Γιατί η Ελλάδα παραμένει συστημικός κίνδυνος

Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς αλλά μόλις πριν από 12 μήνες τα ελληνικά κρατικά ομόλογα ήταν το τελευταίο, πιο «καυτό» στοίχημα στις παγκόσμιες αγορές. Ο επενδυτικός πυρετός τον Απρίλιο του 2014 έφερε στην Αθήνα παραγγελίες 20 δισ. ευρώ για μια έκδοση πενταετών ομολόγων 3 δισ. ευρώ.

Επικρατούσε μεγάλη αυτοπεποίθηση ότι η Ελλάδα βρισκόταν στο δρόμο της ανάκαμψης και ότι τα ομόλογα αποτιμούνταν με επιτόκιο χαμηλότερο από το 5%.

Η θριαμβολογία δεν κράτησε για πολύ. Η αλλαγή στις προοπτικές της Ελλάδας μετά την εκλογή τον Ιανουάριο μιας αριστερής κυβέρνησης που αντιτίθεται στην λιτότητα, αποτελεί μια υπενθύμιση για το πόσο λανθασμένα μπορεί να υπολογίσουν το πολιτικό ρίσκο οι κεφαλαιακές αγορές.

Η σκέψη αυτή δημιουργεί αρκετούς προβληματισμούς σχετικά με την βεβαιότητα πολλών επενδυτών ότι μια χρεοκοπία από την Ελλάδα ή ακόμα και η έξοδος της από την ευρωζώνη θα είχε περιορισμένο αντίκτυπο πέρα από την ίδια την χώρα. Ποια είναι η πιθανότητα να κάνουν και πάλι λάθος οι αγορές ;

Η Ελλάδα έχει ακόμα περιθώριο να αποφύγει το χειρότερο δυνατό σενάριο και έχει συγκεντρώσει πόρους για να πληρώσει τους λογαριασμούς τις επόμενες εβδομάδες. Αλλά το επιχείρημα ότι ο κίνδυνος μετάστασης είναι περιορισμένος βασίζεται στο ότι η ευρωζώνη είναι πλέον αρκετά ισχυρή να αντέξει ακόμα και ένα «Grexit».

Το 2012, οι αναταραχές στην Ελλάδα μεταδόθηκαν γρήγορα στις αγορές ομολόγων των άλλων κρατών της περιφέρειας της ευρωζώνης. Από τότε ωστόσο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν συγκροτήσει ταμεία διάσωσης και ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έχει δημιουργήσει εργαλεία που του επιτρέπουν να καταπολεμήσει τους κινδύνους διάσπασης.

Επιπλέον οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι πιο ισχυρές και ο δείκτης της ΕΚΤ για το συστημικό ρίσκο, που είχε εκτοξευτεί το 2012, είναι τώρα χαμηλότερος από το 2007 που ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι εκθέσεις στην Ελλάδα έχουν αναγνωριστεί και έχουν γίνει έκτακτα σενάρια. Σε αντίθεση με την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως μια ελληνική χρεοκοπία θα αποτελούσε τεράστια έκπληξη.

Το κυριότερο, η ΕΚΤ έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αγοράς ομολόγων 60 δισ. ευρώ το μήνα που έχει οδηγήσει χαμηλότερα τις αποδόσεις σε όλη την ευρωζώνη. Στο περιβάλλον αυτό, οι βεβαιότητες μπορεί να γίνουν αυτοεκπληρούμενες προφητείες. «Αν οι άνθρωποι πιστεύουν πως δεν θα προκληθεί συστημικός κίνδυνος, τότε δεν θα προκληθεί» αναφέρει ο RichardMcGuire, αναλυτής ομολόγων στην Radobank.

Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να υπολογιστούν οι επιπτώσεις στις αγορές από τις ελληνικές εξελίξεις. Οι αποδόσεις στα 10ετή ισπανικά, ιταλικά και πορτογαλικά ομόλογα ενισχύθηκαν αυτόν τον μήνα, αλλά πιθανότατα είναι το αποτέλεσμα της αύξησης των εκδόσεων από τις κυβερνήσεις.

Ο συσχετισμός ανάμεσα στις αποδόσεις των ελληνικών και των υπόλοιπων ομολόγων της περιφέρειας έχει πάψει να ισχύει από τότε που η ΕΚΤ ξεκίνησε το QE, σύμφωνα με την UniCredit. «H περιφέρεια είναι πλέον απρόσβλητη στην πίεση από την Ελλάδα» υποστηρίζει ο Luca Cazzulani, αναλυτής ομολόγων στην ιταλική τράπεζα.

Αν και το ράλι στις μετοχές της ευρωζώνης έχει κατεβάσει ταχύτητα, το ευρώ παραμένει σταθερό έναντι του δολαρίου.

Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν ενδείξεις ότι αυξάνεται η νευρικότητα. Οι προσδοκίες για την μεταβλητότητα του ευρώ μετά από ένα μήνα έχουν αυξηθεί σημαντικά φέτος. Οι δείκτες μεταβλητότητας της ευρωπαϊκής αγοράς μετοχών βρίσκονται επίσης πάνω από τους αντίστοιχους της αμερικάνικης αγοράς, με την απόκλιση να είναι αντίστοιχη με αυτήν που είχε καταγραφεί στο απόγειο της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Ο κίνδυνος είναι μια απότομη αλλαγή στην εμπιστοσύνη να μεταφραστεί σε πολύ μεγαλύτερες μεταβολές στις τιμές.

Η σχετική αταραξία των αγορών οφείλεται περισσότερο στο ότι οι επενδυτές εκτιμούν πως, πρώτον, ένα Grexit ή μια ελληνική χρεοκοπία είναι δύσκολο να συμβούν και δεύτερον, πως αν συμβούν, ο συνολικός αντίκτυπος θα είναι διαχειρίσιμος. Αν το πρώτο αποδειχθεί λάθος, θα αλλάξει γρήγορα και η στάση απέναντι στο δεύτερο.

Το Grexit θα επιφέρει μεγάλες αλλαγές στο χαρακτήρα της ευρωζώνης. Η συμμετοχή ενός κράτους μέλους δεν θα θεωρείται μη αναστρέψιμη, δημιουργώντας φόβους πως θα ακολουθήσουν και άλλοι την Ελλάδα.

Επιπλέον, μπορεί να εξαφανιστεί και το «μαξιλάρι» ασφαλείας που προσφέρει το QE της ευρωζώνης. Στο τέλος του 2011 και στις αρχές του επόμενου έτους, η ΕΚΤ πλημμύρισε με ρευστότητα το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ευρωζώνης, μέσω φθηνών, μακροπρόθεσμων δανείων στις τράπεζες. Αλλά αυτό δεν εμπόδισε το νέο ξέσπασμα της κρίσης στην ευρωζώνη στα μέσα του 2012.

Καθώς αρχίζουν να υποχωρούν οι κρίσεις που ξέσπασαν μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, οι παγκόσμιες αγορές χαρακτηρίζονται από απότομες εξάρσεις της μεταβλητότητας. Οι traders υποστηρίζουν πως οι ρυθμιστικές αλλαγές περιορίζουν την δυνατότητα τους να αντιδράσουν γρήγορα, κάτι που διογκώνει τις απότομες κινήσεις στις τιμές σε περιόδους πίεσης.

Εν τω μεταξύ, οι επενδυτές που «διψούν» για υψηλές αποδόσεις πολύ συχνά συρρέουν στις ίδιες θέσεις, αυξάνοντας το ρίσκο μιας αναταραχής. Οι κίνδυνοι αυτοί ισχύουν στην περίπτωση της Ελλάδας. Μπορεί να είναι ο πυροκροτητής για ένα μελλοντικό κομβικό σημείο.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation