Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Σε αχαρτογράφητα νερά οι κεντρικές τράπεζες

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας δεν πρέπει να φοβηθεί τη μείωση των επιτοκίων σε ακόμα πιο αρνητικό επίπεδο. Τι δείχνουν τα πειράματα των κεντρικών τραπεζών της Δανίας, της ευρωζώνης και της Ελβετίας. Η εμπειρία από την εγκατάλειψη του χρυσού τη δεκαετία του 1930.

  • Editorial
Σε αχαρτογράφητα νερά οι κεντρικές τράπεζες

Το άλμα στις ιαπωνικές και παγκόσμιες μετοχές -και η αποδυνάμωση του γεν- που σημειώθηκε μετά την αναπάντεχη κίνηση της Τράπεζας της Ιαπωνίας να μειώσει τα επιτόκια σε αρνητικά επίπεδα τον περασμένο μήνα, αντιστράφηκε πολύ γρήγορα.

Την Τρίτη οι τιμές των ιαπωνικών μετοχών βούτηξαν και το γεν κινήθηκε και πάλι υψηλότερα, καθώς η αποφυγή του επενδυτικού ρίσκου έφερε χρήματα πίσω στα ασφαλή καταφύγια και στα νομίσματα.

Στο περιβάλλον αυτό, είναι πιο σημαντικό από ποτέ η Τράπεζα της Ιαπωνίας να στείλει μήνυμα ότι είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για να αυξήσει την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.

Είναι αρνητικό το ότι υπήρξε διαφωνία στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας στις 29 Ιανουαρίου, στην οποία η απόφαση για τα αρνητικά επιτόκια λήφθηκε με πέντε ψήφους υπέρ και τέσσερις κατά. Οι διαφωνούντες εξέφρασαν ανησυχίες ότι θα επικρατήσει ανταγωνισμός ανάμεσα στις κεντρικές τράπεζες για χαμηλότερα επιτόκια.

Τα πειράματα με αρνητικά επιτόκια που έκαναν διάφορες κεντρικές τράπεζες, με στόχο να καταπολεμήσουν τον αποπληθωρισμό -της Ελβετίας, της ευρωζώνης και της Δανίας μεταξύ άλλων-, δεν έχουν ακόμα οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα.

Ωστόσο, έχουν δείξει πως η πορεία κάτω από το μηδέν είναι πιο διαχειρίσιμη από ό,τι πίστευαν πολλοί οικονομολόγοι. Ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας μπορεί να επεκτείνει και άλλο την ποσοτική χαλάρωση ή να κόψει ακόμα περισσότερο τα επιτόκια, δεν πρέπει να περιορίζεται από φόβους ότι θα την ακολουθήσουν και άλλοι σε αρνητικό έδαφος. Η διαδεδομένη αντίληψη ανάμεσα στους οικονομολόγους ότι είναι αδύνατο να μειωθούν τα επιτόκια αρκετά χαμηλότερα από το μηδέν, επειδή οι άνθρωποι απλά θα διακρατούσαν ρευστό, έχει δεχθεί πλέον ισχυρό πλήγμα.

Οι κεντρικές τράπεζες έχουν σκεφτεί τρόπους για να αποθαρρύνουν τις εμπορικές τράπεζες από το να διακρατούν ρευστό, όπως το να τις χρεώνουν, αν το ανταλλάσσουν για αποθέματα της κεντρικής τράπεζας.

Οι δυσμενείς επιπτώσεις των αρνητικών επιτοκίων για τις εμπορικές τράπεζες και άλλα τραπεζικά ιδρύματα μπορεί να είναι σημαντικές: αρκετά ιαπωνικά money market funds έχουν κλείσει τις πόρτες σε νέους αποταμιευτές. Ωστόσο στη Δανία, η οποία ήταν πρωτοπόρος στα αρνητικά επιτόκια, οι εμπορικές τράπεζες έχουν βρει τρόπους να μεταφέρουν το κόστος των αρνητικών επιτοκίων στους πελάτες.

Φαίνεται πως υπάρχει η παρανόηση ότι αν οι κεντρικές τράπεζες προχωρήσουν όλες σε χαλαρή νομισματική πολιτική, είναι κατ’ ανάγκη ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος. Είναι αναμφισβήτητο ότι η συναλλαγματική ισοτιμία είναι ένα από τα κανάλια μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και ότι η υποτίμηση μιας χώρας είναι εξ ορισμού η ανατίμηση μιας άλλης με την οποία έχει εμπορικές συναλλαγές.

Αλλά σε μεγάλες και σχετικά κλειστές οικονομίες όπως η ευρωζώνη και η Ιαπωνία, το νόμισμα δεν είναι σε καμία περίπτωση το μοναδικό κανάλι. Αν ενδείκνυται μια παγκόσμια χαλάρωση των νομισματικών συνθηκών, τότε το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες μπαίνουν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους δεν πρέπει να θεωρείται πρόβλημα.

Οι διαδοχικές αποχωρήσεις των νομισμάτων από τον κανόνα του χρυσού τη δεκαετία του 1930 θεωρήθηκε τότε ως ένα καταστροφικό παιχνίδι για το ποιος θα σώσει πρώτος το τομάρι του. Τελικά οδήγησε στη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και περιόρισε τις επιπτώσεις από το κραχ του 1929.

Τα αρνητικά επιτόκια δεν ήταν ένα φευγαλέο φαινόμενο. Ο αυξανόμενος όγκος ομολόγων με αρνητικά επιτόκια σε όλο τον κόσμο δεν είναι ένδειξη ότι οι κεντρικές τράπεζες προκαλούν στρεβλώσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτό που δείχνει είναι ότι πολλές οικονομίες αγωνίζονται να επιτύχουν βιώσιμη ανάπτυξη και σταθερά θετικό πληθωρισμό.

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας έχει δίκιο που προσπαθεί να επαναφέρει τον πληθωρισμό προς τον στόχο της. Ακόμα δεν έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες του QE και η επέκταση του προγράμματος μπορεί να είναι ένα καλύτερο πρώτο βήμα για την τόνωση της ανάπτυξης και του πληθωρισμού. Αλλά δεν πρέπει να περιορίζεται για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων από τον φόβο ότι και οι άλλες τράπεζες θα την ακολουθήσουν σε αχαρτογράφητα νερά.

Το πείραμα με τα αρνητικά επιτόκια έχει πολύ δρόμο ακόμα για να ολοκληρωθεί.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v