Οι Γερμανοί πρέπει επιτέλους να εμπιστευτούν τους εταίρους

«Δεν πιστεύουν όλοι Γερμανοί στον Θεό», είχε πει ο Jacques Delors, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «αλλά πιστεύουν όλοι στην Bundesbank».

Η δήλωσή του έχει μια αλήθεια –και γι’αυτό δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε την ταπείνωση που νοιώθουν οι οικονομικά ορθόδοξοι πολίτες του κορυφαίου έθνους της ευρωζώνης, όταν οι εθνικές κυβερνήσεις και ακόμη και οι ίδιοι οι θεσμοί τής Ευρώπης βάζουν στο στόχαστρο την κοινή οικονομική πολιτική.

Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν ένα κλίμα απάτης, κατάχρησης και εκμετάλλευσης, με το Βερολίνο να χάνει όλες τις μάχες και τους Γερμανούς να πληρώνουν ακριβά την επιβίωση του ευρώ. Στην Γερμανία αυξάνονται οι πιέσεις για αντεπίθεση, ώστε να αναδειχθεί το εθνικό συμφέρον. Τα όρια αντίστασης του Βερολίνου θα αποδειχθούν κρίσιμα για την μοίρα της Ευρώπης.

Πρώτον είναι σημαντικό να καταλάβουμε γιατί οι Γερμανοί νοιώθουν θύματα. Η πανάκριβή τους Bundesbank έχει παραγκωνιστεί επανειλημμένα από την ΕΚΤ. Μέχρι την εισαγωγή του ευρώ το 1999, η γερμανική κεντρική τράπεζα διενεργούσε την νομισματική πολιτική εκ μέρους όλου του μπλοκ. Σήμερα την αγνοούν, ενώ την σταθεροποιητική της προσέγγιση αντικαθιστά η στρατηγική της ΕΚΤ η οποία προσπαθεί να αντισταθμίσει τις αποτυχίες που συμβαίνουν σε άλλα επίπεδα στρατηγικής.

Για τους Γερμανούς, η νίκη του αντι-μνημονιακού κόμματος ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, δείχνει ότι η ευρωπαϊκή προσέγγιση προς το χρεωμένο έθνος έχει αποτύχει. Παρά την γενναιόδωρη επίσημη βοήθεια, είναι πάρα πολύ πιθανό να μην ξεπληρωθούν ποτέ τα δάνεια που έδωσαν στο άρτιο.

Επικρατεί επίσης οργή για την απόφαση της ΕΚΤ την περασμένη εβδομάδα να εισάγει το quantitative easing. Αν η Γερμανία κανόνιζε μόνη της την νομισματική πολιτική, δεν θα υπήρχε ούτε ανάγκη ούτε επιθυμία για ένα τέτοιο πρόγραμμα αγορών ομολόγων –και πράγματι τα χαμηλά επιτόκια πλήττουν πολλούς Γερμανούς αποταμιευτές.

Πολλοί Γερμανοί νοιώθουν ότι πλέον δεν έχουν αξιόπιστους Ευρωπαίους εταίρους. Το Παρίσι και η Ρώμη αψηφούν το δημοσιονομικό σύμφωνο. Η Βρετανία προωθεί τα δικά της συμφέροντα. Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει νέες πολεμικές αποζημιώσεις. Και η Γαλλία διακήρυξε ότι, ως μεγάλο έθνος, δεν υπόκειται στους κανόνες της Ευρώπης.

Για να λέμε το δίκιο, η γερμανική κυβέρνηση -και ειδικά η καγκελάριος Angela Merkel και ο υπουργός Οικονομικών Wolfgang Schäuble- αξίζουν εύσημα για την διαχείριση της κρίσης. Έχουν αναλάβει την ευθύνη του μπλοκ, προσφέροντας μεγάλες χρηματοπιστωτικές δεσμεύσεις και στηρίζοντας την θεσμική μεταρρύθμιση. Επίσης πλοήγησαν την χώρα τους και το σύνολο της Ευρώπης προς μια ορθολογική κατεύθυνση. Κι όμως, καθώς η αντι-ευρωπαϊκή κοινή γνώμη αυξάνεται, δυσκολεύει η παραμονή σε αυτή την κατεύθυνση.

Το Βερολίνο αντιμετωπίζει τρεις προκλήσεις. Πρώτον πρέπει να πείσει τους ψηφοφόρους πως, ό,τι είναι καλό για τις προβληματικές χώρες, είναι καλό και για αυτούς. Τα δύο τρίτα των γερμανικών εξαγωγών κατευθύνονται στην Ε.Ε. όπως και ένα αντίστοιχο ποσοστό ξένων επενδύσεων, που σημαίνει ότι θα μπορούν να ακμάσουν μακροχρόνια μόνο σε ένα δυναμικό ευρωπαϊκό περιβάλλον.

Η δεύτερη πρόκληση είναι να πειστούν οι Γερμανοί να είναι πιο υπομονετικοί και πιο ταπεινοί. Δεν είναι σωστές οι διαμαρτυρίες ότι οι γείτονες αποφεύγουν τις μεταρρυθμίσεις. Οι περισσότεροι έχουν λάβει μέτρα που είναι πιο προχωρημένα και από την γερμανική Agenda 2010 που εφαρμόστηκε πριν μια 10ετία.

Η τρίτη πρόκληση για την Γερμανία είναι να αναλάβει δυναμικό ηγετικό ρόλο. Η πολιτική και οικονομική σταθερότητα που απολαμβάνει η χώρα, επιφέρει ανάλογες ευθύνες. Η Ευρώπη οφείλει να επιβάλλει περισσότερες θεσμικές μεταρρυθμίσεις για να βαθύνει η ενοποίηση και να δυναμώσει ο συντονισμός των δημοσιονομικών κανόνων –που σημαίνει ότι το Βερολίνο οφείλει να χτίσει μια στενότερη συνεργασία με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και να πείσει την Γαλλία να ξαναγίνει ένας ισχυρός εταίρος.

Εξαιτίας της εγχώριας πολιτικής, είναι πρόκληση για το Βερολίνο να ακολουθήσει, όπως οι γείτονές του, μια εθνική πολιτική προσανατολισμένη προς το δικό του συμφέρον. Αυτό θα έχει όμως τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος, στο σύνολο της Ευρώπης αλλά και ειδικά στην ίδια την Γερμανία. Η κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει γιατί είναι προς το συμφέρον του έθνους η πιο ενοποιημένη Ευρώπη. Οι Γερμανοί πρέπει να αποδεχτούν ότι δεν είναι τα θύματα της Ευρώπης αλλά αντίθετα, μοιραία περιλαμβάνονται στους ηγέτες της.

* Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος του think-tank «DIW Berlin».

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation