Πώς τα social media... έσωσαν τον Ερντογάν

Όταν οι στρατιωτικοί που επιχείρησαν να ανατρέψουν την τουρκική κυβέρνηση έθεσαν σε εφαρμογή το σχέδιό τους, επέλεξαν τους συνηθισμένους στόχους -την κρατική τηλεόραση, ένα δορυφορικό δίκτυο τηλεπικοινωνιών, γέφυρες-κλειδιά, αεροδρόμια και το κοινοβούλιο.

Όμως ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οι υποστηρικτές του οποίου τελικά απέτρεψαν το πραξικόπημα, συνδύασε αποδοτικά το νέο με το παλιό, για να κινητοποιήσει τους οπαδούς του και να πείσει τη χώρα ότι έχει ακόμη την εξουσία.

Όταν κανείς δεν γνώριζε πού βρισκόταν την Παρασκευή το βράδυ, χρησιμοποίησε το FaceTime για να προσεγγίσει έναν τηλεοπτικό παρουσιαστή και να στείλει το πρώτο μήνυμά του στους Τούρκους.

«Θα το ξεπεράσουμε», δήλωσε ο κ. Ερντογάν στον παρουσιαστή του CNN Turk. «Βγείτε στους δρόμους και δώστε τους την απάντηση».

Ο πρόεδρος τουίταρε το μήνυμα στα 8,6 εκατ. ακόλουθούς του, το οποίο ανέβασε και στο Facebook, ενώ οι υποστηρικτές του χρησιμοποίησαν το WhatsApp για να παραμείνουν σε επαφή καθώς επιχειρούσαν να αναλάβουν τον έλεγχο της κατάστασης.

Επίσης, ο κ. Ερντογάν προσέγγισε τους ισλαμιστές ψηφοφόρους του, βάζοντας τους ιμάμηδες στα τζαμιά της χώρας να χρησιμοποιήσουν τα μεγάφωνά τους για να βγάλουν τους πολίτες στους δρόμους, κάτι που δημιούργησε μια μαζική επίδειξη δημόσιας στήριξης που μεγεθύνθηκε από τις αναρτήσεις των πολιτών στο Facebook Live και την εφαρμογή video του Twitter.

Όταν διακόπηκε η πρόσβαση στο internet, το πρωθυπουργικό γραφείο έστειλε SMS σε όλο τον κόσμο υπογεγραμμένο από τον ίδιο, ζητώντας τους να υπερασπιστούν τη δημοκρατία έναντι ενός «στενού κύκλου» πραξικοπηματιών, όπως έλεγε.

Η πονηρή και real time προσέγγιση των πολιτών τον βοήθησε να κερδίσει χρόνο, καθώς επιχειρούσε να προσεγγίσει τη μερίδα του στρατού που ήταν ακόμη πιστή σε αυτόν, για να καταστείλει το πραξικόπημα, αν και τα γραφεία του CNN Turk δέχτηκαν επίθεση και ο έλεγχος της κρατικής τηλεόρασης έπεσε γρήγορα στα χέρια των στασιαστών.

Ο Akin Unver, επίκουρος καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Kadir Has υπογράμμισε ότι η χρήση των ιμάμηδων που καλούσαν τον κόσμο να βγει στους δρόμους έδωσε στην κυβέρνηση το πλεονέκτημα, επιτρέποντας στο αίτημα του Ερντογάν για κινητοποίηση να φτάσει σε ένα ευρύ ακροατήριο άμεσα.

«Παρατηρήσαμε έναν παράξενο ανταγωνισμό, καθώς οι πραξικοπηματίες επικοινωνούσαν μέσω WhatsApp και ανέλαβαν τον έλεγχο της κρατικής τηλεόρασης και των δορυφορικών δικτύων. Από την άλλη, η κυβέρνηση υιοθέτησε ένα ενδιαφέρον μείγμα παράδοσης και μεθόδων επικοινωνίας του 21ου αιώνα», αναφέρει ο κ. Unver.

Στις 9:00 το πρωί του Σαββάτου, ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ τουίταρε στους ακόλουθούς του να παράσχουν στήριξη και να βοηθήσουν στην ανακατάληψη του ελέγχου στο αστυνομικό τμήμα της Κωνσταντινούπολης.

Εν τέλει, ο κ. Ερντογάν καταστρατήγησε τα σχέδια των πραξικοπηματιών που επικεντρώθηκαν στους παραδοσιακούς θεσμούς ισχύος -το οικείο πρόσωπο ενός παρουσιαστή ειδήσεων που εξαναγκάζεται να διαβάσει ένα στρατιωτικό κείμενο και την πλήρη διακοπή της μετάδοσης πληροφοριών.

Αυτό το μείγμα παρασκηνιακών ενεργειών, σε συνδυασμό με την ικανότητα να πλημμυρίσουν οι λογαριασμοί των πολιτών στα social media με διαβεβαιώσεις για διατήρηση του ελέγχου, φαίνεται ότι «γύρισαν το παιχνίδι» τις πρώτες ώρες του Σαββάτου.

Οι εικόνες αρματωμένων στρατιωτών και αεροσκαφών σε χαμηλές πτήσεις αντικαταστάθηκαν από εικόνες ανθρώπων που περικύκλωναν άρματα μάχης και στρατεύματα, τα οποία ήταν ήδη διστακτικά στο να ανοίξουν πυρ. Εικόνες στρατιωτικών που παρέδιδαν τα όπλα τους, γδύνονταν και παραδίνονταν, μεταδόθηκαν άμεσα στα κινητά και τα laptops των Τούρκων πολιτών.

«Δεν πίστευα ποτέ ότι θα έγραφα κάτι τέτοιο αλλά ο Ερντογάν βασίστηκε στο Twitter και το Facetime, με την απόπειρα πραξικοπήματος να ανατρέπεται από τους υποστηρικτές της κυβέρνησης μέσω των social media», επισημαίνει ο Zeynep Tufekci, Τούρκος επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα Chaper Hill.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation