Αλήθειες και ψέματα για τις αναλογιστικές μελέτες των ταμείων

Πολιτικό θόρυβο προκάλεσαν οι χθεσινές καταγγελίες του Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργου Ρωμανιά για τις αναλογιστικές μελέτες των ταμείων και τον τρόπο με τον οποίο αυτές χρησιμοποιήθηκαν ως άλλοθι για να μειωθούν οι συντάξεις, υπό τις εντολές της τρόικας.

Το βασικό επιχείρημα του κ. Ρωμανιά, ενός από τους λίγους ανθρώπους που γνωρίζουν το ασφαλιστικό και την εξέλιξή του τα τελευταία 30 χρόνια, ήταν ότι οι μελέτες (κυρίως η τελευταία) δεν έλαβαν υπόψη τους την περιουσία των ταμείων, ούτε τις αποδόσεις αυτής.

Πολύ περισσότερο, ο κ. Ρωμανιάς άφησε να εννοηθεί ότι οι μελέτες αυτές χρησιμοποιήθηκαν ως άλλοθι για να μειωθούν οι συντάξεις, υπό τις εντολές της τρόικας, χωρίς να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Οι συντάκτες των μελετών αυτών είχαν συνυπολογίσει μόνο τις εισφορές που επρόκειτο να λάβουν τα ταμεία και τις συντάξεις που επρόκειτο να αποδώσουν.

Όπως εκτίμησε, επρόκειτο για μεθοδευμένη παράλειψη, χωρίς όμως και ο ίδιος να μπορεί -χωρίς διεξαγωγή νέας μελέτης- να υπολογίσει τις επιπτώσεις της παράλειψης αυτής.

Ο αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Δημήτρης Στρατούλης, μιλώντας στη Βουλή επί του νομοσχεδίου για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, χαρακτήρισε σοβαρή την καταγγελία και άφησε ανοικτό ακόμη και το ενδεχόμενο να σταλούν κάποια στοιχεία στον εισαγγελέα.

Βέβαια, ο κ. Στρατούλης ξεκαθάρισε ότι το θέμα είναι πρωτίστως πολιτικό για την κυβέρνηση.

Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς αφού η μελέτη έγινε με βάση τις παραδοχές, τις παραμέτρους και τη μεθοδολογία του Ageing Working Group της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο παρακολούθησης των συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι ίδιες, για όλες τις χώρες μέλη. Μάλιστα, η έκθεση αυτή έχει κατατεθεί στην Ε.Ε. στις 12 Δεκεμβρίου 2014 και έχει εγκριθεί, χωρίς ακόμη να έχει δημοσιοποιηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα της Κομισιόν.

Σύμφωνα με αναλογιστές, ο μη υπολογισμός της περιουσίας των ταμείων θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά το αποτέλεσμα μιας μελέτης, εφόσον ήταν σημαντική. Η παρούσα αξία της περιουσίας των ασφαλιστικών οργανισμών δεν φαίνεται πως θα επηρέαζε την αναλογιστική βιωσιμότητα του συστήματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να εξαιρείται από τους υπολογισμούς.

Όσο για το επιχείρημα της νέας ηγεσίας στην κοινωνική ασφάλιση, ότι δηλαδή οι μελέτες χρησιμοποιήθηκαν ως άλλοθι για τη μείωση των συντάξεων, ειδικοί στο θέμα των ταμείων επισημαίνουν το ακριβώς αντίθετο. Όλες οι περικοπές έγιναν στο πόδι, χωρίς μελέτη, με στόχο όχι την αναλογιστική βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης αλλά τη μείωση των δημοσιονομικών δαπανών κατά το έτος που ελήφθησαν τα μέτρα. Για το λόγο αυτό άλλωστε, και δεν είχαν το αναμενόμενο αποτέλεσμα.

Ακόμη και ο νόμος 3863 του 2010, γνωστός ως νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη, που προβλέπει την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, έγινε, σύμφωνα με τις τότε καταγγελίες, χωρίς αναλογιστικές μελέτες, ή τουλάχιστον χωρίς αξιόπιστα στοιχεία.

Τι δείχνει η μελέτη

Σύμφωνα με τη μελέτη που διαθέτει το Εuro2day.gr, η εφαρμογή του νόμου Λοβέρδου - Κουτρουμάνη καθώς και όλων των μέτρων που έχουν ληφθεί την τελευταία 5ετία θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των συντάξεων έως το 2020 καθώς και την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 72 έτη έως το 2060.

Παρά την εφαρμογή του Ν.3863 αλλά και του Ν.3865 του 2010 (προβλέπει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές), το σύστημα για τα επόμενα κρίσιμα 5 χρόνια, αλλά και για το σύνολο της 45ετίας, ακροβατεί καθώς οι δαπάνες για τη βασική αναλογική σύνταξη και το ΕΚΑΣ κυμαίνονται μεταξύ 15,7% και 15,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, λίγο πιο κάτω από το 16% που έχει τεθεί ως όριο από την Ε.Ε.

Και μάλιστα, στη μελέτη δεν αναφέρεται η εξέλιξη του ΑΕΠ στη χώρα, παρότι οι δαπάνες έχουν υπολογιστεί ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Η απόφαση της κυβέρνησης να μην εφαρμόσει τις βασικές μεταρρυθμίσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων θα έχει ως αποτέλεσμα, εφόσον δεν ληφθούν νέα μέτρα, τον εκτροχιασμό των δαπανών, που σε συνδυασμό με το δημογραφικό πρόβλημα, συνιστά εκρηκτικό κοκτέιλ.

Αντιδράσεις

Οι δηλώσεις προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης έκανε λόγο για κυνήγι μαγισσών και αστεία επιχειρήματα που στερούνται υπευθυνότητα. Σύμφωνα με τον βουλευτή της Ν.Δ., η κυβέρνηση κάνει παιχνίδια επικοινωνιακού αντιπερισπασμού και στήνει συνωμοσίες εν όψει της έλευσης της τρόικας.

Σκληρή ήταν και η ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ, που μίλησε για καταγγελίες οι οποίες στερούνται στοιχειώδη σοβαρότητα.

Σκουρλέτης: Εσκεμμένα τα λάθη στις αναλογιστικές μελέτες

«Στη σύνταξη των αναλογιστικών μελετών, έγιναν εσκεμμένα λάθη, με στόχο τα συμπεράσματα να οδηγούν στη μείωση των συντάξεων», ανέφερε μιλώντας νωρίτερα το πρωί στον τηλεοπτικό σταθμό «Mega», ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης.

Ο κ. Σκουρλέτης χαρακτήρισε ως ορθές τις εκτιμήσεις του Γενικού Γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γιώργου Ρωμανιά ότι οι αναλογιστικές μελέτες που έγιναν ήταν νοθευμένες και πρόσθεσε ότι δεν είχαν συμπεριληφθεί σε αυτές οι αποδόσεις της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων, μεταδίδει το ΑΠΕ.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετική με την εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, ο υπουργός Εργασίας επανέλαβε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έχει προβλέψει στον προϋπολογισμό την επέκταση του θεσμού σε όλη τη χώρα μετά τη λήξη του πιλοτικού προγράμματος που ξεκίνησε στους δήμους 13 περιφερειών.

Ο κ. Σκουρλέτης άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να αλλάξει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, ενώ πρόσθεσε ότι ο μηχανισμός που δημιουργήθηκε από τους Δήμους για την εφαρμογή του μπορεί να αποδειχθεί κατάλληλος για τον εντοπισμό των ανθρώπων που έχουν πραγματικά ανάγκη.