Τραπεζικός βρόγχος για τον Αλέξη Τσίπρα

Έπρεπε να γίνει. Σχεδόν τρεις μήνες αφού οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες πήραν το «ελευθέρας» για να λειτουργήσουν από τα ευρωπαϊκά στρες τεστ, οι ίδιες βρίσκονται και πάλι σε κρίση.

Το ίδιο έχει γίνει και στο παρελθόν, με αποτέλεσμα παλαιότερα αποτελέσματα των στρες τεστ να φανούν πολύ σύντομα γελοία. Η γαλλοβελγική Dexia και η ισπανική Bankia είχαν περάσει τα στρες τεστ λίγο πριν καταρρεύσουν.

Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Τράπεζα Πειραιώς, η Alpha Bank και η Eurobank αντιμετωπίζουν τώρα προβλήματα που δεν σχετίζονται τόσο με τις ίδιες τις δραστηριότητές τους, όπως έγινε με την Dexia ή την Bankia, αλλά επειδή στριμώχτηκαν από τη δυσπιστία της αγοράς στη νέα ακροαριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και του αιτήματός της για ελάφρυνση του δημοσίου χρέους από την αποκαλούμενη τρόικα.

Σε κάθε περίπτωση, εάν τα στρες τεστ δεν λαμβάνουν υπόψη τους πραγματικούς υπάρχοντες κινδύνους -από την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου μέχρι το πολιτικό χάος- δεν χρησιμεύουν και πολύ στην επενδυτική κοινότητα. Η «ευρεία αξιολόγηση» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που έγινε τον Οκτώβριο κατέληξε στο ότι τρεις από τις τράπεζες βρίσκονταν σε πορεία πλήρους εξυγίανσης και η τέταρτη, η Eurobank, απείχε ελάχιστα.

Πριν από λίγους μήνες, οι επενδυτές των χρηματιστηρίων συνέρρεαν στην Ελλάδα, στηρίζοντας αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου σε όλες τις τράπεζες. Τώρα, τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια έχουν φύγει. Από τις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής, οι μετοχές των τεσσάρων τραπεζών έχουν χάσει περίπου το 40% της αξίας τους.

Οι τράπεζες ελπίζουν ότι η κατρακύλα θα ανακοπεί από την κλίκα των βασικών επενδυτών που προσέλκυσαν κατά τη διαδικασία αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Πρόκειται για την Capital Group, τη Fairfax, τον Wilbur Ross και την Pimco που έχουν επενδύσει σημαντικά, ενώ ορισμένοι εξ αυτών πήραν και θέσεις στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών, επιδεικνύοντας τη μακροπρόθεσμη δέσμευσή τους.

Μήπως λοιπόν το sell of είναι υπερβολικό; Οι τράπεζες επιμένουν πως έτσι είναι και την Πέμπτη οι μετοχές τους ανέκαμπταν ενδοσυνεδριακά, με την Attica Bank στο 19%, την Εθνική Τράπεζα στο 11,1% και την Alpha Bank στο 17%.

Ο μόνος θεμελιώδης αντίκτυπος στις δραστηριότητές τους ήταν η σταθερή φυγή των καταθέσεων. Δεν πλησιάζει βεβαίως τη μαζική φυγή που είχε καταγραφεί κατά τον πανικό του 2012. Σε κάθε περίπτωση όμως, υπάρχουν συνεχιζόμενες αναλήψεις. Δύο τραπεζίτες με γνώση του θέματος εκτιμούν ότι αυτή την εβδομάδα, καθημερινά έφευγαν από τις τράπεζες καταθέσεις ύψους 700 εκατ. έως 1 δισ. ευρώ, κυρίως σε ρευστά, από τη βάση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα, την οποία η Moody’s υπολογίζει στα 164 δισ. ευρώ.

Σε τέτοιους καιρούς, η κεφαλαιακή ισχύς των τραπεζών -που ελέγχθηκε με τα στρες τεστ στην πρόσφατη πανευρωπαϊκή άσκηση- δεν λέει πολλά. Ο μακροοικονομικός και ο πολιτικός κίνδυνος επηρεάζουν το κλίμα, τρομάζοντας τους επενδυτές και τους αποταμιευτές αντιστοίχως. Καμία τράπεζα δεν μπορεί να επιβιώσει με κενό χρηματοδότησης.

Τα περιθώρια είναι ελάχιστα για να αντικατασταθούν οι τραπεζικές καταθέσεις που εξαφανίζονται από έκτακτες πηγές της ΕΚΤ, καθώς οι τράπεζες δεν έχουν πολλά ικανά collateral για την κεντρική τράπεζα. Εκτιμάται ότι περίπου 50 δισ. ευρώ μπορεί να είναι διαθέσιμα μέσω του ELA, που έχει χαμηλότερες απαιτήσεις για τα collateral.

Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν όμως και ένα δεύτερο πλήγμα: εάν επιμείνουν οι τρέχουσες εντάσεις και η οικονομία επιδεινωθεί περαιτέρω -κάτι που μοιάζει πλέον κοντινό- τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα αρχίσουν να αυξάνονται και πάλι απότομα αφού οι επιχειρήσεις θα υποφέρουν και θα επιδεινώνεται η κατάσταση στην ανεργία.

Ένας επιπλέον κίνδυνος στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα μπορούσε να προκύψει από τη σκληρή στάση της κυβέρνησης αναφορικά με τις δεσμεύσεις της χώρας για το χρέος. Οι συμβιβασμοί που θα μπορούσε να διαπραγματευτεί για τις πληρωμές των τόκων και τους άλλους όρους ενδέχεται να δημιουργήσουν ηθικό κίνδυνο ενθαρρύνοντας τους πελάτες των τραπεζών να ζητήσουν παρόμοιες ελαφρύνσεις στα δικά τους δάνεια, είτε πρόκειται για στεγαστικά είτε για δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει πολύ καλά ότι χωρίς ένα λειτουργικό τραπεζικό σύστημα η χώρα είναι καταδικασμένη. Εάν όμως συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός φυγής καταθέσεων και συγκέντρωσης κόκκινων δανείων, τότε μπορεί να υπάρχει περιθώριο μόνο λίγων εβδομάδων για να καταλήξει σε συμφωνία με την τρόικα και να ανακτήσει λίγο από την εμπιστοσύνη των επενδυτών που υπήρχε πριν από μόλις λίγους μήνες.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation