Το QE του Μάριο Ντράγκι και το νέο στοίχημα για τις αγορές

Η εκκίνηση της «ποσοτικής χαλάρωσης» πριν περίπου 4 εβδομάδες ήταν μία αξιοσημείωτη στιγμή για την οικονομική ιστορία. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιτέλους άλλαξε το συντηρητικό της προφίλ και αψήφησε την ισχυρή Bundesbank της Γερμανίας. Εν αντιθέσει με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed, το δικό της πρόγραμμα με μηνιαίες αγορές τίτλων του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα 60 δισ. ευρώ ξεκίνησε όταν οι χρηματιστηριακές αγορές  είχαν ήδη φτάσει σε ιστορικά υψηλά και φαινόταν ότι τα επιτόκια δεν μπορούσαν να μειωθούν άλλο.

Για τους παρατηρητές της αγοράς ακολουθεί ένας οδηγός για όσα μάθαμε μέχρι τώρα και για το τι θα πρέπει να περιμένουμε στη συνέχεια.

Ένα πόρισμα είναι πως ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, είτε είναι τυχερός ή πολύ καλός στην επιλογή της κατάλληλης χρονικής συγκυρίας. Όταν ξεκίνησαν οι αγορές ομολόγων, η οικονομία της ευρωζώνης έδειχνε τα πρώτα σημάδια ζωής. Οι δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης εκτινάχθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο σχεδόν πέντε ετών, ενώ ο βασικός δείκτης ΡΜΙ της ευρωζώνης ενισχύεται επί τέσσερις συνεχείς μήνες.

Οι οικονομολόγοι ακόμη διαφωνούν για το πώς ακριβώς η ποσοτική χαλάρωση δίνει ώθηση στην οικονομία. Ένας τρόπος ενδεχομένως να είναι το «κανάλι εμπιστοσύνης» - εάν αρκετοί πιστεύουν ότι το QE θα έχει αποτέλεσμα, τότε θα έχει αποτέλεσμα. Προς το παρόν, ο κ. Ντράγκι έχει καταφέρει να κάνει αυτό το κόλπο. Τα χρηματιστήρια της ευρωζώνης καταγράφουν φέτος κέρδη 16% κι αυτό είναι σημαντικό ακόμη και με τα πρότυπα της Fed. «Η μαγεία έχει λειτουργήσει κατά κάποιο τρόπο» εξηγεί ο Vincent Juvyns, της JPMorgan Asset Management.

Ο κ. Ντράγκι βοηθήθηκε από την απότομη πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου – που είναι το αποτέλεσμα της αντίθετης νομισματικής πολιτικής που ακολουθείται σε ΗΠΑ και ευρωζώνη. Και πάλι, ο κ. Ντράγκι είχε το σωστό συγχρονισμό. Παρά την ανατίμηση του νομίσματος, η Fed πιθανότατα θα προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων αργότερα φέτος, πιθανότατα τον Ιούνιο. Εν τω μεταξύ, με το ισχυρότερο δολάριο να ροκανίζει τα περιθώρια κερδοφορίας των αμερικανικών επιχειρήσεων, η Ευρώπη θα γίνει πιο ελκυστική για τους Αμερικανούς επενδυτές – προκαλώντας στροφή προς τα χρηματιστήρια της ευρωζώνης.

Η εμπειρία από την ποσοτική χαλάρωση της ευρωζώνης όμως, δεν ήταν ομαλή για όλη την ηπειρωτική Ευρώπη. Στην οικονομία της Ελβετίας υπήρξε αναταραχή από την απότομη άνοδο του φράγκου, καθώς η κεντρική τράπεζα της χώρας εγκατέλειψε την προσπάθεια σύνδεσης του νομίσματος με το ευρώ. Σουηδία και Δανία αναγκάστηκαν να μειώσουν επιτόκια βαθιά σε αρνητικό έδαφος ώστε να αποτρέψουν τις αρνητικές συνέπειες.

Εν τω μεταξύ, η διατλαντική απόκλιση πολιτικής έχει περιπλέξει πολύ τα πράγματα για τους στρατηγικούς επενδυτές οι οποίοι προσπαθούν να προβλέψουν που θα υπάρξουν μεγαλύτερες αποδόσεις. «Είναι όπως όταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, όταν μετακινηθήκαμε από ένα διπολικό κόσμο σε ένα σύστημα με πολλούς πόλους, με τις κεντρικές τράπεζες να οδεύουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις» δήλωσε ο Richard McGuire, της Rabobank,

Προτού ξεκινήσουν οι αγορές της ΕΚΤ στις 9 Μαρτίου, πολλοί περίμεναν ότι οι τιμές των ομολόγων θα μειωθούν, ωθώντας σε άνοδο τις αποδόσεις (που κινούνται αντίστροφα). Το επιχείρημα ήταν πως οι προθέσεις της ΕΚΤ ήταν γνωστές σε όλους και πως οι έξυπνοι επενδυτές «αγοράζουν τη φήμη και πουλούν το γεγονός». Τελικά όμως, ένα ακόμη μάθημα που πήραμε από την ΕΚΤ ήταν πως οι αποδόσεις μπορούν να μειωθούν κι άλλο.

Η μεγαλύτερη πτώση καταγράφηκε στις αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων. Αυτό ενδεχομένως να μην αποτελεί έκπληξη: Ο δημοσιονομικός συντηρητισμός του Βερολίνου αναμένεται να δημιουργήσει για την ΕΚΤ έλλειμμα γερμανικών ομολόγων που θα μπορούσε να αγοράσει.

Οι στρατηγικοί επενδυτές της αγοράς ομολόγων φοβούνται ότι οι περιορισμοί ρευστότητας στην αγορά ομολόγων βραχυπρόθεσμα οδηγούν σε στρέβλωση των τιμών και της λειτουργίας της αγοράς. Η έκδοση εταιρικών ομολόγων έχει εκτιναχθεί, καθώς οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Εάν τα έσοδα αυτά χρησιμοποιηθούν για την επαναγορά μετοχών – όπως πολλοί περιμένουν – τότε θα υπάρξει νέα στήριξη στο χρηματιστηριακό ράλι.

Οι αποδόσεις των ομολόγων υποχώρησαν παρά τη νέα κλιμάκωση της νευρικότητας για το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη – αν και οι αποδόσεις Ισπανικών και Ιταλικών ομολόγων μπορεί να είχαν υποχωρήσει περισσότερο εάν δεν υπήρχε αυτή η νευρικότητα.

Ενδεχομένως, να ανατραπεί σύντομα η πτωτική τάση στις αποδόσεις – ίσως μάλιστα αυτό να μην γίνει ομαλά. Η ΕΚΤ ξεκίνησε την ποσοτική χαλάρωση για να βγάλει την ευρωζώνη από τη δίνη του αποπληθωρισμού. Εάν ο πληθωρισμός αυξηθεί, θα ακολουθήσουν την ανοδική του πορεία και οι αποδόσεις, οι οποίες αποζημιώνουν τους επενδυτές για τη διάβρωση της αγοραστικής τους δύναμης. Ο κίνδυνος είναι για ένα μεγάλο sell off, που ενδεχομένως να πυροδοτηθεί από την απότομη αλλαγή προσδοκιών αναφορικά με την πορεία των επιτοκίων.

Το τελευταίο μάθημα από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ευρωζώνης όμως, είναι πως ακόμη κι αν οι κεντρικές τράπεζες γράφουν οικονομική ιστορία, χρειάζεται χρόνος για να έχουν αποτέλεσμα οι ενέργειές τους. Ακόμη δεν είναι βέβαιο εάν ο κ. Ντράγκι μπορεί να αποτρέψει τον κίνδυνο αποπληθωρισμού. Το Μάρτιο ο δείκτης τιμών καταναλωτή μπορεί λίγο να ανέκαμψε, αλλά παραμένει σε αρνητικό έδαφος.

Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις για τον πληθωρισμό που προεξοφλούνται από τις αγορές, έχουν ανακάμψει ελάχιστα. Πριν δύο χρόνια, ο κεντρικός τραπεζίτης της Ιαπωνίας Χαρουχίκο Κουρόντα προχώρησε σε επιθετικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που δεν έχει καταφέρει να ενισχύσει αποφασιστικά τον πληθωρισμό.

Θα είναι πιο τυχερός ο κ. Ντράγκι;

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation