Να μείνει ελεύθερη η αγορά εργασίας της ΕΕ

Περισσότερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο πολιτικό ζήτημα της μεταπολεμικής εποχής, η μετανάστευση έχει δημιουργήσει σοβαρό δίλημμα στη βρετανική κυβερνητική ελίτ. Η Βρετανία είναι κράτος μεταναστών. Η οικονομία της άκμασε υποδεχόμενη τα ταλέντα από το εξωτερικό. Ωστόσο οι ψηφοφόροι εδώ και καιρό φοβούνται τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στη ζωή τους η πολιτική των ορθάνοιχτων συνόρων.

Στη δεκαετία του 1950, οι πολίτες των πρώην αποικιών της Βρετανίας απολάμβαναν ιδιαίτερα προνόμια εισόδου και παραμονής στη χώρα. Όμως η λαϊκή απαίτηση να περιοριστεί η είσοδός τους υποχρέωσε το κοινοβούλιο να επιβάλει αυστηρότερους ελέγχους, με τη μορφή της Μεταναστευτικής Ρύθμισης Κοινοπολιτειών του 1962.

Σήμερα, όπως και τότε, οι πολίτες θέλουν να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα η άποψή τους για το ποιος μπορεί να διασχίσει τα βρετανικά σύνορα, αυτήν τη φορά μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες, τις οποίες έχει συνυπογράψει η χώρα, σέβονται την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζόμενων εντός της κοινότητας. Ήταν ένα ζήτημα που δεν προκάλεσε πρόβλημα στα πρώτα 30 χρόνια συμμετοχής στην Ε.Ε., καθώς τότε ήταν κλαμπ πλούσιων κυρίως χωρών.

Όμως από το 2004, με την ένταξη φτωχότερων κρατών από το πρώην σοβιετικό μπλοκ, το ζήτημα επανήλθε. Μέσα σε μία δεκαετία 1 εκατ. εργαζόμενοι από την κεντρική και την ανατολική Ευρώπη έχουν εισέλθει στη Βρετανία. Τον επόμενο χρόνο αναμένεται να μεταναστεύσουν ακόμη περισσότεροι καθώς θα λήξουν οι μεταβατικοί έλεγχοι που ισχύουν για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία μετά την ένταξή τους το 2007.

Τα μέτρα που προανήγγειλε ο πρωθυπουργός David Cameron στους Financial Times προχθές αποτελούν μια προσπάθεια να ελαττωθούν αυτές οι αγωνίες. Στη λίστα περιλαμβάνεται αυστηροποίηση των συνταξιοδοτικών επιδομάτων έτσι ώστε, για παράδειγμα, κανένας μετανάστης να μην μπορεί να λάβει έκτακτα επιδόματα αν δεν έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 12 χρόνια στη χώρα. Αυτές οι μετατροπές θα έχουν μικρή επίδραση: Το ποσοστό των μεταναστών που ζητούν εργατικά επιδόματα λίγους μήνες αφότου εισέλθουν στη Βρετανία είναι ελάχιστο. Πάντως οι περισσότερες από τις προτάσεις του πρωθυπουργού δεν είναι εσφαλμένες και καθρεφτίζουν τακτοποιήσεις που ήδη έχουν συμφωνηθεί σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Εφόσον καταφέρουν να καθησυχάσουν το λαϊκό συναίσθημα, είναι ευπρόσδεκτες.

Πιο προβληματική, όμως, είναι η αίσθηση ότι το άρθρο του κ. Cameron εξυπηρετεί επίσης απώτερους σκοπούς. Για παράδειγμα, ισχυρίζεται ότι ήταν «μνημειώδες σφάλμα» να μην επιβάλλονται μεταβατικοί μεταναστευτικοί έλεγχοι όταν εντάσσονται χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως ο πρωθυπουργός δεν μπόρεσε να παρουσιάσει στοιχεία που να τον επιβεβαιώνουν.

Αντιθέτως, τα στοιχεία δείχνουν ότι η βρετανική οικονομία ευνοήθηκε από την είσοδο μεταναστευτικών κυμάτων τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Το ινστιτούτο κοινωνικοοικονομικών ερευνών National Institute of Economic and Social Research εντοπίζει μια θετική και σημαντική σχέση ανάμεσα στην απασχόληση ξένων εργαζομένων και τη βελτίωση της παραγωγικότητας το διάστημα 1997 - 2007. Οι μετανάστες κατά κανόνα κάλυπταν κενά στη βρετανική απασχόληση, δεν εκτόπιζαν Βρετανούς εργαζόμενους. Πολλοί εξ αυτών απασχολούνταν σε εργασίες στις οποίες δεν δούλευαν οι Βρετανοί, όπως το μάζεμα φρούτων.

Δεν υπάρχουν ούτε ενδείξεις για «τουρισμό επιδομάτων» σε μεγάλη κλίμακα. Οι μετανάστες προς τη Βρετανία κατά κανόνα είναι σχετικά νεαροί σε ηλικία και άρα δύσκολα θα χρησιμοποιήσουν το εθνικό σύστημα υγείας. Επίσης θα λάβουν συνταξιοδοτικά επιδόματα πολύ δυσκολότερα από όσο οι Βρετανοί. Έρευνα μάλιστα έδειξε ότι το διάστημα 1995 - 2011 οι μετανάστες από τον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο συνεισέφεραν 8,8 δισ. στερλίνες, περισσότερα απ' όσα έλαβαν σε επιδόματα.

Βεβαίως, υπάρχουν σημαντικά ζητήματα καταμερισμού τα οποία δεν καλύπτουν αυτές οι έρευνες. Η μεγάλης κλίμακας είσοδος μεταναστών προκαλεί νικητές και ηττημένους. Στις υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση μπορεί να προκληθούν σοβαρές πιέσεις και είναι λογικό να απασχολούν τους πολιτικούς αυτά τα θέματα. Η βρετανική κυβέρνηση πράγματι διενεργεί δική της έρευνα για τα πλεονεκτήματα που φέρνει στη Βρετανία η μετανάστευση από την Ε.Ε. Αν εκδώσει την έρευνα το συντομότερο δυνατό, θα απαντήσει με τον καλύτερο τρόπο στις ανησυχίες.

Ωστόσο, το να αποδειχθεί ότι η Βρετανία κέρδισε από το πρόσφατο μεταναστευτικό κύμα από την Ε.Ε. δεν σημαίνει ότι η κοινότητα δεν πρέπει να υιοθετήσει μεταβατικούς ελέγχους εν όψει μελλοντικών διευρύνσεων. Άλλοι παράγοντες, όπως το μέγεθος της χώρας που εντάσσεται, σίγουρα θα παίξουν ρόλο. Εάν η Ε.Ε. διευρυνθεί με την ένταξη της Τουρκίας ή της Ουκρανίας, όπως ελπίζουν ορισμένα κράτη μέλη, η διαχείριση της μετάβασης θα πρέπει να γίνει προσεκτικά.

Ωστόσο, οι εντάξεις αυτές απέχουν δεκαετίες - τουλάχιστον. Ίσως να μην συμβούν ποτέ. Για την ώρα, τα στοιχεία δείχνουν ότι η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά υπήρξε σημαντική ατμομηχανή οικονομικής ανάπτυξης. Γι' αυτό και συνεχίζουν να την υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες και αυτή η εφημερίδα.

Οι πολιτικοί έχουν δίκιο να επιθεωρούν το πώς δουλεύει το εθνικό κοινωνικό τους σύστημα, στην εποχή των μαζικών μεταναστευτικών ρευμάτων. Όμως, το αξίωμα ότι η εργασία θα πρέπει να παραμείνει ελεύθερη εντός της Ε.Ε. είναι ορθό και πρέπει να τιμηθεί.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation