El Erian:Προετοιμαστείτε για αστάθεια στις αγορές

Μετά από μία ακόμη σκληρή εβδομάδα, οι χρηματαγορές εξακολουθούν να είναι νευρικές. Οι ενδοσυνεδριακές κινήσεις με τριψήφιο αριθμό μονάδων στο Dow είναι πλέον ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Οι συμβατικές διορθώσεις αξιών έχουν διαρραγεί. Σχεδόν κάθε χρηματοοικονομική τοποθέτηση καταγράφει ζημίες.

Η ζημιά δεν περιορίζεται στις χρηματαγορές. Εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, τότε θα υπονομευθούν τα θεμελιώδη στοιχεία της παγκόσμιας οικονομίας, δημιουργώντας απειλή για φαύλο κύκλο. Έτσι λοιπόν, παρουσιάζω έξι παράγοντες που αναφέρονται στις τρέχουσες εξελίξεις αλλά και στο τι μπορεί να γίνει στη συνέχεια.

1. Οι αγορές επιτίθενται πλέον συνολικά κατά της ανάληψης κινδύνου, είτε πρόκειται για κρατικά ομόλογα, εμπορεύματα, εταιρικά ομόλογα, νομίσματα ή μετοχές. Αυτή η κατάρρευση αξιών αντικατοπτρίζει την επαναξιολόγηση του βασικού παραδείγματος ρευστότητας ώστε να ευθυγραμμίζεται καλύτερα η έκθεση σε κίνδυνο με την ικανότητα είτε επανατοποθέτησης είτε ανοχής σε λιγότερο τεχνητές συνθήκες αγορών

2. Η άμεση αιτία για αυτή την αναταραχή είναι η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι αγορές αντιλαμβάνονται την προθυμία και την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να στηρίξουν τεχνητά επίπεδα αξιών. Είτε πρόκειται για τις δηλώσεις του προέδρου της Fed, Ben Bernanke για την προοπτική επιβράδυνσης των αντισυμβατικών αγορών τίτλων (που εξέπληξε πολλούς , όπως και εμένα) ή για τις ανησυχίες ως προς την αποτελεσματικότητα του ασυνήθιστου συμβιβασμού της Τράπεζας της Ιαπωνίας, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Οι αγορές αμφισβητούν τη μέχρι πρότινος σημαντική εμπιστοσύνη τους στην ισχύ των κεντρικών τραπεζών.

3. Η ουσιαστική απόσταση ανάμεσα στα επίπεδα των αξιών και τα πιο νωθρά θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη καθιστά αυτή τη φάση ιδιαίτερα ασταθή και ανεξέλεγκτη. Θυμηθείτε ότι οι κεντρικές τράπεζες θεωρούσαν μέχρι πρότινος ότι η τεχνητή άνοδος των αξιών ήταν το ΜΕΣΟ για την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης, απασχόλησης και πληθωρισμού. Όμως, η συμπεριφορά κοπαδιού από τους παράγοντες των αγορών οδήγησε στο να προεξοφληθεί αυτή η τακτική ως ΣΤΟΧΟΣ αυτός καθεαυτός, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ αποτιμήσεων και οικονομικών μεγεθών.

4. Κρίνοντας από τα σχόλια του προέδρου Ben Bernanke, η Fed είναι βέβαιη πως με τη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών θα ξεπεραστεί η αναταραχή στις αγορές και θα ενισχυθούν οι αποτιμήσεις. Δεδομένου όμως, ότι άλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι για τις προοπτικές της οικονομίας, οι αποτιμήσεις συγκλίνουν τώρα στα κατώτερα επίπεδα των οικονομικών μεγεθών αντί να συμβαίνει το αντίστροφο.

5. Έχει μεγάλη σημασία για τον περιορισμό της αταξίας στις χρηματαγορές να έχει δίκιο ο Ben Bernanke για τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη. Είναι επίσης ουσιώδες για μία στέρεη βάση καθώς η παγκόσμια οικονομία υπονομεύεται από την ύφεση στην Ευρώπη, την επιβράδυνση στην Κίνα, ορισμένες ανησυχητικές πολιτικές ασυνέπειες σε άλλες αναπτυσσόμενες αγορές και την απογοητευτικό συντονισμό της παγκόσμιας πολιτικής.

6. Είτε διαγνώσει κανείς ως βασικό πρόβλημα εκείνο της ελλιπούς συνολικής ζήτησης, ή της ανεπαρκούς ανταπόκρισης από την προσφορά, ή του υπερβολικού χρέους ή ως συνδυασμό των τριών – και όπως γνωρίζετε οι οικονομολόγοι δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σε αυτό – όλοι δέχονται ότι οι δυτικές οικονομίες δεν έχουν ακόμη ανακτήσει τις κινητήριες δυνάμεις που απαιτούνται για να επιτευχθεί ταχύτητα διαφυγής. Το κρίσιμο πρόβλημα βρίσκεται στο συμβιβασμό μεταξύ εθνικών και διεθνών ασυνεπειών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ενδογενής διαδικασία ίασης μπορεί να αποδειχθεί επαρκής συν τω χρόνω, ειδικότερα εάν δεν κοντράρεται από πολιτική δυσλειτουργία και σφάλματα πολιτικής. Σε άλλες περιπτώσεις όμως, και ειδικότερα στην Ευρώπη, το πρόβλημα είναι πως έχουν εξαντληθεί τα μοντέλα ανάπτυξης.

Σας αφήνω να καταλήξετε στα δικά σας συμπεράσματα για το πώς τα θέματα αυτά θα εξελιχθούν εφεξής. Από τη δική μου οπτική, φαίνεται πως η Δύση πλησιάζει στο τέλος της εποχής όπου οι κεντρικές τράπεζες είχαν τη δυνατότητα να επιβάλουν σταθερότητα σε ασταθή οικονομικά και χρηματοοικονομικά στοιχεία.

Στην πορεία, τα οικονομικά μεγέθη (και όχι οι χρηματοοικονομικοί μηχανισμοί) θα παίξουν το μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό του επιπέδου και της διόρθωσης των αξιών. Εάν διαπιστωθεί πως πράγματι έτσι είναι, τότε θα πρέπει να περιμένει κανείς ότι η τρέχουσα φάση της γενικευμένης αναταραχής θα  ανοίξει το δρόμο για μεγαλύτερη διαφοροποίηση.

Αυτά είναι τα καλά νέα. Τα κακά νέα είναι πως καθίσταται δύσκολο να προβλέψει κανείς την ακριβή χρονική στιγμή δεδομένου ότι είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν υπερβάσεις στις αγορές αλλά και απρόβλεπτη δυναμική μίας διαδικασίας εξάντλησης των αγορών. Είναι επίσης πιθανό, αν και δεν είναι το σενάριο με τις μεγαλύτερες πιθανότητες, ότι οι κεντρικές τράπεζες θα προσπαθήσουν να αναζητήσουν νέους διακόπτες ασφαλείας (παρά τις εξουθενωτικές επιπτώσεις στην αξιοπιστία και την κακή κατανομή των πόρων).

Όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, αναζητήστε την ακόλουθη αλληλουχία λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προοπτικές για την παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι λιγότερο ισχυρές:

Τα γερμανικά και τα αμερικανικά ομόλογα θα είναι μεταξύ των πρώτων που θα αποσυνδεθούν από τις διαδοχικές διαταραχές ρευστότητας, ειδικότερα καθώς έχουν ανατιμηθεί βιαίως. Θα ακολουθήσει σταδιακή ανάκτηση της τάξεως σε αγορές όπως το Μεξικό και η Ασία, των οποίων η βασική ευπάθεια δεν αποδίδεται σε στρεβλώσεις της εγχώριας πολιτικής και αδύναμα θεμελιώδη, αλλά στο γεγονός ότι επηρεάστηκαν υπερβολικά από το crossover των επενδυτών (άλλοι χρησιμοποιούν τον όρο «τουριστικά δολάρια» αναφερόμενοι στους επενδυτές που εγκαταλείπουν το καράβι με την πρώτη ένδειξη αναταραχής). Εν τω μεταξύ, προετοιμαστείτε για χτυπήματα ασυνήθιστης αστάθειας στην αγορά.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation