότι οι απαισιόδοξοι έχουν εν τέλει δίκιο. Οι καμπύλες των αποδόσεων παραμένουν απότομες, γεγονός που δείχνει ότι η νομισματική πολιτική εξακολουθεί να έχει αποτέλεσμα. Όταν οι κεντρικές τράπεζες πανικοβάλλονται, τότε το παλιό ρητό λέει ότι θα πρέπει κανείς να αγοράζει τα πάντα. Και θα πανικοβληθούν.

Με την οικονομική δραστηριότητα να βρίσκεται σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα από εκείνα του 2007, την ανεργία σε υψηλά όρια και τον δομικό πληθωρισμό επικίνδυνα κοντά στο μηδέν, οι κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων χωρών πιθανότατα θα αντιδράσουν στις ενδείξεις περαιτέρω επιβράδυνσης τυπώνοντας εκ νέου χρήμα. Όσο πιο σφιχτή δημοσιονομική πολιτική, τόσο πιο επιθετική θα χρειαστεί να γίνει η απάντηση από τη νομισματική πολιτική. Έτσι, θα οδηγηθούμε και σε σημαντική υποχώρηση του ευρωπαϊκού νομίσματος.

Επίσης, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αργότερα το 2010 τα χρηματιστήρια θα αποτελούν σημαντική αγοραστική ευκαιρία. Όταν θα τελειώνει ο οικονομικός κύκλος των αποθεμάτων το 2011 και θα αποφασιστεί μία γερή δόση επεκτατικής νομισματικής πολιτικής, τότε θα υπάρξει και πάλι στροφή προς τις τοποθετήσεις που ενέχουν ποσοστά κινδύνου. Οι επενδυτές που έχασαν το πρώτο σκέλος της ανοδικής αγοράς μπορεί να έχουν μία δεύτερη ευκαιρία τους επόμενους μήνες.

Εν τω μεταξύ, είναι πιθανό η φαινομενικά σπάταλη πολιτική των ΗΠΑ να αποδώσει. Σε έναν κόσμο με υψηλά χρέη, το χειρότερη αποτέλεσμα είναι να μειωθούν οι αξίες των περιουσιακών στοιχείων, όπως συνέβη στην Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990. Η ευρωπαϊκή παράδοξη στροφή στη λιτότητα ενδέχεται να οδηγήσει σε μία τέτοια κατάσταση. Οι ΗΠΑ ευνοήθηκαν από τη χαλαρή νομισματική πολιτική που ακολούθησαν κατά τη διάρκεια της ασιατικής κρίσης. Θα μπορούσαν αντιστοίχως να ευνοηθούν και από την ευρωπαϊκή κρίση.

*O κ. Trevor Greetham είναι διαχειριστής του Multi-Asset Strategic Fund της Fidelity International

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation