Επτά πράγματα που πρέπει να ξέρετε για τη συμφωνία TPP

Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και 10 άλλες οικονομίες της περιοχής του Ειρηνικού, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της παγκόσμιας οικονομίας, υπέγραψαν τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία των δύο τελευταίων δεκαετιών.

Αυτά είναι τα επτά στοιχεία που αξίζει να γνωρίζετε για τη Συνεργασία των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership).

1. Η TPP αφορά τη γεωπολιτική όσο και το εμπόριο.

Αποκαλείται συχνά ως «οικονομική ραχοκοκαλιά» της «στροφής» του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην Ασία. Ο στόχος για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία είναι να πάρουν κεφάλι έναντι της Κίνας, η οποία δεν περιλαμβάνεται στην TPP και να δημιουργήσουν μια οικονομική ζώνη στον Ειρηνικό που μπορεί να εξισορροπήσει την οικονομική επιρροή του Πεκίνου στην περιοχή.

Αφορά επίσης τη χάραξη κανονισμών για την παγκόσμια οικονομία του 21ου αιώνα, για ζητήματα όπως οι διασυνοριακές ροές δεδομένων μέχρι το πώς οι κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες μπορούν να ανταγωνίζονται σε διεθνές επίπεδο.

«Μπορούμε να προωθήσουμε την ανάπτυξη μέσω του εμπορίου, τηρώντας υψηλά πρότυπα», ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ο κ. Ομπάμα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. «Και αυτό κάνουμε με την TPP -μια εμπορική συμφωνία που θα ανοίξει τις αγορές, ενώ θα προστατεύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων και το περιβάλλον, που επιτρέπει μια βιώσιμη ανάπτυξη».

2. Η Κίνα δεν είναι μέσα στη συμφωνία. Αλλά μπορεί να μπει κάποια ημέρα.

Αν και η ΤPP έχει αντιμετωπιστεί κατά το παρελθόν ως μια κίνηση των ΗΠΑ για να αναχαιτίσει την Κίνα, τα τελευταία χρόνια επικρατούν πιο ήπιες αντιλήψεις στην Ουάσιγκτον. Η Κίνα έχει διαμηνύσει ότι παρακολουθεί προσεκτικά την εξέλιξη της TPP και ότι δεσμεύεται από τις δικές της αντίπαλες εμπορικές συμφωνίες. Πολλοί παράγοντες της αμερικανικής επιχειρηματικής κοινότητας αισθάνονται ότι η πραγματική υπόσχεση της TPP βρίσκεται στο άνοιγμά της για τη συμμετοχή και άλλων χωρών, ειδικά της Κίνας.

Τα σημερινά μέλη είναι η Αυστραλία, το Μπρουνέι, ο Καναδάς, η Χιλή, η Ιαπωνία, η Μαλαισία, το Μεξικό, η Νέα Ζηλανδία, το Περού, η Σιγκαπούρη, οι ΗΠΑ και το Βιετνάμ. Αλλά περιμένουν ήδη στην ουρά και άλλες ασιατικές οικονομίες, όπως η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και οι Φιλιππίνες και της Λατινικής Αμερικής, όπως η Κολομβία.

3. Στην TPP είναι ενσωματωμένη μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των δύο εκ των τριών μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.

Η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει ποτέ κατά το παρελθόν μια διμερή εμπορική συμφωνία. Αλλά όταν η Ιαπωνία πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις για την TPP το 2013, άνοιξε νέες διαπραγματεύσεις για όλα σχεδόν τα προϊόντα, από αυτοκίνητα μέχρι τρόφιμα όπως το μοσχάρι, το ρύζι και το χοιρινό. 

Το αποτέλεσμα είναι μια de facto εμπορική συμφωνία ανάμεσα σε δύο από τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, που αναμένεται να οδηγήσει σταδιακά στη μείωση των εμποδίων στο εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών.

Αναμένεται επίσης να οδηγήσει σε περαιτέρω ενοποίηση της ιαπωνικής οικονομίας με αυτές της Βόρειας Αμερικής. Ένα από τα τελευταία σημεία τριβής ήταν οι τοπικοί κανονισμοί για τα αυτοκίνητα και τα εξαρτήματα αυτοκινήτων. Οι κατασκευαστές εξαρτημάτων στον Καναδά και στο Μεξικό, που έχουν ακμάσει υπό τη συμφωνία NAFTA, συγκρούστηκαν με τους Ιάπωνες κατασκευαστές αυτοκινήτων, οι οποίοι παρά τη σημαντική παρουσία στη Βόρεια Αμερική συνεχίζουν να έχουν αλυσίδες εφοδιασμού σε χώρες εκτός TPP, όπως η Κίνα και η Ταϊλάνδη.

4. Είναι μια ζωτικής σημασίας συμφωνία για τον Σίνζο Άμπε, τον Ιάπωνα πρωθυπουργό. 

Για να προσπαθήσει να διασφαλίσει την TPP, ο κ. Άμπε αναγκάστηκε να αναμετρηθεί με ορισμένους ισχυρούς πολιτικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του γεωργικού λόμπι. Αλλά έχει επιχειρηματολογήσει επανειλημμένα ότι θα βοηθήσει την Ιαπωνία να εφαρμόσει αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα τονώσουν τις προοπτικές ανάπτυξης.

Είναι σίγουρα κάτι που το έχει ανάγκη. Το ΑΕΠ της Ιαπωνίας συρρικνώθηκε το δεύτερο τρίμηνο κατά 1,2% σε ετήσια βάση και τα στοιχεία δείχνουν ότι και το τρίτο τρίμηνο δεν θα τα πάει πολύ καλύτερα, οδηγώντας την Ιαπωνία σε τεχνική ύφεση.

5. H ΤPP έχει δεχθεί επικρίσεις σε πολλές από τις χώρες-μέλη.

Στην προεκλογική καμπάνια στον Καναδά οι διαπραγματεύσεις για την TPP έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου. Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Τρία κόμματα διεκδικούν την εξουσία με μικρή διαφορά και ο ηγέτης του Νέου Δημοκρατικού Κόμματος (NPD) απειλεί να αποχωρήσει από την TPP, αν το κόμμα του κερδίσει στις 19 Οκτωβρίου.

«To ΝPD, όταν σχηματίσουμε κυβέρνηση στις 19 Οκτωβρίου, δεν θα δεσμεύεται από αυτή τη μυστική συμφωνία που ο πρωθυπουργός Χάρπερ διαπραγματεύεται», ανέφερε.

Αλλά ο Καναδάς δεν είναι το μόνο μέρος που ο TPP προκαλεί αντιδικίες.

Στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες, οι πολέμιοί της επιτίθενται σε ένα άρθρο που θα επιτρέπει σε ξένες εταιρείες να αμφισβητούν αποφάσεις κυβερνήσεων σε διεθνείς ομάδες διαιτησίας. Στην Αυστραλία το ζήτημα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο, καθώς ο κολοσσός της καπνοβιομηχανίας Philip Morris έχει κινηθεί μέσω μιας αμφιλεγόμενης επενδυτικής συμφωνίας με το Χονκ Κονγκ κατά της κυβέρνησης για την εισαγωγή κανονισμών που επιβάλλουν ομοιόμορφη συσκευασία σε όλα τα πακέτα τσιγάρων.

Οι ΗΠΑ έχουν συμφωνήσει να κάνουν ειδικές ρυθμίσεις για τον καπνό και την υγεία. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη διαφωνία…

6. Η TPP απλώς φλερτάρει με το ζήτημα των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων…

Ανάμεσα στα ζητήματα που έχουν δημιουργήσει τις μεγαλύτερες αντιδράσεις στις ΗΠΑ είναι αυτό των συναλλαγματικών ισοτιμιών και των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων.

Με το ένα βλέμμα στο αδύναμο γεν και στον ανταγωνισμό από την Toyota, η αυτοκινητοβιομηχανία στις ΗΠΑ και οι υποστηρικτές της στο Κογκρέσο πίεζαν να συμπεριληφθεί στην TPP και μια απαγόρευση χειραγώγησης νομισμάτων.

Δεν φαίνεται πως κάτι τέτοιο θα αποτελέσει επίσημα μέρος της TPP. Αλλά υπάρχουν σημάδια ότι οι χώρες-μέλη εργάζονται για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα παράλληλα με τη συμφωνία, αν και οι όποιες δεσμεύσεις δεν θα είναι εκτελεστές.

7. Η TPP θα ανοίξει νέες προοπτικές για περιβαλλοντικούς και εργατικούς κανονισμούς στις εμπορικές συμφωνίες.

Από το 2007, οι ΗΠΑ ήταν αναγκασμένες να περιλαμβάνουν στις εμπορικές διαπραγματεύσεις και συζητήσεις για περιβαλλοντικούς και εργατικούς κανονισμούς. Αλλά η TPP θα είναι η πρώτη που θα κάνει τις δεσμεύσεις αυτές εκτελεστές και θα μπορεί να πυροδοτήσει κυρώσεις αν δεν εφαρμοστούν.

Πολλοί οικολόγοι παραμένουν δύσπιστοι, αλλά οι ΗΠΑ επιμένουν ότι η TPP θα βοηθήσει να μειωθεί η εμπορία ειδών υπό εξαφάνιση και θα αντιμετωπίσει άλλα προβλήματα όπως η υπεραλίευση στις χώρες της TPP. Αν οι χώρες δεν τηρούν τις δεσμεύσεις, η Ουάσιγκτον θα χρησιμοποιήσει τη συμφωνία για να τις συμμορφώσει.

Επιπλέον, νέοι εργατικοί κανονισμοί στην TPP θα επιφέρουν μεγάλες αλλαγές σε χώρες όπως η Μαλαισία και το Βιετνάμ.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation