Munchau: Aναγκαία η ελληνική χρεοκοπία αλλά όχι το Grexit

Τότε έγιναν χειρότερες. Η αίσθησή μου είναι ότι αυτή η παράσταση θα συνεχιστεί αρκετά ακόμα. Οι Έλληνες θέλουν να συγχωνεύσουν τις συζητήσεις για την επέκταση του τρέχοντος δεύτερου προγράμματος με τις συζητήσεις για ένα τρίτο.

Για να λειτουργήσει αυτό θα χρειαστούν χρηματοδότηση-γέφυρα για να βγάλουν το καλοκαίρι.

Αυτό ακούγεται σαν κάποιος να έχει ένα σχέδιο. Αλλά αυτό δεν είναι η εντύπωσή μου. Δεν έχω δει ποτέ Ευρωπαίους αξιωματούχος που διαχειρίζονται τα χρηματοοικονομικά να είναι τόσο χαμένοι.

Το μεγάλο ερώτημα -αν η Ελλάδα θα αφήσει την ευρωζώνη- παραμένει αναπάντητο. Αλλά είμαι αρκετά σίγουρος ότι θα πτωχεύσει. Αντιλαμβάνομαι ότι ορισμένοι αξιωματούχοι της ευρωζώνης μελετούν την πιθανότητα της ελληνικής πτώχευσης, αλλά χωρίς Grexit.

H πολυπλοκότητα είναι τρομερή και ίσως δεν είχαν το χρόνο να το επεξεργαστούν. Πάντως ίσως να είναι ο μόνος τρόπος για να αποτρέψουν την απόλυτη καταστροφή.

Έναντι ποιου θα μπορούσε, ή θα έπρεπε, η Ελλάδα να χρεοκοπήσει; Θα μπορούσε να χρεοκοπήσει έναντι των πολιτών με το να μην πληρωθούν οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων ή οι συντάξεις. Αυτό θα ήταν ηθικά απεχθές και πολιτική αυτοκτονία για την κυβέρνηση της οποίας ηγείται ο ΣΥΡΙΖΑ.

Θεωρητικά θα μπορούσε να πτωχεύσει στα δύο δάνεια που έλαβε από την Ε.Ε., αν και το πρώτο θα αρχίσει να αποπληρώνεται το 2020 και το δεύτερο το 2023. Θα μπορούσε επίσης να χρεοκοπήσει έναντι των ιδιωτών κατόχων ομολόγων, όμως αυτό δεν είναι καλή ιδέα. Η Ελλάδα ίσως χρειαστεί τον ιδιωτικό τομέα αργότερα.

Ίσως χρεοκοπούσε απέναντι στο ΔΝΤ ή στην ΕΚΤ. Το ΔΝΤ αναμένει σειρά πληρωμών. Η ΕΚΤ αναμένει σε λίγους μήνες πίσω τα κεφάλαιά της.

Η χρεοκοπία στο ΔΝΤ ή στην ΕΚΤ είναι η μόνη που μπορεί να φέρει πραγματική οικονομική ανακούφιση στη χώρα βραχυχρόνια. Κανείς δεν το έχει πράξει. Θα μπορούσε να προκαλέσει Grexit.

Από την άλλη, ίσως δεν προκαλέσει. Η χρεοκοπία δεν είναι συνώνυμη με την έξοδο. Δεν υπάρχει κάποιος κανόνας στην Ε.Ε. που να λέει ότι πρέπει να εγκαταλείψεις την ένωση αν χρεοκοπήσεις.

Η σύνδεση χρεοκοπίας και εξόδου είναι έμμεση. Αν μια χώρα πτωχεύσει, τα αξιόγραφά της δεν είναι κατάλληλα για να χρησιμοποιηθούν από τις τράπεζες ως ενέχυρο για τις δημοπρασίες της ΕΚΤ. Αυτό ισχύει και για τα χρέη -δάνεια που έχουν την εγγύηση της Αθήνας.

Οι ελληνικές τράπεζες θα δυσκολευτούν να βρουν ρευστότητα αν η κυβέρνηση παραπαίει. Άρα για να πτωχεύσει κανείς μέσα στην ευρωζώνη πρέπει να βρει έναν τρόπο να κρατήσει ζωντανές τις τράπεζες.

Αν κάποιος μπορούσε να επινοήσει μια φωτεινή απάντηση, δεν θα υπήρχε ανάγκη για Grexit.

Είναι δύσκολο να καταλάβουμε πώς η Ελλάδα θα καταφέρει να εξυπηρετήσει το χρέος της, όπως έχει συμφωνήσει. Ακόμα και στις πιστώτριες χώρες λίγοι πολίτες έχουν αυταπάτες για τη μακροχρόνια δυνατότητα της Αθήνας να αποπληρώσει το χρέος της.

Η πλήρης εξυπηρέτησή του θα απαιτούσε τεράστια πρωτογενή πλεονάσματα και θα παγίδευε την Ελλάδα σε μια οικονομική δυσπραγία για πολλά χρόνια. Το σχεδιαζόμενο πρωτογενές πλεόνασμα για το 2016 είναι στο 4,5% του ΑΕΠ, ποσοστό που συνορεύει με την... παραφροσύνη. Η Ελλάδα χρειάζεται οπωσδήποτε την πτώχευση. Από την άλλη, υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για την παραμονή της στην ευρωζώνη. Ένα Grexit θα προκαλούσε ανυπολόγιστο οικονομικό ρίσκο στη χώρα και θα τραυμάτιζε τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ε.Ε. αλλά και την παγκόσμια φήμη της.

Αυτό που είναι ανησυχητικό είναι πως οι συνομιλίες δεν οδηγούν πουθενά. Για αυτό οι εικασίες για μια συμφωνία το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο δεν είναι καθησυχαστικές.

Ιδιαίτερα αινιγματική είναι η διαπραγματευτική στρατηγική της χώρας. Επί της ουσίας, τείνω να συμφωνήσω με τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη: η οικονομική διαχείριση της κρίσης της ευρωζώνης ήταν καταστροφική. Υπό τις παρούσες παραμέτρους είναι μη βιώσιμη.

Παρ' όλα αυτά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί σπαταλά τόσο χρόνο σε «περίβλεπτα» συνέδρια, κάνοντας κήρυγμα σε πρόσωπα του τείνουν να συμφωνήσουν μαζί του. Δεν θα έπρεπε να εργάζεται για τις σκληρές διαπραγματεύσεις αλλά και για το Plan B;

Tόσο το Grexit όσο και ένα default είναι ικανά να φέρουν στα όρια τους πόρους ακόμα και των πιο οργανωμένων κρατών. 

Θα απαιτούσαν στρατιωτικού τύπου προετοιμασία: κεφαλαιακούς ελέγχους, προσωρινό κλείσιμο συνόρων και αεροδρομίων, ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών εν μια νυκτί. Είναι η ελληνική κυβέρνηση τόσο έξυπνη ώστε να περιμένει τη μοιραία στιγμή να έρθει και κατόπιν να διευθύνει μια τέτοια διαδικασία σε πραγματικό χρόνο χωρίς σενάριο;

Νομίζω ότι γνωρίζω την απάντηση σε αυτό και αναρωτιέμαι αν ένας ή περισσότεροι από τις δύο πλευρές κάνουν λάθος υπολογισμούς.

Μπορεί να είμαστε στα πρόθυρα εκείνων των στιγμών... υπνοβασίας της Ευρωπαϊκής Ιστορίας.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation