Εκτός από την Ελλάδα η Ευρώπη... πάει καλά

Στο μουσείο Μπαρτζέλο της Φλωρεντίας βρίσκεται το χάλκινο άγαλμα του Ντονατέλο για το Δαυίδ, με το ψάθινο καπέλο και τις μπότες του και βλέμμα νικητή πατώντας το κεφάλι του Γολιάθ. Εάν ζούσε σήμερα αυτός ο μεγάλος καλλιτέχνης της Αναγέννησης και αναζητούσε ένα επίκαιρο ευρωπαϊκό θέμα, ενδεχομένως να έμπαινε στον πειρασμό να δείξει την ευρωζώνη ως Γολιάθ, ντυμένη με κοστούμι να θριαμβεύει ενάντια στο Δαυίδ, έναν Έλληνα νέο που δεν φορά γραβάτα.

Αυτή την εβδομάδα, επιβεβαιώθηκε ότι οι Ευρωπαίοι πιστωτές της Ελλάδας έχουν το πάνω χέρι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι βρέθηκε λύση στην κρίση χρέους. Η ενδιάμεση συμφωνία μεταξύ Αθήνας και εταίρων χαρακτηρίζεται από αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης. Η ελληνική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα τοποθετούνται πλέον πιο προσεκτικά από ό,τι πριν από το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Ιανουαρίου που εκτόξευσε στην εξουσία το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ.

Η συμφωνία, όμως, δίνει το περιθώριο στην Ευρώπη να δημιουργήσει τις διάφορες θετικές εξελίξεις σε άλλους τομείς οι οποίοι πέρασαν απαρατήρητοι καθώς όλοι παρακολουθούσαν το ελληνικό δράμα. Καμία από αυτές τις εξελίξεις δεν αλλάζει το γεγονός ότι μένουν πολλά να γίνουν για να διορθωθεί η ευρωζώνη. Δείχνουν, όμως, ότι υπάρχουν αχτίδες φωτός που ξεπηδούν αμυδρά μέσα από τα σύννεφα.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τη Γερμανία, η οποία δέχεται πιέσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους της – και ακόμη περισσότερο από τις ΗΠΑ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο – να ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση ώστε να οδηγήσει σε εξισορρόπηση την οικονομία της ευρωζώνης και να αποτραπεί η στροφή προς τον αποπληθωρισμό. Την Τρίτη, οι εργοδότες πέτυχαν συμφωνία με το εργατικό συνδικάτο IG Metall που δίνει αύξηση μισθών 3,4%, συν μία εφάπαξ πληρωμή 150 ευρώ στους εργαζόμενους του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μισθολογική αύξηση από το 2007 και υπερβαίνει πολύ τον πληθωρισμό της Γερμανίας (οι τιμές μειώθηκαν τον Ιανουάριο κατά 0,4%). Θα λειτουργήσει ως μοντέλο για τις εθνικές συμβάσεις εργασίας που καλύπτουν όχι μόνο τους υπόλοιπους 3,7 εκατ. εργαζομένους που εκπροσωπούνται από την IG Metall, αλλά και τους εργαζόμενους σε άλλους κλάδους, όπως η χημική βιομηχανία.

Οι υψηλότεροι μισθοί στη Γερμανία δεν θα σώσουν την ευρωζώνη από τα δεινά της. Αυτές οι μισθολογικές συμφωνίες, όμως, θα συνεισφέρουν στην αποτροπή του αποπληθωρισμού και στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης επειδή η Γερμανία αντιστοιχεί σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 25% του ΑΕΠ της νομισματικής ένωσης.

Η Γερμανία είναι γνωστή ως κράτος αποταμιευτών αλλά, σύμφωνα με έρευνα του ινστιτούτου GfK, η προθυμία των Γερμανών να προβούν σε αγορές βρίσκεται τώρα στο υψηλότερο επίπεδο από το 2006. Αντίστοιχα, η προθυμία τους για αποταμίευση βρέθηκε σε ιστορικό χαμηλό.

Η ευνοϊκή αντίδραση αυτών των τάσεων θα ενισχυθεί επί της αρχής με την πτωτική πορεία του ευρώ στην αγορά συναλλάγματος, η οποία θα ωθήσει τις εξαγωγές, με τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου και από την επικείμενη εκκίνηση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο θα περιλαμβάνει κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης και θα αγγίζει τα 60 δισ. ευρώ μηνιαίας. Στην Ισπανία, ήδη συντελείται ανάκαμψη, καθώς η οικονομία αναπτύχθηκε 0,7% το τελευταίο τρίμηνο του 2014 – με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 7 ετών. Εν τω μεταξύ, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως τα τραπεζικά δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα της ευρωζώνης αυξήθηκαν τον Ιανουάριο για δεύτερο συνεχή μήνα.

Η μεγαλύτερη ανησυχία της ευρωζώνης αυτή την στιγμή – πέρα από την Ελλάδα – είναι η απροθυμία ή η ανικανότητα της Γαλλίας και της Ιταλίας – δηλαδή της δεύτερης και της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας στην περιοχή – να αδράξουν την ευκαιρία για μεταρρυθμίσεις και να αντιμετωπίσουν τα κατεστημένα συμφέροντα στις επιχειρήσεις, στα εργατικά συνδικάτα, στις επαγγελματικές τάξεις και στη γραφειοκρατία. Ακόμη κι εδώ όμως, καταγράφεται κάποια πρόοδος.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι απέδειξε ότι ελέγχει το πολιτικό σκηνικό τον Ιανουάριο χειριζόμενος επιδέξια την εκλογή του Σέρτζιο Ματαρέλα στην προεδρία της χώρας. Με αυτή τη νίκη αποκτά μεγαλύτερη ισχύ καθώς προετοιμάζεται να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις για τα εργασιακά και το εκλογικό σύστημα.

Παρομοίως, ο Φρανσουά Ολάντ και ο Μανουέλ Βαλ, ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, αξίζουν τα εύσημα καθώς εξουδετέρωσαν μία επανάσταση στο σοσιαλιστικό κόμμα αυτό το μήνα περνώντας μία ομάδα μεταρρυθμίσεων από το κοινοβούλιο. Ήταν η μεγαλύτερη επίδειξη αποφασιστικότητας από τότε που κέρδισαν οι Σοσιαλιστές τις εκλογές το 2012. Ο κ. Βαλ υπόσχεται τώρα να παρουσιάσει ένα πιο φιλόδοξο σχέδιο για την αναδιάρθρωση των βιομηχανικών σχέσεων και να δώσει αναπτυξιακά κίνητρα στις μικρές επιχειρήσεις.

Πρέπει, όμως, να βλέπουμε αυτές τις θετικές τάσεις στη σωστή τους διάσταση. Οι μεταρρυθμίσεις της Γαλλίας είναι ακόμη περιορισμένες και το Εθνικό Μέτωπο αναμένεται να επιφέρει βαρύ πλήγμα στην κυβέρνηση – και στο πολιτικό κατεστημένο γενικά – στις τοπικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 22-29 Μαρτίου. Στην Ισπανία, η πολιτική σταθερότητα και η πορεία των μεταρρυθμίσεων δείχνουν αβέβαιες μετά τις εκλογές που θα γίνουν φέτος, λόγω της ενίσχυσης αντικαθεστωτικών κομμάτων όπως οι Podemos στην Αριστερά και – σε μικρότερο βαθμό – οι Ciodadanos στο κέντρο.

Εκτός ευρωζώνης, υπάρχουν δύο προκλήσεις εν όψει. Καμία από αυτές δεν έχει εύκολη λύση. Η πρώτη είναι το μέλλον της Βρετανίας στην Ε.Ε., που μπορεί να χρήζει άμεσης προσοχής εν όψει των εκλογών του Μαΐου. Η δεύτερη είναι οι ρωσικά υποστηριζόμενες αποσχιστικές τάσεις στην Ουκρανία και οι απειλές που εμφανίζονται για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Η ανάδειξη των αντικαθεστωτικών πολιτικών δυνάμεων, το βρετανικό πρόβλημα και η Ουκρανία θυμίζουν σε όλους ότι τα προβλήματα της Ευρώπης δεν είναι ποτέ μόνο οικονομικά.

Στο μέτωπο της οικονομίας όμως, τουλάχιστον, η χρονιά ξεκίνησε με ενθαρρυντικά σημάδια. 

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation