Ξεχάστε τον γκρεμό και αγοράστε Αμερική

Όσο βλέπω τίτλους ότι οι ΗΠΑ θα κατρακυλήσουν στον δημοσιονομικό γκρεμό, τόσο πείθομαι ότι έχω δίκιο: η Κίνα μπορεί σύντομα να είναι Νο1 οικονομία στον πλανήτη. Τώρα, όμως, είναι η εποχή της Αμερικής.

Δημοσιεύθηκε: 7 Δεκεμβρίου 2012 - 07:43

Philip Stephens

Όσο βλέπω τίτλους να προβλέπουν ότι οι ΗΠΑ θα κατρακυλήσουν στον δημοσιονομικό γκρεμό, τόσο πείθομαι ότι έχω δίκιο: η Κίνα μπορεί σύντομα να είναι η Νο1 οικονομία στον πλανήτη, όμως τώρα είναι εποχή να αγοράζει Αμερική.

Η μάχη εξουσίας για το έλλειμμα ανάμεσα στον Μπάρακ Ομπάμα και τη Βουλή των Αντιπροσώπων που ελέγχουν οι ρεπουμπλικανοί θα μπορούσε να τελειώσει άσχημα. Για να υπάρξει συμφωνία, οι ρεπουμπλικανοί θα πρέπει να παραδεχτούν ότι η δέσμευσή τους πως δεν θα αυξηθούν οι φόροι δεν μπορεί να επιβιώσει μετά την εκλογική τους ήττα. Ο Μπ. Ομπάμα οφείλει να παραδεχτεί ότι πρέπει να κάνει παραπάνω πράγματα από το να ξεζουμίσει τους πλούσιους για να διορθώσει τα οικονομικά της χώρας.

Πέρα από αυτά, έχει δοθεί μεγάλη έκταση στους κινδύνους και στις επιπτώσεις μιας αποτυχίας. Ακόμη κι αν πράγματι καταρρεύσουν οι συνομιλίες, δεν σημαίνει ότι η οικονομία θα κρασάρει με τις άμεσες αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών ύψους 600 δισ. δολ. Η επίδραση θα γίνει αισθητή σε όλο το 2013.

Το βραχυπρόθεσμο πλήγμα στην εμπιστοσύνη ίσως είναι σοβαρό, αλλά αυτό που παίζεται είναι μάλλον μια... πλαγιά και όχι ένας... γκρεμός. Αν τραβήξει το αδιέξοδο, η υπηρεσία προϋπολογισμού του Κογκρέσου υπολογίζει ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα συρρικνωθεί 0,5% τον επόμενο χρόνο - που δεν είναι καλό, αλλά με τα ευρωπαϊκά στάνταρ, ας πούμε, δεν είναι και καταστροφικό.

Ο Μπ. Ομπάμα έχει το πλεονέκτημα. Αν δεν υπάρξει συμφωνία, όλες οι φορολογικές περικοπές του Τζορτζ Μπους θα εκπνεύσουν, αφήνοντας τους ρεπουμπλικανούς με το όνειδος να επιτεθούν στο βιοτικό επίπεδο της μεσαίας τάξης. Από την άλλη, ο πρόεδρος έχει κι αυτός κίνητρα για να επιτευχθεί συμφωνία. Η αποκατάσταση της Αμερικής είναι η μεγάλη φιλοδοξία του στη δεύτερη θητεία. Και για να το πετύχει χρειάζεται συμφωνία στον προϋπολογισμό.

Για τη συνέχεια, εφόσον οι ΗΠΑ δεν ακολουθήσουν την Ευρώπη στον αυτοκαταστροφικό ανταγωνισμό στη λιτότητα, το δημοσιονομικό χάσμα μπορεί να κλείσει εν ευθέτω χρόνω μέσω λιγότερο δρακόντειων μέτρων, μαζί με σταθερή ανάπτυξη. Η αμερικανική οικονομία επιδεικνύει ήδη μια ζωηράδα που τρελαίνει από ζήλεια τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Η μεγαλύτερη αιτία αισιοδοξίας είναι μάλλον διαρθρωτική και όχι κυκλική. Οι βραχυπρόθεσμες καταιγίδες έχουν αποκρύψει τις μακροπρόθεσμες τάσεις. Και αυτές είναι υπέρ της Αμερικής. Δεν χρειάζεται να το πω εγώ. Ρωτήστε τους Κινέζους.

Πριν από έναν περίπου χρόνο, το Κινεζικό Ινστιτούτο Σύγχρονων Διεθνών Σχέσεων του Πεκίνου, εκπόνησε μια αδημοσίευτη εκτίμηση για τους ποικίλους συντελεστές της ισχύος των ΗΠΑ. Το ινστιτούτο υπηρετεί τις μυστικές υπηρεσίες και φημίζεται για τις σκληρές αναλύσεις του. Βρήκε πολύ περισσότερους συντελεστές στη θετική πλευρά παρά στη αρνητική του αμερικανικού ισολογισμού.

Κάποιες από αυτές τις δυνάμεις είναι εμφανείς. Η στρατιωτική ισχύς της Αμερικής είναι ασύγκριτη επί δεκαετίες. Έχει σταθερό πολιτικό σύστημα. Το δημογραφικό προφίλ της είναι πολύ καλύτερο από οποιασδήποτε άλλης χώρας. Η Ουάσιγκτον βρίσκεται στο κέντρο της πιο ισχυρής συμμαχίας στον κόσμο. Οι υπηρεσίες ασφαλείας της δεν συγκρίνονται. Έχει τεράστια πλεονεκτήματα στην τεχνολογική πρόοδο και στους πνευματικούς πόρους. Έχει μεγάλη πολιτισμική επιρροή στον πλανήτη. Κι έχει διεθνή προοπτική.

Οι Κινέζοι εντόπισαν ορισμένα μειονεκτήματα: μια οικονομία που δεν αποδίδει όσα μπορεί, αυξανόμενα ελλείμματα και χρέη, κοινωνική πόλωση και πολιτική κωλυσιεργία στην Ουάσιγκτον. Το εκπληκτικό όμως είναι η ποιοτική φύση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων. Τα πλεονεκτήματα είναι κυρίως μόνιμα. Η ασφάλεια που προσφέρει η γεωγραφική θέση είναι κάτι που δεν μπορούν να χάσουν οι ΗΠΑ. Το ίδιο ισχύει και για τις άφθονες πρώτες ύλες και τη σχετική αντοχή στην κλιματική αλλαγή. Όσο κι αν αναμετρηθούν με τα μειονεκτήματα τα πλεονεκτήματα είναι ουσιαστικά ασύγκριτα.

Η επίδραση από την εκμετάλλευση μη συμβατικών αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν έχει εκτιμηθεί αρκετά. Είναι προφανές ότι τα σχιστολιθικά κοιτάσματα θα μειώσουν την εξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες της Μ. Ανατολής. Αυτό στην πορεία του χρόνου θα ενθαρρύνει την αποκλιμάκωση των αμερικανικών δεσμεύσεων για την ασφάλεια της περιοχής, απελευθερώνοντας οικονομικούς και στρατιωτικούς πόρους για τις βλέψεις του Μπ. Ομπάμα στην Ασία. Χώρες όπως η Κίνα, που εξαρτώνται πολύ από την εισαγώμενη ενέργεια, θα είναι πολύ πιο ευάλωτες σε γεωπολιτικά σοκ.

Το μεγάλο κέρδος, όμως, προκύπτει με τη μορφή της ανταγωνιστικής τόνωσης που υπόσχεται το άφθονο φθηνό αέριο. Η εποχή της υπεράκτιας άντλησης πιθανότατα θα δώσει τη θέση της στην εποχή της χερσαίας άντλησης. Το ποσοστό ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ θα αυξηθεί και το έλλειμμα θα συρρικνωθεί.

Οι Ευρωπαίοι ήδη διαμαρτύρονται γιατί το φθηνό αμερικανικό αέριο ενθαρρύνει την έξοδο των επιχειρήσεων εντάσεως ενέργειας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Πώς μπορούν, για παράδειγμα, οι παραγωγοί χημικών της Ευρώπης που αγοράζουν ακριβό ρωσικό αέριο να ανταγωνιστούν τους Αμερικανούς, που έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε φθηνή πρώτη ύλη;

Η Αμερική αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Μεγάλα κομμάτια των υποδομών της βρίσκονται μεταξύ κατάρρευσης και εξόντωσης. Οι κανόνες πολιτικής χρηματοδότησης έχουν προκαλέσει διαφθορά στην Ουάσιγκτον. Οι δαπάνες για την υγεία δεν βρίσκονται σε βιώσιμη τροχιά. Υπάρχουν κι άλλα. Όμως όλοι έχουν προβλήματα. Η Κίνα αντιμετωπίζει την άμεση πρόκληση της προσαρμογής μιας απολυταρχικής πολιτικής δομής στις απαιτήσεις μιας ανερχόμενης μεσαίας τάξης. Η Ευρώπη πνίγεται στην ευρωαταξία.

Είναι αλήθεια ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν πλέον να περιμένουν να ηγούνται του πλανήτη με τον τρόπο που φαντάζονταν μετά τη λήξη του ψυχρού πολέμου. Η ανέλιξη των υπολοίπων δεν αφήνει περιθώρια ηγεμονίας. Δεν είμαι βέβαιος ότι αυτό αξίζει να προκαλεί ανησυχία. Μια αυτάρκης Αμερική ίσως νιώσει πιο άνετα να παίξει τον ρόλο μιας επιλεκτικής υπερδύναμης. Όπως είπα, είναι εποχή για να αγοράζουμε Αμερική.

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation