Munchau: Τα πολλά λόγια της ΕΚΤ είναι …φτώχεια

Έχουν περάσει πέντε μήνες από την κάθετη και επίμονη πτώση του πληθωρισμού στην ευρωζώνη, και τα διακοσμητικά στελέχη στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μιλάνε, μιλάνε, μιλάνε...

Λένε πράγματα όπως δεν υφίστανται τεχνικά ή νομικά εμπόδια για αρνητικά επιτόκια ή ποσοτική χαλάρωση.

Αλλά δεν κάνουν και τίποτα. Καμιά φορά εμφανίζεται κάποια ευλογημένη ήσυχη ημέρα, όπου ανοίγει το στόμα του μόνο ένας. Όμως την περασμένη εβδομάδα ακούσαμε πέντε ομιλίες ή συνεντεύξεις σε μία ημέρα. Ακούγονταν σαν περιστέρια. Ή μήπως όχι;

Ορισμένοι εξωτερικοί παρατηρητές εμφανίζονται σίγουροι ότι το QE (η «δημιουργία» χρήματος μέσω αγορών ενεργητικών που αυξάνουν το μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ) είναι πιθανότερο πλέον να γίνει, επειδή ο Jens Weidmann, πρόεδρος της Bundesbank, έδειξε ότι χαμηλώνει τους τόνους.

Άλλοι υποπτεύονται ότι κάπου υπάρχει παγίδα.

Οπότε, σκέφτεται κάποιος, γιατί απλώς δεν το βουλώνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες και δεν αναλαμβάνουν δράση;

Προσωπικά υποθέτω ότι θα κάνουν το QE, αλλά όχι τώρα. Έχω ακούσει την άποψη ότι η ΕΚΤ σκοπεύει να περιμένει για μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου. Ελπίζω να μην ισχύει. Αν αφήσει τις πληθωριστικές προοπτικές να πέσουν κάτω από τον στόχο για πολιτικούς λόγους, η αξιοπιστία της ΕΚΤ θα πληγεί ανεπανόρθωτα. Οπότε μιλάνε γιατί δεν θέλουν να δράσουν. Τα λόγια είναι τσάμπα. Καταλαβαίνω ότι ορισμένοι εξ αυτών πιστεύουν στη μαγεία της φραστικής παρέμβασης - το «δωρεάν γεύμα» του κεντρικού τραπεζίτη. Πες στις αγορές ότι η συναλλαγματική σου ισοτιμία είναι υπερτιμημένη - και θα γίνει μαγικά η προσαρμογή. Αρκεί να πεις τη λέξη.

Υπήρξε μία περίπτωση όπου το κόλπο δούλεψε. Το καλοκαίρι του 2012 ο Μ. Draghi δήλωσε ότι θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να σώσει το ευρώ. Έχτισε ένα πρόγραμμα γύρω από αυτήν την υπόσχεση: το Outright Monetary Transactions. Δεν κόστισε τίποτα. Οι επενδυτές βεβαιώθηκαν ότι η ΕΚΤ δεν θα αφήσει ποτέ να καταρρεύσει ένα μέλος που εφαρμόζει λογική πολιτική. Τα επιτοκια στα κρατικά ομόλογα έπεσαν έκτοτε και παραμένουν χαμηλά.

Θα ήταν λάθος να βγουν συμπεράσματα από εκείνη την κατάσταση. Το ΟΜΤ δεν ήταν κλασική νομισματική πολιτική.

Οι δικαστές στο συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας αποφάνθηκαν ότι δεν πρόκειται καθόλου για ενέργεια νομισματικής στρατηγικής, αλλά για πολιτική παρέμβαση - απόφαση που πιστεύω ότι είναι σωστή. Το ΟΜΤ απέδωσε επειδή ήταν πολιτικό. Η αξιοπιστία του προερχόταν από το γεγονός ότι το στήριξε σιωπηρά η γερμανική κυβέρνηση.

Όμως ο κόσμος της κανονικής νομισματικής πολιτικής είναι πολύ διαφορετικός. Μια κεντρική τράπεζα πρέπει να μπορεί να καθοδηγεί τις προσδοκίες, προετοιμάζοντας για τη στρατηγική της. Κι αυτό ακόμη αποτυγχάνει περισσότερες φορές απ' όσες πετυχαίνει. Θυμηθείτε το χάος που προκάλεσε η αμερικανική Federal Reserve όταν άνοιξε το θέμα του tapering πέρσι. Όταν προσπαθείς να κοροϊδέψεις πολλούς ανθρώπους για μεγάλο διάστημα, σταματάνε να σε πιστεύουν. Στην περίπτωση της ΕΚΤ και τις «ομιλιτικές» κεντρικές τράπεζες, φοβάμαι ότι ήδη συμβαίνει αυτό.

Η κατάσταση επικρατεί πέντε μήνες. Πέρσι τον Οκτώβριο, ο πληθωρισμός έπεσε σαν τούβλο, λίγο κάτω από το 1%.

Τόσο η πτώση όσο και η επιμονή του αιφνιδίασαν την ΕΚΤ. Μείωσε τα επιτόκια τον Νοέμβριο. Έκτοτε, μόνο λόγια ακούμε.

Την Παρασκευή η Ισπανία ανακοίνωσε πλήρη αποπληθωρισμό. Ακόμη και ο γερμανικός πληθωρισμός είναι μόνο 1%. Ακούμε συχνά τη φράση ότι η απέχουμε ένα σοκ μόλις από τον πλήρη αποπληθωρισμό. Θα πρέπει να είναι μεγάλο το σοκ για να γίνει αυτό.

Η ουκρανική κρίση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα τέτοιο σοκ, αλλά μάλλον μόνο αν υπάρξει ακραία κλιμάκωση.

Ωστόσο επιδεινώνει την κατάσταση. Το χρήμα από τη Ρωσία και αλλού εισρέει στην ευρωζώνη, ανεβάζοντας την πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ και μειώνοντας τις τιμές εισαγωγών.

Αν και η καλή είδηση είναι πως δεν είναι πολύ πιθανό να ξεσπάσει «κανονικός» αποπληθωρισμός, η κακή είδηση είναι ότι δεν χρειάζεται «κανονικός» αποπληθωρισμός για να δημιουργηθούν προβλήματα. Μια μόνιμη περικοπή στις πληθωριστικές προσδοκίες στα τρέχοντα επίπεδα αρκεί. Αν ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη παραμείνει στο 1%, οι πιθανότητες βιωσιμότητας χρέους πολλών κρατών της ευρωζώνης θα μεταβληθούν από μικρές σε μηδενικές. Ο πληθωρισμός κατεβάζει την πραγματική αξία του χρέους. Ο αποπληθωρισμός κάνει το αντίθετο.

Το quantitative easing είναι το μόνο εναπομείναν εργαλείο για να κάνει τη βαριά δουλειά. Θα ανεβάσει τις πληθωριστικές προσδοκίες. Και θα το καταφέρει μέσα από ποικίλα κανάλια. Ένα από αυτά είναι να ωθήσει τις τράπεζες να πουλήσουν ενεργητικά στην ΕΚΤ και με τα έσοδα να δανείσουν επιχειρήσεις. Ένα άλλο κανάλι θα είναι η πτώση στα μακροπρόθεσμα επιτόκια.

Με τους δικούς μου υπολογισμούς, το συνολικό μέγεθος ενός τέτοιου προγράμματος θα ξεπεράσει το 1 τρισ. δολ., αλλά το ποσό αυξάνεται κάθε μήνα που περνάει με αδράνεια. ο Marcel Fratzscher, διευθυντής του ινστιτούτου οικονομικών ερευνών της Γερμανίας DIW, κατέληξε στο ποσό των 60 δισ. δολ. ανά μήνα, που καταλήγει στο ίδιο περίπου σύνολο.

Ήρθε η ώρα της δράσης. Φτάνουν τα λόγια. Και, σας παρακαλώ, ούτε να αρχίσετε να κυκλοφορείτε τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Δ.Σ. της ΕΚΤ - «καινοτομία» που συζητιέται αυτήν την περίοδο. Απλώς θα φουσκώσει τη φραστική υπερχείλιση.

Αντ' αυτού, να μας πείτε ότι αναλάβατε δράση και γιατί. Ή έστω πείτε μας ότι δεν αναλάβατε δράση ή αρκετή δράση και γιατί.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation