Τρεις «παγίδες» για τις καταθέσεις

Ψύχραιμες απαντήσεις στο καυτό ερώτημα των ημερών για το αν πραγματικά κινδυνεύουν και πόσο οι καταθέσεις από την εφαρμογή του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να δώσει σήμερα το Euro2day.gr.

Αφορμή στάθηκε η αναστάτωση που προκάλεσαν οι δηλώσεις Τόλιου και η σκληρή πολιτική αντιπαράθεση, που ακολούθησε, μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ, η οποία επέτεινε τις ανησυχίες προβάλλοντας μύθους και στερεότυπα φόβου, αλλά την ίδια στιγμή συσκότισε την αλήθεια γύρω από τις παγίδες που πιθανώς να προκύψουν για τους αποταμιευτές.

Είναι λοιπόν εγγυημένες και ασφαλείς οι καταθέσεις, όπως διαβεβαίωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας ή κινδυνεύουν από ενδεχόμενο Grexit ως απόρροια της εφαρμογής του προγράμματός του, όπως καταγγέλλουν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ;

Υπάρχει κίνδυνος «κουρέματος» (bail in) ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της σεισάχθειας; Πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό όσο ο ΣΥΡΙΖΑ διαπραγματεύεται μια λύση για το χρέος από μηδενική βάση; Γιατί η αγορά ανησυχεί για ενδεχόμενο επιβολής έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης;

Η παράταση στο μνημόνιο απομακρύνει το Grexit

Όπως διευκρίνισε ο κ. Παπαδημούλης την περασμένη Δευτέρα, μιλώντας σε τηλεοπτικό σταθμό, θα υπάρξει νέα τεχνική παράταση του μνημονίου ακόμη και με αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό προβλέπει και το καλό σενάριο της αγοράς.

Μάλιστα, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ αποκάλυψε ότι η απόφαση για τη δίμηνη παράταση περιλαμβάνει πρόνοια επέκτασης, καθώς αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το υφιστάμενο μνημόνιο παρατείνεται τουλάχιστον ως τις 28/2/2015.

Για να δοθεί, βέβαια, παράταση θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεχάσει την παλαιά «υπόσχεσή» του ότι πρώτη πράξη του, ως κυβέρνηση, θα είναι η κατάργηση των εφαρμοστικών νόμων του μνημονίου καθώς κάτι τέτοιο συνιστά μονομερή ενέργεια. Στην κατεύθυνση αυτή το πρόγραμμα των πρώτων ημερών του κόμματος επικεντρώνεται κυρίως σε ενέργειες αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης.

Επιπρόσθετα, ο κ. Τσίπρας έχει δηλώσει ότι η κυβέρνησή του θα αποφύγει μονομερείς ενέργειες, εκτός και αν αναγκασθεί να το πράξει. Υπό το παραπάνω πρίσμα ο κίνδυνος Grexit τουλάχιστον για ένα διάστημα απομακρύνεται.

Μεσοπρόθεσμα το θέμα θα κριθεί από το πόσο θα προχωρήσει η διαπραγμάτευση αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιμείνει στη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους της ονομαστικής αξίας του χρέους, σε εξυπηρέτηση του εναπομείναντος μόνο με ρήτρα ανάπτυξης και σε περίοδο χάριτος για τις πληρωμές τόκων, κατά το προηγούμενο της Γερμανίας ( σ.σ. 1953).

Υπάρχει κίνδυνος περιορισμού κίνησης καταθέσεων;

Εφόσον συμφωνηθεί νέα παράταση, το ενδιαφέρον θα στραφεί αφενός στην εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας στο σύστημα και αφετέρου στο πώς θα εξοφληθούν τοκοχρεολύσια 4,5 δισ. ως και το Μάρτιο.

Η ανανέωση των εγγυήσεων του Δημοσίου για ένα έτος και τα νέα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης που αναμένεται να λάβει στα τέλη Ιανουαρίου η ΕΚΤ  θα επιτρέψουν στο τραπεζικό σύστημα να ανταποκριθεί εύκολα ή δύσκολα στις υποχρεώσεις του.

Ακόμη και υπό το ακραία δυσμενές σενάριο μαζικής φυγής καταθέσεων δύσκολα η ΕΚΤ και η ΤτΕ θα αποφασίσουν μέτρα όπως ο περιορισμός κίνησης που φοβάται η αγορά. Το προηγούμενο του 2012 αποτελεί οδηγό, με βάση τραπεζίτες, καθώς παρά τη μαζική φυγή δεν επιβλήθηκε κανένα μέτρο περιορισμού.

Πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό σε περίπτωση νέας παράτασης

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να βρει χρήματα για να πληρώσει λήξεις και τόκους, σε μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας που πιθανώς θα επηρεάσει ακόμη και τις τρέχουσες εισπράξεις του Δημοσίου. Χθες ο κ. Βενιζέλος παραδέχθηκε ότι υπάρχει υστέρηση εσόδων από τη φορολογία και τις ρυθμίσεις, σημειώνοντας ότι δημιουργούνται συνθήκες ασφυκτικής πίεσης για την επόμενη κυβέρνηση.

Η δήλωση Τόλιου τρόμαξε την αγορά υπό το παραπάνω πρίσμα.

Περιέγραψε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα βιασθεί να κλείσει τη διαπραγμάτευση με τους εταίρους για να πάρει η χώρα τις καθυστερούμενες δόσεις, αλλά θα επιδιώξει να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό από προαιρετικό εσωτερικό δανεισμό, ώστε να διαπραγματευθεί, εν συνεχεία, από ισχυρότερη θέση.

Γιατί ανησυχεί η αγορά για έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης

Η αγορά εκφράζει ανησυχία για το γεγονός ότι ένα από τα πρώτα μέτρα της νέας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θα είναι η επιβολή έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης στους έχοντες προκειμένου να καλυφθεί μέρος ή σύνολο του χρηματοδοτικού κενού του 2015. Πρόκειται για θέση, όμως, που δεν έχει διατυπωθεί από το ΣΥΡΙΖΑ ούτε καν από την Αριστερή Πλατφόρμα.

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να ολοκληρωθούν με ταχείες διαδικασίες τα μέτρα για την εφαρμογή του περιουσιολογίου. Τα βήματα που απομένουν για να λειτουργήσει, στοιχειωδώς, το περιουσιολόγιο δεν είναι πολλά, σύμφωνα με αναλυτές.

Ολοι οι κάτοχοι ΑΦΜ θα κληθούν, με βάση τους ίδιους, να δηλώσουν στο TAXIS τις καταθέσεις τους σε εγχώριες και ξένες τράπεζες, τις θέσεις που διατηρούν σε ομόλογα, μετοχές και άλλα χρεόγραφα, τα ακίνητα εξωτερικού που κατέχουν άμεσα ή ως τελικοί επενδυτές off shore εταιρειών καθώς και μερίδια σε Αμοιβαία και σε εταιρείες ειδικού σκοπού.

Όσοι αρνηθούν να το πράξουν θα κινδυνεύουν με ελέγχους, ιδιαίτερα στην περίπτωση που έχουν μεσολαβήσει εμβάσματα στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών.

Ταυτόχρονα, το υπουργείο Οικονομικών θα προσθέσει στο Taxis τους κωδικούς όλων των τραπεζών που δραστηριοποιούνται με άδεια της ΕΚΤ στις χώρες της ευρωζώνης.

Με τις δύο παραπάνω κινήσεις θα υπάρξει η στοιχειώδης βάση για την εφαρμογή του περιουσιολογίου αλλά και οι απαραίτητες πληροφορίες για την επιβολή τυχόν έκτακτης εισφοράς για την κάλυψη μέρους ή του συνόλου του χρηματοδοτικού κενού για το 2015.

Πρόβλημα η είσπραξη ενδεχόμενης έκτακτης εισφοράς

Η αγορά εκτιμά ότι από την εφαρμογή μιας έκτακτης φορολόγησης στους έχοντες με βάση τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία σε εσωτερικό και εξωτερικό θα μπορούσε να προκύψει έσοδο της τάξης των 8 - 12 δισ. ανάλογα με τα κριτήρια φορολόγησης και βεβαίως τα στοιχεία που θα δηλωθούν.

Το ερώτημα είναι το ποσό που θα εισπραχθεί καθώς είναι πιθανό αρκετοί από όσους δήλωσαν τα στοιχεία, αλλά δεν διαθέτουν ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία στο εσωτερικό, να αρνηθούν να πληρώσουν.

Επιπρόσθετα, ενδεχόμενη έκτακτη εισφορά θα μειώσει τη ρευστότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος το οποίο θα αναγκασθεί για να την αναπληρώσει να προσφύγει στο ευρωσύστημα με αλμυρό κόστος αν ενεργοποιηθεί εκ νέου ο ELA.

Από το εύρος της σεισάχθειας εξαρτάται το bail in

Κίνδυνος κουρέματος καταθέσεων προκειμένου να καλυφθούν κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, όπως έγινε στην Κύπρο, δεν υπάρχει προς το παρόν. Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν πρόσφατα με 8,5 δισ. ευρώ και η πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης κατέδειξε την ισχυρή κεφαλαιακή τους βάση.

Κίνδυνος προκύπτει κατά κύριο λόγο από ενδεχόμενη πολιτική οριζόντιων διαγραφών μη εξυπηρετούμενων και προβληματικών δανείων που θα ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Στο πρόγραμμα της Κουμουνδούρου περιλαμβάνεται η σεισάχθεια, η διαγραφή, δηλαδή, χρέους νοικοκυριών και επιχειρήσεων για να επανεκκινηθεί η οικονομία.

Το πρόγραμμα προβλέπει σύσταση δημόσιου ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης ιδιωτικού χρέους ο οποίος δεν θα λειτουργεί ως bad bank αλλά ως διαχειριστής κάθε τύπου ληξιπρόθεσμης οφειλής στις τράπεζες και ως ελεγκτής των τραπεζών για την εφαρμογή των συμφωνημένων ρυθμίσεων.

Αυτό που δεν λέει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι πώς θα χρηματοδοτηθεί η εκτεταμένη πολιτική ρυθμίσεων δανείων και με δεδομένο ότι αποκλείει τη χρήση κρατικών πόρων το λογαριασμό εκτιμάται ότι θα τον πληρώσουν οι τράπεζες.

Οι τελευταίες διαθέτουν, σύμφωνα με τους αναλυτές, ικανή κεφαλαιακή θωράκιση ώστε να διαγράψουν ακόμη και το 40% των μη εξυπηρετούμενων και προβληματικών (βάσει της αξιολόγησης της ΕΚΤ) δανείων, διατηρώντας το δείκτη κάλυψης μη εξυπηρετούμενης έκθεσης επίσης στο 40%.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ προβεί σε μετριοπαθή ρύθμιση για διαγραφή μέρους των αδύναμων οικονομικών ομάδων και των μικρομεσαίων κυρίως επιχειρήσεων, οι τράπεζες θα μπορέσουν να το αντέξουν χωρίς να χρειασθούν νέα κεφάλαια.

Βέβαια, μια τέτοια κίνηση θα επιδεινώσει τα οικονομικά τους στοιχεία και θα εγείρει ηθικό ζήτημα καθώς θα επιβραβεύονται οι κακοπληρωτές έναντι των συνεπών δανειοληπτών. Επιπρόσθετα δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η ΕΚΤ θα αποδεχθεί οριζόντιας φιλοσοφίας μέτρα.