Ποιες αλλαγές έρχονται στη φορολογία

Την ερχόμενη Τρίτη 28 Φεβρουαρίου, αν δεν προκύψουν στραβοπατήματα, οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου θα έχουν το πρώτο τους ραντεβού με τη διαπραγματευτική ομάδα της κυβέρνησης.

Αντικείμενο του νέου γύρου διαπραγμάτευσης θα είναι ο προσδιορισμός τόσο των μέτρων που απαιτεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ως προϋπόθεση για να επανέλθει στο ελληνικό πρόγραμμα -πέραν των λοιπών απαιτήσεών του προς την ευρωζώνη, οι οποίες ακολουθούν σε δεύτερο πλάνο-, όσο και των αντίμετρων που διεκδικεί η ελληνική κυβέρνηση. Και τα δύο πακέτα θα δοκιμαστούν στη Βουλή άμεσα.

Η εφαρμογή τους όμως θα ξεκινήσει σταδιακά από το 2019, με το αφορολόγητο στην πρώτη γραμμή και τις συντάξεις να ακολουθούν από το 2020, όπως έγραψε χθες το Euro2day.gr.

Ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, ανακοινώνοντας χθες την απόφαση επανόδου του κουαρτέτου στην Αθήνα, έκανε σαφή αναφορά στα μέτρα που απαιτούνται και τα οποία πλέον χαρακτηρίζονται ως «βαθιές μεταρρυθμίσεις», ακολουθώντας ακόμα και τη φρασεολογία του ΔΝΤ για στροφή της οικονομικής πολιτικής από τη λιτότητα στις μεταρρυθμίσεις.

Υπέδειξε μείωση αφορολόγητου και συντάξεων καθώς και αλλαγές στην αγορά εργασίας, κλείνοντας το μάτι αναφορικά με τις διεκδικήσεις της ελληνικής κυβέρνησης στο μέτωπο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, όπου πέραν των «βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών» τίποτε άλλο δεν είναι ξεκάθαρο.

Η απαίτηση για αύξηση του ορίου ομαδικών απολύσεων παραμένει. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να νομοθετηθούν τώρα, δεσμεύοντας την όποια ελληνική κυβέρνηση για τα επόμενα χρόνια.

Την ίδια ώρα, όμως, το Eurogroup έδωσε το «πράσινο φως» στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε παράλληλη νομοθέτηση των λεγόμενων αντίμετρων, τα οποία θα πρέπει να έχουν αναπτυξιακό πρόσημο. Όπως είπε ο Γ. Ντάισελμπλουμ και αυτά, εφόσον επιθυμεί η ελληνική κυβέρνηση, μπορούν να προ-νομοθετηθούν. Θα πρέπει όμως να έχουν συμφωνηθεί με τους δανειστές.

Κυβερνητικές πηγές ήδη από χθες άρχισαν να μιλούν για σχεδιαζόμενη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά έως και 35%, μείωση του φόρου εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες, μετάταξη του κλάδου εστίασης και άλλων προϊόντων διατροφής από το 24% στο 13% και του ΦΠΑ ενέργειας από το 13% στο 6%.

Το ΔΝΤ, μέσω της έκθεσης του άρθρου 4, έχει υποδείξει και αυτή τη συνταγή. Έχει εισηγηθεί μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες, μείωση των υψηλών φορολογικών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα (μνημονεύει συντελεστές της τάξεως του 15%-20%, όταν σήμερα εκτείνονται από 22% έως και 45%) και μείωση του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ από το 24% στο 23%. Και σε αυτό το μέτωπο, το παζάρι προδιαγράφεται τουλάχιστον ενδιαφέρον.

Σκληρό πακέτο

Την ίδια ώρα, όμως, τα σκληρά μέτρα δίνουν τον τόνο. Η αρχική απαίτηση των δανειστών αφορούσε σε αφορολόγητο της τάξεως των 5.900 ευρώ. Κυβερνητική πηγή ανέφερε ως ενδεχόμενο χθες τη μείωση ακόμα και στις 5.500 ευρώ, που αποτελεί τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Σε μια τέτοια περίπτωση, ο φόρος εισοδήματος θα αγγίξει ακόμα και μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες με μηνιαίο εισόδημα που υπερβαίνει τα 392-468 ευρώ, ανάλογα με το εάν υπάρχουν δώδεκα ή δεκατέσσερις μισθοί.

Δεν θα προκαλούσε έκπληξη βέβαια, αυτά τα επίπεδα του αφορολόγητου τελικά να είναι πολύ χαμηλότερα από την τελική συμφωνία. Τα αντίμετρα σε αυτό το πακέτο θα είναι στοχευμένες μειώσεις φόρων με αναπτυξιακό πρόσημο.

Στο σκέλος των συντάξεων, οι πληροφορίες αναφέρουν μια πρώτη συμφωνία για εξοικονομήσεις ίσες με το 0,75% του ΑΕΠ. Με τα σημερινά δεδομένα, προκύπτει μείωση των αποδοχών των συνταξιούχων κατά 1,4 δισ. ευρώ. Τα αντίμετρα για την περικοπή των συντάξεων θα είναι η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους.

Το συνολικό ύψος του πακέτου μέτρων είναι ανοιχτό. Η αρχική εκτίμηση για μέτρα ύψους 2% του ΑΕΠ έχει δώσει τη θέση της σε εκτιμήσεις τόσο από την πλευρά της κυβέρνησης όσο και από την πλευρά του ευρωπαϊκού σκέλους των δανειστών για ένα πακέτο της τάξεως του 1,2%-1,5%, εφόσον μπει η βούλα του κουαρτέτου στις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για πλεόνασμα 2,5%-3% του ΑΕΠ το 2016, με διατηρήσιμα χαρακτηριστικά τα επόμενα χρόνια.

Σε αυτή την περίπτωση, το ΔΝΤ θα πρέπει να αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις του. Ο Πολ Τόμσεν εμφανίστηκε τις προηγούμενες ημέρες ανοιχτός σε αναθεωρήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει επικύρωση των ελληνικών στοιχείων από τη Eurostat.

Σε μία κίνηση καθόλου τυχαία μάλιστα, το ΔΝΤ έστειλε εκπρόσωπό του στις συνομιλίες ΕΛΣΤΑΤ- Eurostat στο διάστημα 31 Ιανουαρίου-1 Φεβρουαρίου, με αντικείμενο ακριβώς τον προσδιορισμό του περυσινού πρωτογενούς πλεονάσματος.

Χρέος εν αναμονή

Η χθεσινή συμφωνία ήρθε στη γραμμή της προσέγγισης βήμα βήμα, με την κυβέρνηση να αλλάζει στάση όσον αφορά στη βασική της επιδίωξη -όπως την περιέγραφε το προηγούμενο διάστημα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος- για συμφωνία-πακέτο, στα δημοσιονομικά, στα πρωτογενή πλεονάσματα και στο χρέος, η οποία θα οδηγούσε σε ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Όπως είπε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, μετά το Staff Level Agreement (αν και όποτε οι θεσμοί επιστρέψουν στο Eurogroup με συμφωνία, όπως σημείωσε), θα εξεταστούν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και το δημοσιονομικό μονοπάτι για την περίοδο μετά το 2018.

Τότε θα προσδιοριστεί και η χρονική διάρκεια του «μεσοπρόθεσμου» όσον αφορά στις απαιτήσεις υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων.

Ο απερχόμενος πρόεδρος του Eurogroup, όμως, άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρξει μείωσή τους, χρησιμοποιώντας την έκφραση «ρεαλιστικοί στόχοι».

Σε αυτό το μέτωπο, τον τόνο των μελλοντικών εξελίξεων αναμένεται να δώσουν οι αποφάσεις στην αυριανή συνάντηση Μέρκελ - Λαγκάρντ - Γιούνκερ.

Ήδη πάντως το ΔΝΤ, με ανακοίνωσή του, σπεύδει να κρατήσει τον πήχη των προσδοκιών χαμηλά. Καλωσορίζει μεν την πρόοδο των ελληνικών αρχών για την επίτευξη των απαιτήσεων των θεσμών σε ζητήματα-κλειδιά, αλλά σπεύδει να προσθέσει ότι «είναι πολύ νωρίς να κάνουμε εικασίες για την προοπτική επίτευξης συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο, κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής».

Ο χρόνος

Παρότι όλοι συμφωνούν ότι η επίτευξη συμφωνίας όσο το δυνατό συντομότερα είναι το ιδανικό σενάριο, από τις δηλώσεις Ντάισελμπλουμ δεν προκύπτει καμία ιδιαίτερη βιασύνη.

Ο πρόεδρος του Eurogroup επισήμανε ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ζήτημα ρευστότητας, προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει λόγος εκταμιεύσεων τον Μάρτιο, τον Απρίλιο ή τον Μάιο». Δεν λέω ότι θα χρησιμοποιήσουμε όλο αυτό τον χρόνο, πρόσθεσε. «Αν τελειώσουμε τν Μάρτιο, έχει καλώς, αλλιώς αργότερα».

Το χρονικό σημείο ολοκλήρωσης της συμφωνίας διαδραματίζει όμως καθοριστικό ρόλο για τη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε ένα περιβάλλον σταθερότητας, με εξάλειψη κάθε ίχνους αβεβαιότητας.

Η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης εκτιμάται από αρμόδιες πηγές ότι είναι το διαβατήριο για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές το 2018. Όσο το QE καθυστερεί, τόσο δεν ανοίγει αυτός ο καθαρός διάδρομος για τους επενδυτές, τον οποίο έχει μνημονεύσει πολλές φορές ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Ο στόχος για ένταξη στο QE με τη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 9 Μαρτίου είναι προφανώς μη ρεαλιστικός. Ο επόμενος σταθμός της 27ης Απριλίου προϋποθέτει πολύ γρήγορες κινήσεις από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές στη λεγόμενη «παγκόσμια συμφωνία».