Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Η κατάρα του ισχυρού ευρώ

Η ευρωζώνη είναι ο πραγματικός χαμένος από το πολιτικό αδιέξοδο στις ΗΠΑ και την αβεβαιότητα της Fed. Οι πραγματικές δυνατότητες της ΕΚΤ, το παράδοξο της αρετής και η μη δοκιμασμένη συνταγή του αρνητικού επιτοκίου.

Η κατάρα του ισχυρού ευρώ

Τι μπορεί να ανατρέψει την ανοδική πορεία του ευρώ; Το ερώτημα απασχολεί επενδυτές και Ευρωπαίους πολιτικούς όλο και περισσότερο, καθώς το ενιαίο νόμισμα βρίσκεται εδώ και έναν χρόνο σε αδιάκοπη ανοδική τροχιά.

Η απάντηση, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, είναι πιθανώς τίποτα, ούτε καν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εάν δεν γίνει κάτι δραματικό. Πιο κρίσιμο είναι το ερώτημα για εκείνους που ανησυχούν ως προς τις προοπτικές της ευρωζώνης και για το εάν το ισχυρό ευρώ είναι τελικά αρνητική εξέλιξη.

Από τον Ιούλιο του 2012, όταν η κρίση στην ευρωζώνη ήταν πολύ πιο έντονη, το ευρώ έχει ενισχυθεί κατά 10% σε εμπορικά σταθμισμένους όρους. Έναντι του δολαρίου, βρέθηκε σε υψηλό δύο ετών. Ο αρνητικός αντίκτυπος στους εξαγωγείς δεν θα συμβάλει στην ευάλωτη οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης. Η ανεργία στη ζώνη του ευρώ παραμένει σε ποσοστό υψηλότερο του 12% -και σε πολύ μεγαλύτερο σε ορισμένες χώρες-, ενώ αντιθέτως στις ΗΠΑ μειώνεται. Το ισχυρότερο νόμισμα, παράλληλα, φέρνει κίνδυνο αστοχίας στη σταθερότητα των τιμών, σε επίπεδα σημαντικά κατώτερα από τον στόχο της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό.

Παράλληλα, η άνοδος του ευρώ κατατάσσει την ευρωζώνη στους χαμένους από το πολιτικό αδιέξοδο στην Ουάσιγκτον ως προς το όριο χρέους των ΗΠΑ, όπως επίσης και από την αβεβαιότητα που επικρατεί ως προς την πορεία της νομισματικής πολιτικής της Fed, που προκύπτει από την αναβολή του tapering για την ποσοτική χαλάρωση, αλλά και την επερχόμενη αλλαγή στην προεδρία της τράπεζας. Όλες αυτές οι εξελίξεις έχουν συμβάλει στην αποδυνάμωση του αμερικανικού νομίσματος.

Η άνοδος του ευρώ, όμως, δεν αποδίδεται μόνο στην αποδυνάμωση του δολαρίου. Αφορά και την ισχύ της ευρωζώνης. Μπορείτε να την αποκαλέσετε ακόμη και «κατάρα του ευρώ». «Είναι το παράδοξο της αρετής (paradox of virtue): όσο περισσότερο οι Ευρωπαίοι κάνουν τα πράγματα σωστά, τόσο περισσότερο ανατιμάται το νόμισμά τους» εξηγεί ο Τζούλιαν Κάλοου, της Barclays.

Παρά τις αδυναμίες της, η 15χρονη πλέον ευρωπαϊκή νομισματική ένωση δεν αντιμετωπίζει πλέον υπαρξιακή κρίση, αλλά βρίσκεται σε μία σταθερή ισορροπία. Η βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα, όπως επίσης και η παρατεταμένη ύφεση έχουν στρέψει ελλειμματικές χώρες όπως η Ισπανία σε πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ισάξιο με το 2,4% του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο, που είναι και το υψηλότερο από τότε που εισήχθη το ευρώ. Το αντίστοιχο πλεόνασμα της Κίνας διαμορφώνεται στο 2,5%.

Το ευρώ συγκεντρώνει επίσης όλο και μεγαλύτερη προτίμηση ως νόμισμα συναλλαγματικών αποθεμάτων – ειδικότερα καθώς η ποσοτική χαλάρωση της Ιαπωνίας αποδυναμώνει το γεν και άλλες παραδοσιακές επιλογές στο δολάριο.

Σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική, η ΕΚΤ ενστικτωδώς λειτουργεί πιο συντηρητικά, με λιγότερο ακτιβισμό από ό,τι η Fed, ενώ οι συνεδριάσεις της επηρεάζονται από τη γερμανική Bundesbank που φημίζεται για την επιφυλακτική της στάση και η οποία εδρεύει στην ίδια πόλη, τη Φρανκφούρτη. Εν αντιθέσει με τη Fed και την Τράπεζα της Αγγλίας, η ΕΚΤ δεν έχει -προς το παρόν τουλάχιστον- μετατρέψει τον βασικό της στόχο, ώστε να λαμβάνει υπόψη και τις εξελίξεις στην ανεργία. Προσφέρει «πρότερη καθοδήγηση» για τα επιτόκια, αλλά δηλώνει ότι δεν αλλάζει τις προτεραιότητές της στη μάχη κατά του πληθωρισμού.

Ως αποτέλεσμα, οι επενδυτές έχουν περισσότερες ενδείξεις για την πορεία της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ συγκριτικά με εκείνη της Fed. Τον προηγούμενο χρόνο, ο πρόεδρος Μάριο Μόντι απομάκρυνε τον κίνδυνο κατάρρευσης της ευρωζώνης υποσχόμενος απεριόριστες παρεμβάσεις στην αγορά ομολόγων εφόσον χρειαστεί. Όμως, το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ΟΜΤ δεν ενεργοποιήθηκε, ενώ τα αντισυμβατικά αναπτυξιακά μέτρα της ΕΚΤ εξαρτώνται από τη ζήτηση των τραπεζών.

Στα τέλη του 2011 και στις αρχές του 2012, η ΕΚΤ διοχέτευσε περισσότερο από 1 τρισ. ευρώ φθηνής ρευστότητας μέσω των τριετών δανείων στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Έχουν επιστραφεί τα 350 δισ. από τις τράπεζες που δεν βλέπουν πλέον την ανάγκη για αυτά τα κεφάλαια. Η συνεπακόλουθη μείωση της πλεονάζουσας ρευστότητας ωθεί τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά, ενισχύοντας περαιτέρω το ευρώ.

Η μετέπειτα πορεία της ΕΚΤ θα εξαρτηθεί αφενός από την άποψη του διοικητικού της συμβουλίου για το ισχυρό ευρώ, αφετέρου από το εάν μπορεί πράγματι να κάνει κάτι για αυτό.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ θεωρούν ότι το ευρώ είναι σε επίπεδο συμβατό με τον ιστορικό μέσο όρο. Η πραγματική, πληθωριστικά προσαρμοσμένη, ανατίμηση είναι λιγότερο εντυπωσιακή. Οι χώρες της ευρωζώνης έχουν επιβιώσει στο παρελθόν σε αντίστοιχα επεισόδια συναλλαγματικής ισχύος, ενώ οι συντηρητικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι θα πυροδοτήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η ΕΚΤ, όμως, δεν θέλει τον εκτροχιασμό της ανάκαμψης στην ευρωζώνη.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, η ΕΚΤ ίσως θεωρήσει ότι είναι αδύνατον να αντιταχθεί στις δυνάμεις που οδηγούν το ευρώ σε υψηλότερα επίπεδα. Μπορεί να προχωρήσει σε ένα ακόμη πρόγραμμα φθηνών δανείων LTRO, ίσως ακόμη και με καλύτερους όρους. Η ζήτηση από τις τράπεζες, όμως, μπορεί να αποδειχθεί οδυνηρά χαμηλή. Η ΕΚΤ θα μπορούσε επίσης να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκιά της. Η τελευταία μείωση επιτοκίων όμως, στο 0,5%, τον Μάιο, δεν ανέκοψε την ανοδική πορεία του ευρώ.

Μία πιο τολμηρή κίνηση θα ήταν να επιβάλει αρνητικό επιτόκιο - που πρακτικά αντιστοιχεί σε χρέωση των τραπεζικών κεφαλαίων που τοποθετούνται overnight στην ΕΚΤ. Τα αρνητικά επιτόκια, όμως, δεν είναι δοκιμασμένη συνταγή και ενδεχομένως ο κ. Ντράγκι να θέλει να φυλάξει αυτήν την επιλογή για έκτακτες καταστάσεις. Είναι δύσκολο, λοιπόν, να σπάσει η κατάρα του ευρώ.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v