Tα social media που λατρεύει το ISIS

Ανακάλυψα το Telegram σε ένα πρόσφατο ταξίδι στη Σαουδική Αραβία. Ακτιβιστές μού είπαν ότι έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα μηνυμάτων αντί του Twitter και του WhatsApp, τα οποία ήταν εξαιρετικά δημοφιλή για χρόνια.

Όταν κατέβασα το Telegram messenger, έπεσα πάνω σε διάφορες ιρανικές επαφές. «Ήξερες ότι πάνω από 23 εκατομμύρια Ιρανοί χρησιμοποιούν το Telegram;» μου έγραψε σε μήνυμα μία από αυτές. «Το Telegram έχει τα καλύτερα stickers», υπογράμμισε ένας άλλος.

Είναι πολύ καλό, σκέφτηκα, που οι Σαουδάραβες και οι Ιρανοί βρήκαν έναν νέο, ασφαλές μέρος για να εκφραστούν και να ξεφύγουν από την παρακολούθηση των αρχών. Είναι επίσης καλό που δύο αντιμαχόμενα έθνη βρίσκουν ένα κοινό έδαφος μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Δύο εβδομάδες αργότερα ωστόσο, αποκαλύφθηκε μια πιο δυσάρεστη πλευρά του Telegram: στον απόηχο των επιθέσεων στο Παρίσι, η υπηρεσία μηνυμάτων διαπιστώθηκε ότι ήταν και η αγαπημένη του ISIS.

Ηταν στα τέλη του Σεπτέμβρη που το ISIS στράφηκε στο Telegram. Η εφαρμογή μηνυμάτων είχε μόλις ανακοινώσει μια υπηρεσία «καναλιών», που θεωρούνταν πιο ασφαλής από το Twitter και το Facebook. Από τότε τα κανάλια του ISIS έχουν πολλαπλασιαστεί. Ένα κανάλι, το Nashir, ήταν διαθέσιμο σε οχτώ διαφορετικές γλώσσες, μεταξύ των οποίων τα αραβικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα τουρκικά.

Για το ISIS, που θεωρεί την απήχηση στο κοινό προτεραιότητα, το βασικό προτέρημα του Telegram ήταν πόσο απλό είναι να χρησιμοποιηθεί, όχι μόνο η ασφάλεια του. «Το ISIS θα χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε πλατφόρμα για τη διάδοση πληροφοριών και το Telegram απογειώθηκε γρήγορα γιατί είναι φιλικό στη χρήση, δεν χρειάζεται χρόνο για να στείλει μηνύματα και επιτρέπει στους χρήστες να επισυνάψουν οποιοδήποτε είδος και μέγεθος φακέλου γρήγορα και περιορίζει την ανάγκη για εξωτερικούς συνδέσμους», αναφέρει η Ρίτα Κατζ, διευθύντρια της SITE Intelligence, που παρακολουθεί τις ιστοσελίδες των τζιχαντιστών.

Δημιούργημα του Πάβελ Ντούροφ, που συχνά αναφέρεται ως ο Μαρκ Ζούκεμπεργκ της Ρωσίας, το μόλις δύο ετών Telegram περηφανεύεται για το ότι είναι «σούπερ γρήγορο, απλό και ελεύθερο» καθώς και ότι βασίζεται στην κρυπτογράφηση. Προσφέρει ειδικές μυστικές συνομιλίες που χρησιμοποιούν κρυπτογράφηση από άκρη σε άκρη (end to end), δεν αφήνουν ίχνος στις υπηρεσίες και έχουν επίσης τη δυνατότητα αυτοκαταστροφής. Η υπηρεσία είναι τόσο βέβαιη για την ασφάλειά της που διεξάγει διαγωνισμό που υπόσχεται βραβείο 300.000 δολαρίων σε όποιον αποδείξει ότι τα μηνύματά της μπορούν να παραβιαστούν.

Ο κ. Ντούροφ, ο οποίος θεωρεί τον Έντουαρντ Σνόουντεν τον προσωπικό του ήρωα, ξεκίνησε το Telegram μετά την άρνησή του να κλείσει ιστοσελίδες της ρωσικής αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, που οδήγησε στη σύγκρουση με το Κρεμλίνο. Αναγκάστηκε να πουλήσει το μερίδιό του στη VKontakte, μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης που ίδρυσε και στη συνέχεια εγκατέλειψε τη Ρωσία.

«Το δικαίωμά μας για προσωπική επικοινωνία και ιδιωτικότητα είναι πιο σημαντικό από τις μακρινές απειλές που κάποιοι πολιτικοί θέλουν να μας κάνουν να τις φοβόμαστε», είπε στους Financial Times τον Ιούλιο. Στατιστικά, ισχυρίστηκε, η πιθανότητα να γλιστρήσει στα βρεγμένα πλακάκια του μπάνιου του και να πεθάνει είναι χίλιες φορές μεγαλύτερη από το να πεθάνει από τρομοκρατική επίθεση.

Η απήχηση του Telegram σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες δείχνει το δίλημμα με το οποίο είμαστε αντιμέτωποι. Πώς να προστατέψουμε την ελευθερία της έκφρασης, όταν τα ίδια τα εργαλεία που προσφέρουν την ελευθερία αυτή χρησιμοποιούνται από τρομοκρατικές ομάδες.

Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το Telegram χρησιμοποιήθηκε για την ενορχήστρωση των επιθέσεων στο Παρίσι -και οι αρχηγοί του ISIS δεν είναι πολύ πιθανό να εμπιστεύονται τα social media για τα δολοφονικά τους σχέδια-, η αυξανόμενη χρήση των κρυπτογραφημένων πλατφορμών από τρομοκρατικές ομάδες προβληματίζει τις υπηρεσίες πληροφοριών και τις διωκτικές αρχές. Η συζήτηση για την κρυπτογράφηση είναι πιθανό να φουντώσει μετά τη σφαγή στο Παρίσι.

Οι άνθρωποι που παρακολουθούν από κοντά τη δραστηριότητα του ISIS στα κοινωνικά δίκτυα υποστηρίζουν ότι ο κίνδυνος μπορεί να περιοριστεί με πιο προσεκτική ρύθμιση. Τονίζουν ότι τα κανάλια του ISIS μπορούσαν εύκολα να αναγνωριστούν και να είχαν μπλοκαριστεί από το Telegram.

H κ. Κατζ ακολουθεί δεκάδες κανάλια τζιχαντιστών τους τελευταίους δύο μήνες και η πρώτη φορά που το Telegram αντέδρασε ήταν στον απόηχο των επιθέσεων στο Παρίσι, όταν μπλόκαρε 78 κανάλια του ISIS και άλλων τζιχαντιστών. Από τότε ωστόσο, έχει παρατηρήσει ότι ξαναεμφανίστηκαν στην υπηρεσία κανάλια που σχετίζονται με το ISIS. Αλλά δεν έχει ληφθεί κάποιο μέτρο για να το αντιμετωπίσει αυτό: Τα εναλλακτικά κανάλια έχουν ήδη εμφανιστεί.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μηχανή προπαγάνδας του ISIS είναι ήδη απασχολημένη για την εύρεση του επόμενου κοινωνικού δικτύου μέσω του οποίου θα διαδώσει τη θέση της.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation