Editorial: Πικρές αλήθειες για τους τραπεζίτες και τα παχυλά μπόνους

Είναι σπάνιο να λένε οι τραπεζίτες ότι παίρνουν πολλά. Είναι ακόμη πιο σπάνιο να το λένε δημόσια. Επομένως στον John Cryan, τον πρόσφατα διορισμένο διευθύνοντα σύμβουλο της Deutsche Bank, αξίζουν τα εύσημα διότι παραδέχθηκε κάτι που τόσοι και τόσοι μη τραπεζίτες υποψιάζονται εδώ και καιρό.

Σε σχόλιά του σε συνέδριο στη Φρανκφούρτη αυτή την εβδομάδα, ο κ. Cryan δε σημείωσε μόνο πως το συνολικό ύψος των αμοιβών στη βιομηχανία του παραμένει υπερβολικά υψηλό. Εξέτασε επιπλέον το αν τα μπόνους πράγματι παρακινούν τους συναδέλφους του προς τα ανεβασμένα επίπεδα παραγωγικής προσπάθειας στα οποία τέτοιες παροχές υποτίθεται πως οδηγούν. Στη δική του περίπτωση, ο κ. Cryan υπογράμμισε πως η απάντηση είναι όχι. «Δε θα δουλέψω περισσότερο ή λιγότερο μέσα στο χρόνο, μέσα στην ημέρα, επειδή κάποιος πρόκειται να με πληρώσει περισσότερο ή λιγότερο», παρατήρησε.

Είναι εύκολο να βρεθεί μια γρήγορη απάντηση σε αυτή την παραδοχή. Αν κ. Cryan πραγματικά πιστεύει πως δε χρειάζεται μπόνους για να δώσει τον καλύτερο εαυτό του, τότε υπάρχει μια απλή λύση. Αλλά οι παρατηρήσεις του σχετικά με την αξία των κινήτρων είναι πολύ σημαντικές για να αντιμετωπιστούν μόνο με ειρωνεία.

Οι πληρωμές ίσως έχουν μετριαστεί στο χρηματοπιστωτικό τομέα από τη χρηματοπιστωτική κρίση και μετά. Για παράδειγμα, οι μισθοί σε ένα δείγμα παγκόσμιων επενδυτικών τραπεζών έπεσαν από 9,5 φορές το μέσο όρο του FTSE 100 το 2006, σε «μόνο» 5,8 φορές το 2012, σύμφωνα με την PwC. Ο τραπεζικός κλάδος ωστόσο παραμένει πολύ προσοδοφόρος σε σύγκριση με μη τραπεζικές επαγγελματικές καριέρες. Ένα από τα βασικά στοιχεία που το υποστηρίζουν αυτό είναι η κουλτούρα των μπόνους. Οι επενδυτές θα ήταν λιγότερο διατεθειμένοι να ανεχτούν τόσο υψηλά επίπεδα αποζημιώσεων, αν αυτές δε συνδέονταν με το επίπεδο των εσόδων που φέρνουν πίσω οι τραπεζίτες.

Οι παρατηρήσεις του κ. Cryan «άγγιξαν» κάποια από τα προβλήματα που προκύπτουν από τη σύνδεση πολύ υψηλών αμοιβών με την παραγωγή εσόδων. Αν και η γενναιοδωρία τέτοιων συμβάσεων μπορεί να αυξάνει τους υποψηφίους που επιθυμούν να ασχοληθούν με την τραπεζική, προφανώς δεν οδηγεί σε καλύτερες επιδόσεις. Είναι αξιοσημείωτο το ότι η περίοδος κατά την οποία οι μισθοί ήταν στα υψηλότερά τους, αντιστοιχεί απόλυτα στα χρόνια που οι αποδόσεις στους μετόχους ήταν στα χειρότερά τους, όπως ανακαλύφθηκε αργότερα.

Ούτε είναι πιθανό να σχεδιαστεί με βεβαιότητα ένας μηχανισμός μπόνους που θα είναι απρόσβλητος στον τζόγο. Πριν την κρίση, οι τραπεζίτες αποδείχθηκαν αρκετά πεπειραμένοι ώστε να εμφανίσουν, ή ακόμα και να κατασκευάσουν, «κέρδη» που αργότερα όχι μόνο άφησαν τους μετόχους χωρίς χρήματα, αλλά συχνά τους ανάγκασαν να υποστούν πραγματικά σημαντικές ζημιές.

Οι επικριτές θα κατηγορήσουν τον κ. Cryan πως κάνει την ανάγκη του αρετή. Η μετά την κρίση πτώση στην κερδοφορία της επενδυτικής τραπεζικής έχει πλήξει την Deutsche Bank πιο πολύ από τους περισσότερους. Η τράπεζα έχει μένει με την αναλογία κόστους/εισοδήματος να τρέχει σε ένα μη βιώσιμο 80%.

Ο κ. Cryan δεν είναι ο μόνος που αναγκάζεται να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ενός ακούσια επικίνδυνου οικονομικού κλίματος. Υπό την πίεση των ρυθμιστικών αρχών, οι τράπεζες υποβάλλουν όλο και περισσότερο τα μπόνους σε πολυετείς δεσμεύσεις πριν μπορέσει κανείς να αγγίξει αυτά τα χρήματα. Οι συμβάσεις προσδιορίζουν συγκεκριμένα πως εκείνες οι πληρωμές που θα ανακαλυφθεί πως βασίζονται σε μη πραγματικά έσοδα ή καταχρήσεις, μπορούν να ανακληθούν.

Αυτοί οι μηχανισμοί αποτελούν λύση μόνο εν μέρει. Για παράδειγμα, οι ανταγωνιστές μπορούν να εξαγοράσουν περιζήτητους τραπεζίτες κάνοντας χρήση αυτών των δεσμεύσεων και έτσι αλλοιώνοντας το σκοπό τους. Ιδανικά, οι επενδυτικοί τραπεζίτες θα λειτουργούσαν μόνο ως συνεργάτες. Οι συνεργασίες παραμένουν το μόνο όχημα που ευθυγραμμίζεται εύλογα με τα συμφέροντα εργαζομένων και επενδυτών, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως ανάχωμα στον υπερβολικό κίνδυνο.

Στις συμβατικές δομές, ωστόσο, οι ειλικρινείς παρατηρήσεις του κ. Cryan είναι και καλοδεχούμενες και δικαιολογημένες. Οι αμοιβές θα έπρεπε να είναι πιο μετριοπαθείς και λιγότερο βασιζόμενες στα κίνητρα για έσοδα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερους τραπεζίτες.

Αλλά το να εξαπλωθεί περισσότερο ταλέντο σε άλλους τομείς δε θα ήταν και τόσο κακό.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation