Sinn: Η Μέρκελ πρέπει να σταματήσει τις... παρανομίες Ντράγκι

Παρά τις διαμαρτυρίες της Bundesbank, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσφέρει στις τράπεζες της Ευρώπης μεγάλη βοήθεια. Για να τις βοηθήσει να ταιριάξουν με την προτεινόμενη τραπεζική ενοποίηση, η ΕΚΤ προτείνει να τις ξελαφρώσει από ένα τμήμα εκ των δυνητικά τοξικών δανείων που έχουν διαθέσει στον ιδιωτικό τομέα, τα οποία θα τιτλοποιηθούν σε χρεόγραφα ABS και θα τα αναλάβει ο ισολογισμός της κεντρικής τράπεζας.

Η ΕΚΤ θα προτιμούσε να αγοράζει τα καλύτερα κομμάτια από αυτά τα χρεόγραφα και να αφήνει τα περισσεύματα «junk» στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Επειδή όμως οι πολιτικοί δεν παίζουν το παιχνίδι, η ΕΚΤ θα πρέπει να... κλείσει τη μύτη της και να ολοκληρώσει τη μετατροπή της σε υπηρεσία διασώσεων.

Η ΕΚΤ ξεκίνησε ως κεντρική τράπεζα που θα εκτελούσε το έργο της νομισματικής πολιτικής, παρέχοντας ρευστότητα για εγχώρια χρήση. Όμως όταν η χρηματοπιστωτική κρίση ξέσπασε το 2008, οι τράπεζες της Ιρλανδίας και της νοτίου Ευρώπης ήλθαν αντιμέτωπες με τεράστια έλλειψη ξένων δανείων, τα οποία τους είχαν γίνει απαραίτητα. Η ΕΚΤ επέτρεψε στις εθνικές κεντρικές τράπεζες αυτών των χωρών να καλύψουν τις ελλείψεις, δανείζοντας όλο και περισσότερο χρήμα, με όλο και πιο άχρηστες εγγυήσεις.

Αυτή η άσκηση δημιουργίας χρήματος ξεπέρασε τα όρια που ήταν απαραίτητα για να διασφαλιστεί η εγχώρια ρευστότητα: Ένα τρισεκατομμύριο ευρώ σε τραπεζική ρευστότητα δημιουργήθηκαν από «αέρα κοπανιστό», για να τακτοποιηθούν οι λογαριασμοί με τους ξένους. Οι πολίτες των έξι κρατών που ενεπλάκησαν σε αυτήν τη διαδικασία χρησιμοποίησαν τα χρήματα για να ξεπληρώσουν τα ξένα δάνεια και να αγοράσουν ξένα αγαθά.

Η ΕΚΤ προχώρησε καθοδηγώντας τις εθνικές κεντρικές τράπεζες να παράσχουν σε κράτη υπό κρίση δάνεια ύψους 223 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του αποκαλούμενου προγράμματος Securities Markets Programme (SMP). Ο διοικητής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, επιπλέον, πρόσφερε απεριόριστη προστασία στα κρατικά τους ομόλογα, επισημοποιώντας τη δέσμευσή του να κάνει ό,τι χρειαστεί για να σώσει το ευρώ, υπό την ομπρέλα των «outright monetary transactions» (OMT). Με αυτά, μειώθηκαν τα επιτόκια με τα οποία δανείζονταν οι χρεωμένες χώρες της ευρωζώνης και αντιστράφηκαν οι ζημίες των ξένων πιστωτών τους, πυροδοτώντας ένα ακόμη όργιο δανεισμού.

Όσο έντονα κι αν είναι αυτά τα μέτρα, ίσως ωχριούν μπροστά σε αυτά που μελετώνται. Προσφέροντας άμεσα πίστωση στον ιδιωτικό τομέα, η ΕΚΤ μπαίνει σε πολύ μεγαλύτερη αρένα. Ο κ. Ντράγκι έχει σχολιάσει ότι, ως πρώτο βήμα, σκοπεύει να επεκτείνει τον ισολογισμό της ΕΚΤ κατά 1 τρισ. ευρώ. Όταν έληξε η άνθηση της αγοράς ακινήτων, πολλοί ιδιώτες δανειολήπτες στην νότιο Ευρώπη κόντεψαν να χρεοκοπήσουν. Το σχέδιο της ΕΚΤ να αγοράσει τα χρέη τους θα καταλήξει να μεταφέρει δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, δισεκατομμύρια ευρώ, από τους φορολογούμενους πολίτες της ευρωζώνης, στους πιστωτές αυτών των άτυχων ατόμων και εταιριών. Όπως σχολίασε παλαιότερα ο διευθύνων σύμβουλος της UBS και πρώην διοικητής της Bundesbank, Άξελ Βέμπερ, η ΕΚΤ μετατρέπεται σε bad bank.

Η ΕΚΤ δηλώνει ότι αυτά τα ανορθόδοξα μέτρα είναι απαραίτητα για να καταπολεμηθεί ο υποβόσκων αποπληθωρισμός. Δεδομένου ότι οι τιμές συνεχίζουν να ανεβαίνουν (αν και βραδέως, δεδομένου ότι ο δομικός πληθωρισμός διαμορφώνεται στο 0,9%), ο ισχυρισμός μοιάζει σαν φύλλο συκής. Σε κάθε περίπτωση, ο αποπληθωρισμός δεν συνιστά κίνδυνο για τη νότιο Ευρώπη, αλλά βασική προϋπόθεση για αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας. Δεν είναι τίποτα λιγότερο από δημοσιονομική διάσωση - κάτι που η ΕΚΤ δεν έχει δικαίωμα να κάνει, όπως διακήρυξε και το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας, κηρύσσοντας παράνομα τα OMT.

Κι όμως, οι πολιτικοί μπορεί και πάλι να κρατήσουν τα στόματά τους κλειστά για τις παραβάσεις της ΕΚΤ. Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης ίσως να νιώθουν ακόμη και ευγνωμοσύνη που η ΕΚΤ λαθραία κάνει κάτι, για το οποίο σε διαφορετικές περιπτώσεις θα έπρεπε να ληφθεί έγκριση από αυστηρά κοινοβούλια. Ο κ. Ντράγκι δεν θα τολμούσε ποτέ να υποσχεθεί ότι θα κάνει ό,τι χρειαστεί χωρίς την υποστήριξη των αρχηγών κυβερνήσεων, και ειδικά της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Μόντι, το ανέφερε ανοιχτά πρόσφατα.

Όμως το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας έχει ρητά απαγορεύσει στη γερμανική κυβέρνηση να αδρανεί όταν η ΕΚΤ παραβιάζει τις αρμοδιότητές της.

Αν οι πολιτικοί δεν ενεργήσουν, οποιοσδήποτε Γερμανός πολίτης μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο και να τους υποχρεώσει να δράσουν.

*Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος του Institute for Economic Research Ifo.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation