Οι επιπτώσεις μιας διόλου μυστικής συνάντησης

Εδώ δεν μπορούν να οργανώσουν μία μυστική συνάντηση, θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την κρίση χρέους; Η ευρωζώνη είναι πολιτικά ανεπαρκής να χειριστεί την κρίση και σύντομα θα αντιμετωπίσει επιλογές που θεωρούσε αδιανότητες.

Δημοσιεύθηκε: 9 Μαΐου 2011 - 11:25

Wolfgang Munchau

Οι επιπτώσεις μιας διόλου μυστικής συνάντησης

Εδώ δεν μπορούν να οργανώσουν μία μυστική συνάντηση. Πώς θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την κρίση χρέους; Ο άτσαλος χειρισμός αυτής της τελικά όχι και τόσο μυστικής συνάντησης υπουργών Οικονομικών το βράδυ της Παρασκευής στο Λουξεμβούργο παρέχει ένα χρήσιμο μάθημα για το τι πάει στραβά στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους της ευρωζώνης.

Αυτά τα μάθαμε από μία διαρροή στο "Spiegel Online". Η γερμανική ειδησεογραφική σελίδα αναφέρει ότι η Ελλάδα συζητά το ενδεχόμενο εξόδου από την ευρωζώνη και πως οι υπουργοί Οικονομικών είχαν μία μυστική συνάντηση για να συζητήσουν το θέμα. Το δημοσίευμα αναφέρει επίσης ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για το πώς ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, κ. Wolfgang Schaeuble, είχε στον χαρτοφύλακά του έκθεση που προειδοποιεί για το απαγορευτικό κόστος ενδεχόμενης εξόδου της Ελλάδας από την ΟΝΕ.

Νωρίτερα το βράδυ της Παρασκευής, ο εκπρόσωπος του κ. Jean-Claude Junker, του πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου ο οποίος έχει επίσης το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Οικονομικών, διέψευσε κατηγορηματικά ότι πραγματοποιήθηκε αυτή η συνάντηση. Η ανακοίνωση είναι προφανώς αναληθής. Η συνάντηση τελείωσε το βράδυ της Παρασκευής με την ανακοίνωση ότι δεν έγινε συζήτηση περί εξόδου της Ελλάδας από την ΟΝΕ ή για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Πολύ αμφιβάλλω εάν και αυτή η ανακοίνωση -και παράλληλα οποιαδήποτε επίσημη ανακοίνωση για την κρίση της ευρωζώνης- είναι αληθής.

Η δική μου ερμηνεία είναι πως σε αυτήν τη συνάντηση, όπως και σε πολλές άλλες που προηγήθηκαν, συζητήθηκε όλη η γκάμα των πιθανών επιλογών, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως και της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Το γεγονός, όμως, ότι οι επιλογές αυτές συζητιούνται δεν συνεπάγεται πως επιδιώκονται. Είμαι αρκετά βέβαιος ότι η Ελλάδα δεν προετοιμάζεται να βγει από την ευρωζώνη και πως η Ε.Ε. απορρίπτει κάθε σχέδιο επιβεβλημένης αναδιάρθρωσης χρεών - προς το παρόν τουλάχιστον.

Ο λόγος γι' αυτήν τη φρενίτιδα διπλωματικών επαφών είναι πως η ευρωζώνη δεν έχει πλέον άλλες εύκολες επιλογές για την αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους. Σε κάθε πρόταση υπάρχουν βάσιμες ενστάσεις. Η έξοδος από την ΟΝΕ είναι πολύ επίφοβη. Το "κούρεμα" για τους ιδιώτες ομολογιούχους θα ήταν θανατηφόρο για το τραπεζικό σύστημα της χώρας και θα οδηγούσε σε ζημίες της τάξεως των 100 δισ. ευρώ για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η εθελοντική αναδιάρθρωση δεν θα ήταν επαρκής για να μειωθεί η καθαρή παρούσα αξία των χρεών της Αθήνας σε ένα βιώσιμο επίπεδο.

Αντιλαμβάνομαι πως επί τάπητος τέθηκε ακόμη και το ενδεχόμενο παροχής εγγυήσεων για το χρέος - αντικατάσταση των ελληνικών ομολόγων με νέους ενυπόθηκους τίτλους σε discount. Η επιλογή της ανταλλαγής ομολόγων της περιφέρειας από ομόλογα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας -του ταμείου στήριξης- απορρίπτεται σθεναρά από το Βερολίνο. Αυτή θα ήταν πιθανότατα η πιο φθηνή λύση, αλλά η Γερμανία θέλει να σταματήσει εν τη γενέσει τους όλες τις συζητήσεις που έχουν έστω και... άρωμα ευρωομολόγου.

Το βασικό θέμα στην κρίση της ευρωζώνης δεν είναι το συνολικό ύψος του κρατικού χρέους της περιφέρειας. Αυτό σχετίζεται με το ΑΕΠ της νομισματικής ένωσης. Ο λόγος του κρατικού χρέους προς ΑΕΠ για το σύνολο της περιφέρειας είναι χαμηλότερος απ' ό,τι της Βρετανίας, των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας. Από μακροοικονομική οπτική γωνία, ισοδυναμεί με καταιγίδα σε ένα φλιτζάνι τσαγιού.

Το πρόβλημα είναι πως η ευρωζώνη είναι πολιτικά ανεπαρκής να χειριστεί μία κρίση η οποία αποδεικνύεται μεταδοτική και έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει τεράστιες ζημιές. Η "Μεγάλη Συμφωνία" -η σειρά των θεσμικών συμφωνιών που έχουν ανακοινωθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τον Μάρτιο- δεν απευθύνεται στην αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης. Αυτή η διαδικασία ξεκινά μόλις τώρα. Οι ιθύνοντες αντιλαμβάνονται πως, όποια επιλογή διαχείρισης του χρέους και εάν επιλέξουν, θα στοιχίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια στους φορολογουμένους. Είναι εξαιρετικά απίθανο να αποδεχτούν χώρες δημοσιονομικές μεταφορές τέτοιου μεγέθους χωρίς να επιβάλουν ακραίες συνθήκες εκατέρωθεν.

Η πολιτική αιτία για την επιδείνωση της κρίσης παραμένει ένα άλυτο συνολικό πρόβλημα δράσης. Ευθύνες επιρρίπτονται και στις δύο πλευρές. Ο σφιχτός και οικονομικά αμαθής κοινοβουλευτικός κόσμος του ευρωπαϊκού Βορρά ευθύνεται όσο ο πρωθυπουργός μιας χώρας του ευρωπαϊκού Νότου που ενδιαφέρεται μόνο για τα όσα συμβαίνουν στην αυλή του. Η ελληνική κυβέρνηση έπαιξε σχετικά καθαρά, αλλά η αντιμετώπιση της κρίσης στην Πορτογαλία ήταν και παραμένει φοβερή.

Ο κ. Jose Socrates, ο πρωθυπουργός, επέλεξε να αναβάλει την προσφυγή στο ταμείο στήριξης μέχρι την τελευταία στιγμή. Η ανακοίνωσή του την προηγούμενη εβδομάδα ήταν ένα τραγελαφικό αποκορύφωμα της κρίσης. Με μία χώρα στα πρόθυρα της οικονομικής εξόντωσης, περηφανεύτηκε στην κρατική τηλεόραση πως έχει εξασφαλίσει καλύτερη συμφωνία από ό,τι κατάφεραν η Ιρλανδία και η Ελλάδα. Επιπλέον, υποστήριξε ότι η συμφωνία δεν θα είναι ιδιαίτερα επώδυνη. Όταν λίγες ημέρες αργότερα προέκυψαν οι πρώτες λεπτομέρειες, είδαμε πως τίποτα από αυτά δεν ήταν αληθές. Το πακέτο περιέχει άγριες περικοπές των δαπανών, πάγωμα στους μισθούς του Δημοσίου και στις συντάξεις, αύξηση της φορολογίας και πρόβλεψη για διετή ύφεση.

Μία νομισματική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει με ομοίους του κ. Socrates, ούτε με υπουργούς Οικονομικών που διαδίδουν φήμες περί διάσπασης της ένωσης. Η πολιτική ελίτ της Ευρώπης φοβάται να παραδεχτεί μία αλήθεια που οι οικονομικοί αναλυτές γνώριζαν εξαρχής: ότι μία νομισματική ένωση χωρίς πολιτική ένωση είναι απλώς μη βιώσιμη. Η ευρωζώνη σύντομα θα αντιμετωπίσει την επιλογή ανάμεσα στο αδιανόητο βήμα προς την πολιτική ενοποίηση ή το εξίσου αδιανόητο βήμα υποχώρησης. Γνωρίζουμε ότι ο κ. Schaueble έχει μελετήσει και απορρίψει τη δεύτερη επιλογή. Γνωρίζουμε επίσης ότι προτιμά την πρώτη. Είναι ώρα να το πει.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation