Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Η Ευρώπη πρέπει να καλωσορίσει το αποτέλεσμα στην Ελλάδα

Ένας μηχανισμός εξόδου από το ευρώ, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για άλλες χώρες, θα έπρεπε να είναι το αποτέλεσμα του ελληνικού όχι. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να δουν ότι είναι προς το συμφέρον τους μια βελούδινη αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ.

  • του Gideon Rachman
Η Ευρώπη πρέπει να καλωσορίσει το αποτέλεσμα στην Ελλάδα

To «Όχι» της Ελλάδας έγινε δεκτό με ευφορία στην Πλατεία Συντάγματος στο κέντρο της Αθήνας: τα σιντριβάνια ήταν λουσμένα στο κόκκινο φως, οι σημαίες κυμάτιζαν, τα πλήθη τραγουδούσαν πατριωτικά τραγούδια.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε από πριν διαμηνύσει πως αυτή η ψηφοφορία αφορά στην εθνική υπερηφάνεια και το μήνυμά του πέρασε στους πολίτες. Μια νεαρή γυναίκα, που εργάζεται ως ανεξάρτητη δημοσιογράφος, μου εκμυστηρεύτηκε: "Ψήφισα Ναι, αλλά ένα μέρος μου αισθάνεται ευτυχισμένο που η Ελλάδα τελικά είπε όχι. Είμαστε μια μικρή χώρα, αλλά έχουμε μια μεγάλη ιστορία. Ήταν θέμα αξιοπρέπειας για εμάς..."

Ωστόσο, παρακολουθώντας τους εορτασμούς ήταν δύσκολο να μην έχει κανείς ένα κακό προαίσθημα. Χωρίς μια γρήγορη συμφωνία με τους πιστωτές, οι ελληνικές τράπεζες πιθανότατα θα καταρρεύσουν μέσα σε λίγες μέρες, ρίχντοντας τη χώρα σε ένα εντελώς νέο επίπεδο οικονομικών δεινών. Η υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια θα εξαφανιστούν γρήγορα όταν θα χαθούν οι θέσεις εργασίας και οι αποταμιεύσεις.

Ο κ. Τσίπρας είπε στους συμπατριώτες του ότι με το όχι μπορεί να πετύχει μια καλύτερη συμφωνία από την Ευρώπη. Αλλά, αν πιστεύει πραγματικά κάτι τέτοιο, τότε έχει παρεξηγήσει σοβαρά την πολιτική πραγματικότητα της ΕΕ. Οι πιστωτές τώρα είναι πιθανό να ακολουθήσουν μια πολύ σκληρή γραμμή. Είναι θυμωμένοι και έχουν απαυδήσει με την Ελλάδα. Και το πιο σημαντικό είναι, ότι πολλοί πιστεύουν ότι η μακροπρόθεσμη επιβίωση του ευρωπαϊκού ενιαίου νομίσματος εξαρτάται από το αν θα γίνει ξεκάθαρο, πως οι χώρες πρέπει να ζουν με κοινούς κανόνες, να ισοσκελίζουν τους προϋπολογισμούς τους και να πληρώνουν τα χρέη τους. Εάν η Ελλάδα χρειάζεται να τιμωρηθεί, προκειμένου αυτό να γίνει σαφές, τότε είναι έτοιμοι να την τιμωρήσουν.

Η τραγωδία είναι ότι τόσο η ελληνική κυβέρνηση, όσο και οι πιστωτές δεν είναι πλέον ικανοί να διακρίνουν τα ίδια τα συμφέροντά τους. Οι Έλληνες εξακολουθούν να επιμένουν ότι επιθυμούν να παραμείνουν στο ενιαίο νομίσμα - παρά τις ολοένα και αυξανόμενες αποδείξεις ότι το ευρώ είναι καταστροφή για την οικονομία τους. Και οι ηγέτες της ευρωζώνης θεωρούν ότι πρέπει να είναι σκληρόί με την Ελλάδα, ώστε να αποθαρρύνουν και άλλους πιθανούς παραβάτες.

Στην πραγματικότητα, τόσο η Ελλάδα όσο και η υπόλοιπη ευρωζώνη θα πρέπει να δουν την ελληνική ψήφο ως μια ευκαιρία για να επανεξετάσουν το δυσλειτουργικό πρότζεκτ του ευρώ. Μπορεί να έχουν κοινό συμφέρον να γίνει όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη για την Ελλάδα η αποχώρηση από το κοινό νόμισμα, τόσο για την ανακούφιση από την ταλαιπωρία των απλών Ελλήνων πολιτών όσο και για να δημιουργηθεί ένα μοντέλο που και άλλες χώρες θα μπορούσαν να ακολουθήσουν στο μέλλον. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αγωνίζεται να προσαρμοστεί στη νομισματική ένωση.

Η σημερινή κρίση θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για να δειχθεί ότι υπάρχουν δρόμοι εκτός ευρώ, οι οποίοι θα μπορούσαν να ωφελήσουν όλες τις πλευρές – εκείνους δηλ. που αφήνουν τη νομισματική ένωση και εκείνους που παραμένουν.

Προς το παρόν, όμως, το μόνο που βλέπουν οι ηγέτες της ευρωζώνης είναι οι κίνδυνοι που ενέχουν οι όποιες κινήσεις θα φαινόντουσαν ως «ανταμοιβή» στον κ. Τσίπρα. Ξέρουν ότι υπάρχουν πολλές υπερχρεωμένες χώρες στην Ευρώπη και δεν θέλουν να ενθαρρύνουν την ιδέα ότι μπορούν να αποφύγουν τη σκληρή δουλειά του να βάλουν τα οικονομικά τους σε τάξη, με την ελπίδα ότι μια μέρα, μια διαγραφή του χρέους μπορεί να έρθει και να τις σώσει. Το δημόσιο χρέος στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ της είναι επί του παρόντος 178% - το μεγαλύτερο στην ΕΕ. Αλλά και το ποσοστό της Ιταλίας είναι περισσότερο από 130%. Ακόμη και η Γαλλία πλησιάζει το 100%, ποσοστό που φοβήθηκαν οι αγορές το 2009.

Υπάρχει επίσης ο φόβος των πολιτικών συνεπειών αν επιτραπεί σε ένα κόμμα κατά της λιτότητας να θριαμβεύσει στην Ελλάδα. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία έχουν αποδεχτεί επώδυνες περικοπές, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσουν τα δημόσια οικονομικά τους. Οι κυβερνήσεις και των τεσσάρων χωρών νιώθουν βαριά την ανάσα λαϊκιστικών κομμάτων όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στα νώτα τους. Το τελευταίο που θέλουν να δουν είναι να πετυχαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η ζοφερή αλήθεια είναι ότι στην πραγματικότητα έχουν συμφέρον να δουν την Ελλάδα να υποφέρει - ως προειδοποίηση προς τους ψηφοφόρους προκειμένου να μην προσχωρήσουν και αυτοί στον αριστερό λαϊκισμό.

Σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Φινλανδία, η Γερμανία ή η Ολλανδία, είναι οι δεξιοί πολιτικοί που αντιτάχθηκαν εξαρχής στα προγράμματα διάσωσης για την Ελλάδα, προειδοποιώντας ότι τα χρήματα αυτά δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιστραφούν, οι οποίοι θα χάσουν, αν ο ΣΥΡΙΖΑ θριαμβεύσει. Κι αυτοί επίσης έχουν όλα τα πολιτικά κίνητρα του κόσμου να ακολουθήσουν τη σκληρή γραμμή.

Σε αυτούς τους παράγοντες πρέπει να προστεθεί και ο απλός εκνευρισμός. Ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος ως υπουργός Οικονομικών συνέκρινε τους πιστωτές της Ελλάδας με τρομοκράτες, έχει παραιτηθεί. Αλλά ακόμη και ο κ. Τσίπρας τους αποκάλεσε συντηρητικούς εξτρεμιστές, που εκβιάζουν την Ελλάδα. Ακριβώς όπως οι Έλληνες αισθάνονται ταπεινωμένοι όταν τους λένε ότι είναι υποχείρια των δανειστών, έτσι και οι Γερμανοί αισθάνονται εξοργισμένοι όταν δανείζουν χρήματα στην Ελλάδα και μετά τους αποκαλούν Ναζί στα ελληνικά ΜΜΕ.

Ο κίνδυνος, όμως, είναι ότι ο θυμός και ο φόβος οδηγεί τα έθνη της ΕΕ στο να έχουν μια πολύ κοντόφθαλμη άποψη αναφορικά με τις συνέπειες μιας ελληνικής αποτυχίας. Μπορεί η ΕΕ να έχει δίκιο όταν πιστεύει ότι η μετάδοση των επιπτώσεων από ένα Grexit μπορεί να περιοριστεί. Όμως το πολιτικό κόστος θα είναι πολύ υψηλό. Μια Ελλάδα που γλιστρά σε οικονομικό χάος θα μπορούσε εύκολα να μετατραπεί σε ένα αποτυχημένο κράτος εντός της ΕΕ. Αυτό, με τη σειρά του, θα δυσφημήσει ακόμα περισσότερο το ευρωπαϊκό εγχείρημα - σε μια εποχή που τελεί υπό πίεση από όλες τις πλευρές.

Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες σκέφτονταν ξεκάθαρα θα έπρεπε να δουν ότι, αντί να τιμωρήσουν την Ελλάδα, είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να εξασφαλίσει ότι η χώρα θα εγκαταλείψει το ευρώ, αλλά θα μείνει εντός αυτής με το ελάχιστο δυνατό κόστος. Αν αυτό σημαίνει να δοθεί στην Ελλάδα μια ελάφρυνση χρέους ως μέρος ενός «πακέτου εξόδου», ας είναι. Η ελάφρυνση του χρέους, σε αντάλλαγμα με το Grexit, θα είχε νόημα τόσο από πολιτική όσο και από οικονομική άποψη.

Ακόμα κι έτσι, η αποκατάσταση της δραχμής στην Ελλάδα, έτσι που να μην καταλήξει σε μια ακόμα εντονότερη οικονομική κρίση, θα είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Αλλά, αν μπορούσε να γίνει, η ΕΕ θα διέθετε τελικά ένα μοντέλο για την απελευθέρωση και άλλων ευρωπαϊκών εθνών από ένα δυσλειτουργικό ευρώ.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v