Γερμανία, η αχίλλειος πτέρνα των τραπεζών

Αν και οι αγγλοσαξονικές τράπεζες εμφανίζονται ως οι «κακοί» της υπόθεσης, οι γερμανικές τράπεζες είναι στην πραγματικότητα η αχίλλειος πτέρνα του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Δημοσιεύθηκε: 8 Σεπτεμβρίου 2010 - 08:04

John Plender

Γερμανία, η αχίλλειος πτέρνα των τραπεζών

Τον Μάιο, μετά την ανακοίνωση του πακέτου βοήθειας 750 δισ. ευρώ προς τη νότιο Ευρώπη, η Γερμανίδα καγκελάριος κ. Angela Merkel δήλωσε αυστηρά ότι στο εξής οι κανόνες θα ευνοούν τα ισχυρότερα μέλη, όχι τα ασθενέστερα. Σήμερα, φαίνεται ότι οι Γερμανοί θα ήθελαν ένας αντιστρόφως ανάλογος νόμος να εφαρμοστεί στις τράπεζες. Μετά την αυστηροποίηση των κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας της Βασιλείας, οι γερμανικές τράπεζες ικέτευαν αυτήν την εβδομάδα για χαλάρωση της τελευταίας στιγμής στους κανόνες.

Κι αυτό δείχνει ένα περίεργο στοιχείο της κρίσης. Ενώ οι αγγλοσαξονικές τράπεζες φαίνονται να είναι οι «κακοί» της υπόθεσης, οι γερμανικές τράπεζες είναι στην πραγματικότητα η αχίλλειος πτέρνα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Έχουν σοβαρό πρόβλημα ανεπαρκούς κεφαλαιοποίησης. Εξ ου και η επιθυμία τους να δεσμευτούν για τον ευπρεπισμό των ισολογισμών τους - αλλά αργότερα.

Εν μέρει, πρόκειται για την παλιά γνωστή ιστορία της αποτυχίας στην εξυγίανση κρατικών τραπεζών που δεν είναι επαρκώς κερδοφόρες. Αντιμέτωπες με περίπλοκα, υψηλής απόδοσης τιτλοποιημένα προϊόντα, δεν μπορούσαν να γίνουν επιλεκτικές. Το πρόβλημα διογκώθηκε στη συνέχεια γιατί μεγάλο τμήμα του κεφαλαίου τους αποτελούνταν από κακής ποιότητας κεφάλαια που δεν μπορούσαν να απορροφήσουν τις ζημίες - κάτι που η Βασιλεία ΙΙΙ θέλει διακαώς να διορθώσει.

Το δεύτερο σκέλος αφορά στον ρόλο των τραπεζών στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της νοτίου Ευρώπης. Συγκεντρώνοντας όλο και περισσότερες δεσμεύσεις πάνω στα πλουσιοπάροχα μεσογειακά κράτη, διακύβευσαν τη ρήτρα της «μη διάσωσης» της συνθήκης του Μάαστριχτ. Αυτό δείχνει ότι το αδύναμο τραπεζικό σύστημα είναι, στην ουσία, το αναπόφευκτο υποπροϊόν του εξαγωγικού μοντέλου της Γερμανίας.

Συνακόλουθα, η ανάγκη της νομισματικής σταθερότητας εντός της νομισματικής ενοποίησης ενθάρρυνε τη μη βιώσιμη χρηματοδότηση εθνικών χρεών και την ανάπτυξη τεράστιων ανισοτήτων μεταξύ Βορρά και Νότου.

Όποιους συντελεστές κεφαλαιακής επάρκειας κι αν συμφωνήσουν οι αρμόδιοι την Κυριακή, η ιστορία δεν θα τελειώσει για τις γερμανικές τράπεζες. Και η Γερμανία δεν θα παραμείνει ένα τόσο ισχυρό κράτος, αν εξακολουθήσει να εξαρτάται από την εξωτερική ζήτηση σε έναν κόσμο όπου οι ελλειμματικές χώρες προσπαθούν να αποκαταστήσουν τους ισολογισμούς τους… Το να περιμένει κανείς να πέσει όλο το βάρος της διόρθωσης στις ελλειμματικές χώρες είναι απλώς εξωπραγματικό.

Ο κ. Barry Eichengreen, κορυφαίος ιστορικός στο στάνταρ του χρυσού, πιστεύει ότι υπάρχει μια αντίληψη που εμποδίζει την αμοιβαία ευθύνη στις νομισματικές και εμπορικές σχέσεις. Σε έναν βαθμό πρόκειται για τη βαθιά ριζωμένη αντίληψη ότι οι χρεωμένοι είναι καταχραστές, και γι’ αυτόν τον λόγο οι Γερμανοί πολίτες πιστεύουν ότι οι Νοτιοευρωπαίοι φταίνε και πρέπει να λύσουν μόνοι τους το πρόβλημά τους.

Σε άλλον βαθμό, οι ίδιοι οι ρυθμιστές πέφτουν συχνά θύματα όσων έχουν διδαχτεί ή της ιδεολογίας τους. Ο Αμερικανός συγγραφέας Upton Sinclair είχε σημειώσει ότι είναι δύσκολο να κάνεις κάποιον να κατανοήσει κάτι, όταν ο μισθός του εξαρτάται από το να μην το κατανοήσει. Για παράδειγμα, είναι δύσκολο να πείσεις μια Γερμανίδα καγκελάριο να κατανοήσει κάτι, όταν το πολιτικό μέλλον της εξαρτάται από το να μην το κατανοήσει.

Το νόημα είναι ότι η Γερμανία θα είναι πια ένα πολύ σκληρό «μαξιλάρι» για να πέσουν τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης, γιατί έχουμε επιστρέψει στο πρόβλημα μιας γερμανικής υπερδύναμης το οποίο η νομισματική ενοποίηση φτιάχτηκε για να επιλύσει. Είναι επίσης ειρωνικό ότι στη δεκαετία του ’20, υπό το στάνταρ του χρυσού, ήταν η Γερμανία που είχε τα ελλείμματα, ενώ οι ΗΠΑ προωθούσαν τη χρηματοπιστωτική ορθοδοξία.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation