Αναθέρμανση της κατανάλωσης, τόνωση της ρευστότητας στην οικονομία και αύξηση των πωλήσεων των ελληνικών εταιριών βλέπουν τα θετικά σενάρια για τη νέα κυβέρνηση, όμως τόσο η αγορά όσο και οι αναλυτές έχουν…  αντίθετη άποψη.

Το θετικό σενάριο για τη νέα κυβέρνηση στην οικονομία θα μπορούσε να είναι:


1) Περιορισμένη αναθέρμανση της κατανάλωσης, λόγω βελτίωσης της ψυχολογίας στην αγορά. 

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, σε συνδυασμό με τα επεισόδια του περασμένου Δεκεμβρίου αλλά και την πολύ χαμηλή βάση σύγκρισης από τον Σεπτέμβριο του 2008, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμένη αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων, σε αντίθεση με το πρώτο φετινό εξάμηνο, όταν η αντίστοιχη πτώση ξεπέρασε το 10%.

Προς την αντίθετη κατεύθυνση ωστόσο ήταν η εικόνα που εμφάνισε η αγορά τον Σεπτέμβριο, όταν -σύμφωνα με παράγοντες του εμπορίου- η κατάσταση σημείωσε νέα σημαντική υποχώρηση.
 
Με βάση το αισιόδοξο σενάριο, η νέα αυτή πτώση οφείλεται σε συγκυριακούς παράγοντες όπως η προκήρυξη των έκτακτων εκλογών. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι αυτοί που βλέπουν την επίδοση αυτή ως εκκίνηση ενός δεύτερου πτωτικού κύκλου στην πραγματική οικονομία, λόγω της γνωστής κρίσης. Ενδεικτική είναι η δήλωση του προέδρου της Jumbo κ. Απ. Βακάκη ότι "η ελληνική οικονομία θα πρέπει να περάσει πρώτα από μια δύσκολη κατάσταση, πριν επανέλθει".


2) Αξιοσημείωτη τόνωση της ρευστότητας στην οικονομία, λόγω της αυξημένης ρευστότητας που χαρακτηρίζει πλέον το τραπεζικό σύστημα. 

Από την αρχή του έτους οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί γύρω στο 5%, όταν οι χορηγήσεις παρέμειναν στάσιμες (ο λόγος δανείων προς καταθέσεις έχει υποχωρήσει), ενώ επίσης υπήρξαν σημαντικές εισροές από το Δημόσιο (προνομιούχες μετοχές), από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αλλά και από τους επενδυτές μέσω αυξήσεων κεφαλαίου (Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Αττικής, Probank, προσεχώς Aspis Bank).

Επιπλέον, πολλές αυξήσεις κεφαλαίου φαίνεται να ετοιμάζονται και από άλλα πιστωτικά ιδρύματα, ενώ η κατάσταση στη διεθνή αγορά του wholesale funding (χονδρική χρηματοδότηση) που είχε... παγώσει την περίοδο της κρίσης εξομαλύνεται σημαντικά μέρα με την ημέρα.

Ήδη, ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας προέβλεψε διψήφιο ποσοστό ανόδου των χορηγήσεων το 2010. Όσο και οι άλλες τράπεζες δεν αναμένεται να ακολουθήσουν με τόσο υψηλές επιδόσεις, οι αναλυτές υπολογίζουν την πιστωτική επέκταση γύρω ή και πάνω από το 5%, ενώ τα παράπονα για μειωμένη πρόσβαση των επιχειρήσεων στον τραπεζικό δανεισμό θα μειωθούν για έναν λόγο ακόμη: επειδή οι νέες χορηγήσεις θα επικεντρωθούν στα δάνεια προς τις επιχειρήσεις (μεγάλες και μικρομεσαίες) και όχι προς τη λιανική τραπεζική (καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες κ.λπ.).

Μάλιστα, το τελευταίο χρονικό διάστημα υπάρχουν τράπεζες που ισχυρίζονται ότι ψάχνουν για "σίγουρους" πελάτες, αλλά δεν βρίσκουν. Η αλήθεια επίσης είναι πως, ενώ μέχρι και την άνοιξη οι νέες χορηγήσεις ήταν ασήμαντες, τους τελευταίους μήνες έχει μεν παρατηρηθεί κινητικότητα για νέα δάνεια, όμως αυτό δεν φάνηκε στα υπόλοιπα των χορηγήσεων, γιατί την ίδια χρονική περίοδο αρκετές επιχειρήσεις προχώρησαν σε σημαντικές αποπληρωμές υποχρεώσεών τους προς τα πιστωτικά ιδρύματα, προκειμένου να περιορίσουν την εξάρτησή τους από αυτά.

Τέλος, ουσιαστική τόνωση της ρευστότητας θα μπορούσε να προέλθει από το ίδιο το κράτος, καθώς (όπως τουλάχιστον θεωρείται πολύ πιθανό) η νέα κυβέρνηση θα λάβει νέο δανεισμό για να μειώσει δραστικά τις υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τις εταιρίες.

Κάτι τέτοιο, αν βέβαια πραγματοποιηθεί, είναι σε θέση να επιλύσει προβλήματα ρευστότητας σε πολλές επιχειρήσεις και να τις απεγκλωβίσει από τη θηλιά των τραπεζών, με αποτέλεσμα οι τελευταίες να δουν τον δανεισμό τους να μειώνεται προς συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας (κατασκευαστικός, ιδιωτικές κλινικές, προμηθευτές νοσοκομείων και Δημοσίου γενικότερα κ.λπ.).

3) Περιορισμένη αύξηση των πωλήσεων των ελληνικών εταιριών, λόγω της -μικρής έστω- ανάκαμψης που αναμένεται στη διεθνή οικονομία.

4) Να κερδίσουμε χρόνο σε ό,τι αφορά τα γνωστά και σοβαρά προβλήματα των μακροοικονομικών δεικτών της χώρας. 

Με το δημοσιονομικό έλλειμμα να προσεγγίζει το 10% (δηλώσεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, που διαψεύδουν τα προεκλογικώς λεγόμενα του τέως υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιάννη Παπαθανασίου), ο κίνδυνος εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη κάθε άλλο παρά ανύπαρκτος είναι.

Και επιπλέον, όλα δείχνουν ότι για την εφαρμογή πολιτικής τόνωσης της οικονομίας από το επιτελείο του κ. Γιώργου Παπανδρέου θα πρέπει να αυξηθεί περισσότερο ο δημόσιος δανεισμός. Ευτυχώς όμως, υπάρχουν δύο παράγοντες που είναι σε θέση να δώσουν σημαντικό χρονικό περιθώριο προσαρμογής στην Ελλάδα:

- Πρώτον, η αναμενόμενη τριετής περίοδος προσαρμογής που για πολιτικούς κυρίως λόγους θα πάρουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

- Δεύτερον, η υψηλή ρευστότητα στο διεθνές σύστημα η οποία καθιστά σχετικά εύκολη τη δανειοδότηση του ελληνικού δημοσίου και μάλιστα χωρίς τόσο υψηλά spreads.

Η κατάσταση αναμφίβολα παραμένει δύσκολη και ενδεικτικό είναι το απόσπασμα της BSA Research για τη μελλοντική πορεία της ελληνικής οικονομίας: "Το 2004 η Ελλάδα βάσισε τον θρίαμβό της στο ποδοσφαιρικό Euro, στην καλή οργάνωση και στον ενθουσιασμό, προσδίδοντας σχεδόν απεριόριστη αισιοδοξία. Η Ελλάδα θα πρέπει να τα επαναλάβει όλα αυτά αν θέλει να συμμαζέψει την κατάσταση στην οικονομία".

** Αναδημοσίευση από το 603ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 9 - 13 Οκτωβρίου 2009.