Κοινό χαρακτηριστικό των δηλώσεων και των εκτιμήσεων όλων των παραγόντων της αγοράς είναι η χαρακτηριστική έλλειψη ρευστότητας στο σύστημα: Από τους επιχειρηματίες που χτυπούν μάταια την πόρτα των τραπεζών, έως και τους ίδιους τους τραπεζίτες, με χαρακτηριστική την πρόσφατη δήλωση του προέδρου της Alpha Bank κ. Γιάννη Κωστόπουλου για… ανοιχτές κάνουλες και απουσία νερού.

Το θέμα είναι ότι όσο οι κάνουλες παραμένουν άδειες, δηλαδή όσο τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά ακολουθούν την κατιούσα, τόσο περισσότερο θα επηρεάζεται πτωτικά η πραγματική οικονομία.

Η πηγή του προβλήματος ξεκινάει εξ’ αιτίας του ότι από το 2010 και μετά -όταν οι αγορές κεφαλαίου έκλεισαν τόσο για το ελληνικό δημόσιο όσο και για τις τράπεζες- το ελληνικό δημόσιο καλείται να προσαρμόσει τις δαπάνες του στο επίπεδο των εσόδων του και οι τράπεζες καλούνται να μειώσουν σταδιακά τις χορηγήσεις τους στο επίπεδο των καταθέσεών τους, οι οποίες μειώνονται κι από πάνω!

Οι ελληνικές τράπεζες ειδικότερα, έχουν τον έκτακτο μηχανισμό ELA, ως το «τελευταίο οχυρό» ρευστότητας, καθώς από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει ήδη μπει φρένο στην άντληση ρευστότητας. Τεχνοκράτες μάλιστα του εξωτερικού ασκούν πιέσεις προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος από την ΕΚΤ και ορισμένοι μάλιστα εξ’ αυτών θεωρούν ως ενδεδειγμένη λύση τη δραστική απομόχλευση της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή την περαιτέρω μείωση των τραπεζικών δανείων κατά περίπου 80 δισ. ευρώ!!!

Ταυτόχρονα, οι τράπεζες πιέζονται από την αβεβαιότητα σε σχέση με τη δική τους χρηματοοικονομική υγεία που προκύπτει όχι μόνο από τις νέες επισφάλειες -οι οποίες ενδέχεται να προκύψουν από την περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας- αλλά και από τη γενικότερη αμφισβήτηση για το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της χώρας που διαφαίνεται και από την παραμονή των ελληνικών spreads και CDS σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα.

Οδυνηρές επιπτώσεις

Δυο αναλύσεις που κυκλοφόρησαν χθες από διαφορετικές τράπεζες σκιαγραφούν τον «φαύλο κύκλο» μέσα στον οποίο κινείται η ελληνική οικονομία, ενώ στη μία καταγράφονται οι καταστροφικές συνέπειες που θα είχε τυχόν δραστική μείωση του δανεισμού των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, όπως προτείνουν ξένοι τεχνοκράτες, τόσο στο ΑΕΠ, όσο και στην απασχόληση…

Συγκεκριμένα, σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπόθεση της Μονάδας Οικονομικής Ανάλυσης & Αγορών της Τράπεζας Πειραιώς που εξετάζει το ενδεχόμενο οι ελληνικές τράπεζες να μειώσουν την έκθεσή τους προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά 80 δισ. ευρώ, σταδιακά, μέσα από την απομόχλευση της ελληνικής οικονομίας. Δηλαδή, μέσα από ισόποση μείωση των δανείων τους προς τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα ελληνικά νοικοκυριά.

Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τους αναλυτές της Τράπεζας Πειραιώς, θα οδηγούσε σε μια πτώση του ΑΕΠ μεταξύ του 7,6% το πρώτο τρίμηνο και του 9,3% το όγδοο τρίμηνο (-17% η παραγωγή σε μια διετία). Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση το ποσοστό ανεργίας θα έφτανε στο 25% σε μια διετία και ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών θα μπορούσε να αναρριχηθεί στο 22%!

Βέβαια, κανείς δεν προβλέπει μια τόσο μεγάλη απομόχλευση στην ελληνική οικονομία, ωστόσο όλα δείχνουν πως η περιορισμένη απομόχλευση που βιώνουμε εδώ και 12 μήνες θα συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη, προκαλώντας στην πραγματική οικονομία το… μαρτύριο της σταγόνας.

Μια άλλη τώρα ομάδα αναλυτών (Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank) αναφέρεται με το δικό του τρόπο στη χαμηλότερη ζήτηση και την απομόχλευση.

«Κανείς πλέον δεν μας δανείζει. Ούτε το ελληνικό δημόσιο το οποίο θα πρέπει να εξισορροπήσει τις δαπάνες του με τα έσοδα που μπορεί να εξασφαλίσει, ούτε και οι ελληνικές τράπεζες που στηρίζονται μόνο στους εγχώριους καταθέτες τους. Αν οι καταθέσεις μειώνονται, μειώνονται και τα δάνεια των τραπεζών στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά και επομένως η ζήτηση στην οικονομία».

Σύμφωνα με την Alpha Bank, «η μείωση της αγοραστικής δύναμης των εγχώριων κατοίκων είναι το άμεσο αποτέλεσμα της διακοπής του νέου δανεισμού μας από το εξωτερικό» και ότι «η εγχώρια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες κατά το τρέχον έτος είναι μειωμένη κατά περίπου 20 δις ευρώ (8% του ΑΕΠ) έναντι του 2009. Αυτή είναι μια αναπόφευκτη εξέλιξη που κανείς δεν θα μπορούσε να επηρεάσει».

Γνωστός επιχειρηματίας, μιλώντας στο Euro2day.gr, εξέφρασε την έντονη ανησυχία του ότι η ρευστότητα στην οικονομία θα συνεχίζει να επιδεινώνεται, προκαλώντας μια ύφεση πολύ μακράς διαρκείας. «Όσο η κυβέρνηση στραγγίζει την αγορά με φόρους, όχι μόνο μειώνεται η εγχώρια παραγωγή, αλλά παράλληλα περιορίζονται και οι καταθέσεις. Από τις τράπεζες, οι Έλληνες πολίτες θα πληρώσουν όλες τις νέες φορολογίες που θα καταφθάσουν στα σπίτια τους τις αμέσως επόμενες μέρες. Όσο λοιπόν οι φόροι θα αυξάνονται, τόσο θα μειώνονται οι καταθέσεις -άρα και οι χορηγήσεις- και όσο δεν πιάνονται οι στόχοι του ελλείμματος, τόσο θα μπαίνουν νέοι φόροι! Αυτός είναι ο κίνδυνος…», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Παράθυρα» διαφυγής

Θα μπορούσε όμως η ελληνική οικονομία να αποφύγει το συνεχιζόμενο μαρτύριο της απομόχλευσης; Δεν είναι καθόλου εύκολο εγχείρημα απαντούν τραπεζικοί κύκλοι, καθώς οι όποιες προσπάθειες των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ομίλων να «πουλήσουν» μέρος των δανείων τους στο εξωτερικό, πολύ λίγα πράγματα έχει αποφέρει μέχρι σήμερα.

Αλήθεια είναι επίσης πως μεγάλοι αρκετοί Όμιλοι καταφέρνουν να χρηματοδοτηθούν από ξένες τράπεζες σε ότι αφορά τις θυγατρικές τους στο εξωτερικό, ωστόσο το συνολικό πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με τέτοιες κινήσεις.

Αντίθετα, deals όπως αυτά μεταξύ Alpha και Eurobank θα μπορούσαν να αποτελέσουν αχτίδες φωτός, στο βαθμό που θα ακολουθήσουν και άλλες δύο τουλάχιστον ανάλογες συμφωνίες μέσα στους επόμενους 4-6 μήνες.

Η ελπίδα είναι πως ο συνδυασμός μεγαλύτερων σχημάτων με προσέλκυση φρέσκων ιδίων κεφαλαίων, θα μπορούσε ενδεχομένως να φέρει τις τράπεζες και πάλι στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, χωρίς μέχρι τότε να έχουν ανοίξει για λογαριασμό του ελληνικού δημοσίου.

Οι πωλήσεις θυγατρικών εταιρειών στο εξωτερικό θα βοηθούσαν τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, καθώς οι ελληνικές τράπεζες (βλέπε στοιχεία από πρόσφατη έκθεση της UBS) έχουν χρηματοδοτικό άνοιγμα προς τις θυγατρικές τους στη ΝΑ Ευρώπη άνω των 10 δισ. ευρώ (11,1 δισ. με βάση τα στοιχεία της 31ης Δεκεμβρίου 2010).

Τα επιτελεία βέβαια των τραπεζών θα θεωρούσαν ως τελευταία επιλογή τους την πώληση κάποιων βασικών θυγατρικών τους στα Βαλκάνια, γιατί πιστεύουν πως από εκεί θα έρθει η ανάπτυξη. Ή καλύτερα, θα τη θεωρούσαν ως… προτελευταία επιλογή, γιατί τελευταία είναι η προσφυγή στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας…


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.