Τους μύθους που σχετίζονται με τις ρυθμίσεις που ανακοίνωσε το ΥΠΕΧΩΔΕ για τους ημιυπαίθριους χώρους επιχειρεί να ξεδιαλύνει το Τεχνικό Επιμελητήριο. 

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, τρεις είναι οι κατευθύνσεις των μέτρων που ανακοινώθηκαν χτες από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ:

Με την πρώτη: διαφοροποιείται το ύψος των προστίμων που ίσχυαν έως σήμερα. Αλλάζει (μειώνεται) το πρόστιμο ανέγερσης και μηδενίζεται το πρόστιμο διατήρησης. Αυτό σημαίνει ότι με μια επόμενη απόφαση, είναι ενδεχόμενο να γίνει και νέα αλλαγή τους.

Με τη δεύτερη: αλλάζουν διατάξεις του ΓΟΚ, τον καθιστούν φτωχότερο σε εξαιρετικά χρήσιμα πολεοδομικά εργαλεία, που είχαν προβλεφθεί με την αλλαγή του 1985.

Με την τρίτη: αναγνωρίζεται κατά τον πλέον σαφή τρόπο και για μια ακόμη φορά, το τεράστιο πρόβλημα λειτουργίας των πολεοδομικών γραφείων, δίχως, ωστόσο, να λαμβάνεται οποιαδήποτε μέριμνα για αλλαγή της ζοφερής κατάστασης

Ως συνοπτικό και ξεκάθαρο συμπέρασμα αυτών των τριών κατευθύνσεων, δίχως υπερβολή, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι «αντί “πινακίου ευρώ” υπονομεύουμε το περιβάλλον».

Κατά το ΤΕΕ:

Οι ημιϋπαίθριοι χώροι ήταν και είναι αναγκαίοι: Είναι βασικό εργαλείο βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και, μάλιστα, στις ελληνικές συνθήκες. Ένα «εργαλείο» που έχει ιστορία αιώνων στον τόπο αυτό και για το οποίο η χώρα επαίρεται διεθνώς.

«Το πονάει δόντι, κόβει κεφάλι» δεν μπορεί να είναι στις ημέρες μας βάση της πολεοδομικής νομοθεσίας: Επειδή, κατά την Κυβέρνηση, οι αρμόδιες υπηρεσίες εμφανίζονται ανίκανες να αποτρέψουν την παραβίαση (των ορθών διατάξεων) του ΓΟΚ, τις καταργεί ή τις αλλοιώνει. [Ας μην αυταπατώμεθα: ένας ημιϋπαίθριος διαστάσεων 1,8Χ2,5 μ. είναι δυνατόν να αυξήσει την επιφάνεια του σαλονιού ενός διαμερίσματος ή και απλά, μετατοπίζοντας το σαλόνι προς τον ημιυπαίθριο, να δημιουργηθεί ικανή επιφάνεια για ένα επιπλέον δωμάτιο.]

Ως προς τους «μύθους», οι οποίοι συνοδεύουν τέτοια φαινόμενα, οφείλουμε να επισημάνουμε:

Μύθος 1ος: Δεν μπορούν να γίνουν έλεγχοι. Καταρρίφθηκε από τον ίδιο τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ο οποίος τόνισε – απειλώντας όσους δεν δηλώσουν τώρα το αυθαίρετό τους, ότι θα βγουν σε «παγανιά» συνεργεία και πολλοί θα …πιαστούν.

Στην Ημερίδα που οργάνωσε πριν μια εβδομάδα το ΤΕΕ, με συγκεκριμένα και αδιαμφισβήτητα στοιχεία, αποδείχθηκε ότι για τον συστηματικό έλεγχο τήρησης όλων των πολεοδομικών διατάξεων και σε όλη την ελληνική επικράτεια, το ετήσιο κόστος, στη δυσμενέστερη περίπτωση, ανέρχεται μόλις στα 18 εκατ. ευρώ.

Με άλλα λόγια, μια δεκαετία επιβολής δια των συστηματικών ελέγχων της πολεοδομικής νομοθεσίας – χρονικό διάστημα το οποίο είναι αρκετό για να αλλάξουν ριζικά οι συνειδήσεις – κοστίζει μόλις το ένα δέκατο του ποσού που ανακοινώνει η Κυβέρνηση ότι θα εισπράξει μέσα σε ένα χρόνο από τα πρόστιμα διατήρησης της χρήσης των αυθαίρετων κατασκευών, στις κατά τα άλλα με νόμιμη οικοδομική άδεια κτισμένες οικοδομές.

Μύθος 2ος: Η σημασία των προστίμων και των ποινών. Τις τελευταίες δεκαετίες όλοι οι πολίτες είναι μάρτυρες μιας επαναλαμβανόμενης διαδικασίας: ανακοινώνονται και νομοθετούνται μέτρα, με τα οποία νομιμοποιούνται αυθαίρετα και παράλληλα οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν ως μόνο μέσο την αντιμετώπιση της επερχόμενης νέας πιο προκλητικής γενιάς αυθαιρέτων πρόστιμα και ποινές, για όσους συμμετέχουν στη διαδικασία ανέγερσης και διατήρησης τους.

Το ΤΕΕ έχει καταγγείλει εδώ και πολλά χρόνια όλα αυτά, ως μέτρα που δεν λύνουν κανένα πρόβλημα, αλλά αναδεικνύουν το απύθμενο μέγεθος του λαϊκισμού που συνοδεύει τη μη επίλυση τους. Εμφανίζεται ως καθοριστικό μέτρο η μείωση των προστίμων που είχαν νομοθετηθεί το 2003, κάτι που είχε εμφανιστεί τότε ως πανάκεια. Πρόκειται για μέτρα που στρέφονται ευθέως κατά του περιβάλλοντος, μέτρα αμιγώς εισπρακτικά, από τα οποία κάποιοι προσδοκούν πως θα λειτουργήσουν και (υπέρ τους) ψηφοθηρικά.

Οι ημιϋπαίθριοι χώροι του χθες είναι οι ημι-παράνομοι χώροι του σήμερα. Εάν νομικά καταρρεύσει η «τακτοποίηση» η ομηρία θα γίνει διπλή και τριπλή.

Αποδεικνύεται ότι οι Κυβερνήσεις, διαχρονικά, στα θέματα του χώρου απεχθάνονται κάθε προοδευτική διάταξη και ερμηνεία του Συντάγματος ή και των βασικών νόμων.

Υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις: Το ΤΕΕ, μόλις πριν λίγες μέρες, παρουσίασε συνοπτικά ένα μεγάλο «πακέτο» θέσεων για τον πολεοδομικό σχεδιασμό και τον περιορισμό της αυθαίρετης δόμησης.

Υπάρχει ελπίδα: Οι μεγάλες αποφάσεις των ουσιαστικών αλλαγών, έρχονται ως συνέπεια πολλών μικρών, πλην, όμως, γενναίων παρεμβάσεων και αγώνων, στους οποίους συμμετέχουν φορείς, δημόσιοι λειτουργοί και πολίτες. Οφείλουμε πλέον να επιβάλλουμε τις μεγάλες αποφάσεις.

Τέλος, διαφαίνεται ο κίνδυνος να υποχωρήσει δραματικά η πληττόμενη οικοδομική δραστηριότητα, εάν απαιτηθεί να αναθεωρηθούν όλες οι μελέτες που συνοδεύουν όσες αιτήσεις για έκδοση οικοδομικής άδειας έχουν ήδη υποβληθεί στα πολεοδομικά γραφεία.

***ΠΟΜΙΔΑ: Προτεινόμενες προσθήκες στις ρυθμίσεις  

Τρεις προσθήκες στις ρυθμίσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ για τους ημιυπαίθριους προτείνει με επιστολή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων.

Ειδικότερα, η επιστολή της αναφέρει τα εξής:

"ΘΕΜΑ: Τρεις αναγκαίες προσθήκες στις διατάξεις για την αλλαγή χρήσης χώρων εντός του νομίμου όγκου των οικοδομών.

Αξιότιμε κε Υπουργέ

Η ρύθμιση που ανακοινώσατε σήμερα για το παραπάνω θέμα δίνει λύση σε ένα πρόβλημα που είναι περισσότερο κοινωνικό και λιγότερο αμιγώς πολεοδομικό. Με αυτήν δεν νομιμοποιείται η αυθαίρετη δόμηση αλλά η αλλαγή χρήσης νόμιμα δομημένων χώρων, μέσα στο νόμιμα δομημένο όγκο των οικοδομών. Η ρύθμιση αυτή θα είχε πολύ ευρύτερη αποδοχή αν οι οικονομικοί της όροι ήταν περισσότερο προσιτοί στους μη έχοντες, ειδικά στις σημερινές δύσκολες εποχές, αλλά και αν εξασφάλιζε ρητά τον πολίτη από οποιεσδήποτε άλλες ανεπιθύμητες οδυνηρές παρενέργειες.

Γι΄αυτό θεωρούμε υποχρέωσή μας με την παρούσα μας να σας επισημάνουμε τρεις σημαντικές αναγκαίες προσθήκες στη ρύθμιση που ανακοινώσατε με την παράκληση να τις συμπεριλάβετε στην τροπολογία που θα καταθέσετε στη Βουλή:

1. Η ρύθμιση δεν καλύπτει τη φορολογική πλευρά του θέματος, διότι η φορολογούσα αρχή μπορεί ανά πάσα στιγμή να αξιώσει από τους ιδιοκτήτες την αναδρομική καταβολή φόρου μεταβίβασης ακινήτου, γονικής παροχής, δωρεάς ή κληρονομιάς, ανάλογα με τον τρόπο και το χρόνο απόκτησης του ακινήτου, για το εμβαδόν της ιδιοκτησίας που δήλωσε ο καθένας ότι άλλαξε χρήση! Για να μην θεωρηθεί ότι επιχειρείται η παγίδευση των πολιτών σε πρόσθετες φορολογικές υποχρεώσεις, που θα είναι πολλαπλάσιες από τα ποσά της εισφοράς, πρέπει εξάπαντος να προστεθεί διάταξη στο νομοσχέδιο που να προβλέπει ότι «με την καταβολή της εισφοράς εξαντλείται κάθε υποχρέωση από φόρο μεταβίβασης ακινήτου, γονικής παροχής, δωρεάς ή κληρονομιάς προς το Δημόσιο».

2. Η ρύθμιση δεν καλύπτει την αστική πλευρά του θέματος, διότι αφήνει όσους καταβάλουν την εισφορά, απροστάτευτους στις διαθέσεις των λοιπών συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας, οι οποίοι μπορούν οποτεδήποτε, με βάση τον κανονισμό της, να ζητήσουν από τα πολιτικά δικαστήρια την έκδοση δικαστικής απόφασης που θα απαγορεύει την αλλαγή χρήσης του χώρου, ακόμη και αν έχει πληρωθεί η εισφορά, και θα διατάσσει την κατεδάφιση ή επαναφορά της χρήσης του, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του κτιρίου!

Ως γνωστό, οι δικαστικές αυτές αποφάσεις εκτελούνται από δικαστικό επιμελητή με επιμέλεια των ενδιαφερόμενων αντιδίκων και χωρίς αναβολές! Για να μην είναι διάτρητη η όλη ρύθμιση, πρέπει εξάπαντος να προστεθεί στο νομοσχέδιο διάταξη που να ορίζει ότι «δεν εκτελούνται κατά συνιδιοκτητών κτιρίου δικαστικές αποφάσεις που διατάσσουν το «άνοιγμα» ημιυπαίθριου χώρου ή την επαναφορά της χρήσης χώρου της πολυκατοικίας με κατεδάφιση κάθε πρόσθετης κατασκευής, εφόσον έχει τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία δήλωσης και καταβολής της εισφοράς».
 
3. Τέλος στη ρύθμιση πρέπει να υπαχθούν και τα πατάρια των καταστημάτων τα οποία βρίσκονται και αυτά μέσα στον εγκεκριμένο όγκο του περιγράμματος των οικοδομών. Η συμπερίληψή τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον εμπορικό κόσμο αλλά και τους ιδιοκτήτες καταστημάτων.

Μόνον αν στη ρύθμιση ενσωματωθούν οι σημαντικές αυτές προσθήκες, θα είναι αξιόπιστη και συμφέρουσα η πρότασή σας προς τους πολίτες που θα σπεύσουν μαζικά να ανταποκριθούν στη διαδικασία αυτή και θα καταβάλουν την εισφορά που θα τους ζητηθεί. Και μόνον έτσι οι πολίτες αυτοί θα μπορούν να είναι ήσυχοι ότι η συμμόρφωσή τους με τη διαδικασία δήλωσης που θεσπίζετε, δεν θα τους εμπλέξει σε νέους κυκεώνες φόρων, καταγγελιών και δικών, πολύ χειρότερους από αυτούς από τους οποίους σωστά επιχειρείτε να τους απαλλάξετε!


***Λ. Κατσέλη: Κυβερνητικός εκβιασμός οι ρυθμίσεις