Οι βομβαρδισμοί στη Συρία δεν λύνουν το πρόβλημα των ΗΠΑ

Αν υπάρχει κάτι που θα έπρεπε να έχουν μάθει οι Αμερικανοί από τους πρόσφατους πολέμους, είναι ότι δεν διαθέτουν τη σοφία, τους πόρους ή τη μόνιμη ισχύ να καθορίζουν τις πολιτικές εκβάσεις. Μέχρι πριν από λίγο καιρό, η Ουάσιγκτον οραματιζόταν να χτίσει «εύπορες δημοκρατίες» στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Σήμερα θα ήταν ευχαριστημένη αν μπορούσε απλώς να κρατήσει ακέραιες αυτές τις χώρες.

Ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα σχολίασε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αναγνωρίσουν ότι ο κόσμος είναι μπερδεμένος. Η στρατηγική του είναι να προσπαθεί να αποφεύγει τις ανοησίες.

Και όμως, προσπαθεί πάλι να δώσει ένα πιο φιλόδοξο πρόσωπο στην αμερικανική πολιτική και επανέλαβε πρόσφατα ότι οι ΗΠΑ «θα τσεκουρώσουν και εν τέλει θα καταστρέψουν» το Islamic State of Iraq and the Levant, το βλαστάρι της αλ Κάιντα, που είναι γνωστό ως Isis.

Ακολούθησαν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί.

Οι υποσχέσεις που δίνει, όμως, είναι υπερβολικές. Οι ΗΠΑ χρειάζονται πιο ευέλικτη στρατηγική. Ο κ. Ομπάμα θα μπορούσε να μάθει από την πολιτική της Αγγλίας -και αργότερα της Βρετανίας- έναντι της ηπειρωτικής Ευρώπης ανά τους αιώνες. Το Λονδίνο δεν είχε σταθερούς φίλους. Όμως, όποτε μια μεγάλη δύναμη έμοιαζε να ετοιμάζεται να κυριαρχήσει στην Ευρώπη, η χώρα έριχνε το βάρος της υπέρ του αντίπαλου συνασπισμού, στρατηγική που έγινε γνωστή ως «υπεράκτια εξισορρόπηση». Η Βρετανία δεν είχε ποτέ μεγάλες χερσαίες δυνάμεις, αλλά η ναυτική και η οικονομική ισχύς της έγερναν τη ζυγαριά εναντίον των επίδοξων ηγεμόνων.

Είναι ένας ρόλος που μπορεί να παίξει άνετα η Αμερική. Οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση να λήξουν τη διαμάχη σουνιτών - σιιτών που μεταδίδεται στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η Ουάσιγκτον δεν έχει τα κατάλληλα όπλα για να επιβάλει έναν πολιτικό συμβιβασμό που θα καθιέρωνε την πραγματική δημοκρατία στη Συρία ή τη σωστή διακυβέρνηση στο Ιράκ. Το μόνο που μπορεί είναι να ελπίζει ότι η διαμάχη δεν θα κρατήσει όσο ο 30ετής πόλεμος μεταξύ προτεσταντών και καθολικών στην Ευρώπη του 17ου αιώνα.

Εκείνο που μπορεί όμως να κάνει η Αμερική είναι να μην αφήσει τους πραγματικά κακούς παράγοντες, όπως το Isis και το καθεστώς Άσαντ, να πετύχουν καθοριστικές νίκες.

Το Isis έχει ανοιχτεί υπερβολικά στη Συρία και στο Ιράκ και έχει μικρή ιδεολογική απήχηση. Είναι ευάλωτο σε επιθέσεις από αέρος και στις χερσαίες αντεπιθέσεις των περιφερειακών συμμάχων. Αυτοί οι τελευταίοι είναι φορτωμένοι με το μεγαλύτερο κομμάτι των μαχών και των θανάτων, αλλά το κίνητρό τους είναι ισχυρό, με δεδομένες τις δολοφονικές προθέσεις του Isis.

Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να πάρει πίσω τις περικοπές στον αμυντικό προϋπολογισμό της, αλλά αυτό είναι έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτο, εξαιτίας των προκλήσεων που θέτουν η Ρωσία και η Κίνα.

Οι ΗΠΑ δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς στη διαμάχη ανάμεσα στις σέχτες. Είναι αλήθεια πως υπάρχουν ομάδες που η Ουάσιγκτον θα ήθελε να προστατεύσει, όπως οι Κούρδοι και η εκλεγμένη αλλά εύθραυστη κυβέρνηση της Βαγδάτης.

Οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες του Αραβικού Κόλπου έχουν κοινά συμφέροντα με την Αμερική και ορισμένες συμμετείχαν στις αεροπορικές επιθέσεις της στη Συρία. Αλλά λίγες από αυτές έχουν πραγματική δημοκρατία. Έχουν όλες συμβάλει στην ανάφλεξη και όλες έχουν υποστηρίξει βίαιους εξτρεμιστές σε κάποια στιγμή της Ιστορίας τους. Αντιθέτως, ενώ οι ΗΠΑ θεωρούν το Ιράν βασικό αντίπαλο, ο στόχος της κατατρόπωσης του Isis είναι κοινός στην Ουάσιγκτον και στην Τεχεράνη.

Για να λειτουργήσουν οι ΗΠΑ ως εξωτερικός εξισορροπιστής, θα πρέπει να ξεχάσουν τους μεγάλους στόχους όπως την εξόντωση του Isis. Εξάλλου ήδη δεν έχουν καταφέρει την εξόντωση της αλ Κάιντα, κάτι για το οποίο προσπαθούν επί 13 χρόνια. Το Isis δεν πρόκειται να αποδειχθεί ευκολότερος στόχος. Και ίσως δεν είναι καν απαραίτητο να καταστρέψουμε το Isis, αν αυτό επιτρέψει στον Μπασάρ αλ Άσαντ να ανακαταλάβει όλη τη Συρία.

Στους Αμερικανούς αρέσουν τα ολοκληρωτικά τελειώματα: Η ιαπωνική παράδοση στο κατάστρωμα του Θωρηκτού Μιζούρι, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Το να βάλεις στόχο να διατηρηθεί ένας μακροχρόνιος και απαίσιος εμφύλιος πόλεμος, αντί να τακτοποιήσεις το θέμα μια και καλή, δεν είναι ελκυστική λύση και ίσως είναι κυνική. Αλλά συνιστά ύβρη ακόμη και η σκέψη ότι οι ΗΠΑ μπορούν να κατανοήσουν τις βαθιές αιτίες αυτού του εθνικού φυλετικού πολέμου.

Όταν οι ΗΠΑ προσπάθησαν να δείξουν σκληρή επιβολή στο Ιράκ, οι επιπτώσεις αποδείχθηκαν χειρότερες από το αρχικό πρόβλημα. Δεν μπορούν όμως να υποχωρήσουν από έναν κόσμο που ξεφεύγει από τον έλεγχο.

Η «εξωτερική εξισορρόπηση» είναι μια σταθερή θέση. Έχει τη δύναμη να προσφέρει όσα υπόσχεται.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation