Πώς μοιράζονται φοροαπαλλαγές 15,5 δισ. ευρώ

Προ ημερών, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος συνέστησε στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην επανεξέταση των φοροαπαλλαγών. Μια ματιά στον τόμο των φορολογικών δαπανών που συνοδεύει κάθε χρόνο την κατάθεση του προϋπολογισμού στη Βουλή, αποκαλύπτει γιατί κατά καιρούς οι φοροαπαλλαγές έρχονται στο προσκήνιο των συστάσεων επανεξέτασής τους.

Μόνο φέτος, 1.064 φοροαπαλλαγές κόστισαν απώλεια εσόδων 15,5 δισ. ευρώ, με σημαντική διόγκωση κατά περισσότερα από 2,5 δισ. ευρώ καθώς ένα χρόνο νωρίτερα ήταν 1.047, οδηγώντας σε απώλεια 12,8 δισ. ευρώ.

Η κυβέρνηση, δια του κυβερνητικού εκπροσώπου, μετά τις συστάσεις Στουρνάρα, έσπευσε να κλείσει το κεφάλαιο συζητήσεων που άνοιξε ο Διοικητής της ΤτΕ. Δεν υπάρχει για την κυβέρνηση τέτοιο ζήτημα, υποστήριξε ο Παύλος Μαρινάκης.

Με αυτά τα δεδομένα, το μόνο που απομένει επί του παρόντος είναι η σταχυολόγησή τους.

Οι μεγαλύτερες απώλειες φορολογικών εσόδων εντοπίζονται στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων, όπου 239 εκπτώσεις και απαλλαγές κοστίζουν συνολικά 5,349 δισ. ευρώ. Από αυτό το ποσό, η μερίδα του λέοντος ή 3,85 δισ. ευρώ σχετίζεται με το αφορολόγητο μισθωτών, συνταξιούχων και αγροτών.

Μετά τις μνημονιακές περιπέτειες και την εμμονή του ΔΝΤ με τη μείωση του αφορολόγητου ορίου, ουδείς έστω και υπαινίχθη παρέμβαση στο αφορολόγητο όριο. Και στα νομικά πρόσωπα, 206 εκπτώσεις και απαλλαγές οδηγούν σε απώλεια φορολογικών εσόδων 1,846 δισ. ευρώ για 48.248 επιχειρήσεις.

Η λίστα των φοροαπαλλαγών είναι μακρά.

• 87 διαφορετικές εκπτώσεις και απαλλαγές ισχύουν στη φορολογία κεφαλαίου, με αναφορές στον ΕΝΦΙΑ (έκπτωση 50%, πλήρης απαλλαγή με εισοδηματικά κριτήρια, εφεξής έκπτωση 10% για όσους ασφαλίζουν τα ακίνητά τους), τον ειδικό φόρο ακινήτων των επιχειρήσεων (ΕΦΑ), το αφορολόγητο 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές, το κλιμακωτό αφορολόγητο στις κληρονομιές. Όλα αυτά κοστίζουν απώλεια εσόδων 5,514 δισ. ευρώ, χρήματα τα οποία γλιτώνουν οι φορολογούμενοι.
• 75 εκπτώσεις και απαλλαγές ισχύουν για τον ΦΠΑ, με τις μεγαλύτερες στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια (455,5 εκατ. ευρώ) και συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό 939,1 εκατ. ευρώ.
• 76 εκπτώσεις ισχύουν για τα τέλη χαρτοσήμου, με κόστος 73,97 εκατ. ευρώ.
• 5 απαλλαγές στον φόρο ασφαλίστρων οδηγούν σε απώλεια εσόδων 544,8 εκατ. ευρώ.
• 43 απαλλαγές στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης αφαιρούν από τα δημόσια έσοδα 1,047 δισ. ευρώ.
• 26 απαλλαγές και εκπτώσεις στα τέλη ταξινόμησης οχημάτων έχουν κόστος 166 εκατ. ευρώ και επιπλέον απαλλαγές από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων αφαιρούν δημόσια έσοδα 11,844 εκατ. ευρώ.

Στον κυκεώνα των φοροαπαλλαγών, δεν υπάρχει αμφιβολία πως χωρά επανεξέταση. Σίγουρα, πολιτικά, η ώρα δεν είναι τώρα όπου η κυβέρνηση έχει ανοίξει μέτωπο με τους ελεύθερους επαγγελματίες, με φόντο τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησής τους.

Στην ερώτηση τι συνέβη και εκτοξεύθηκε μέσα σε ένα χρόνο το ύψος των φοροαπαλλαγών, η βασική απάντηση κρύβεται στην αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Οι νέες τιμές ζώνης που εφαρμόστηκαν πέρυσι οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση την αντικειμενική αξία των ακινήτων των εταιρειών, οι οποίες εξαιρούνται από τον ειδικό φόρο ακινήτων (15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων). Έτσι η συγκεκριμένη φοροαπαλλαγή από 3,7 δισ. ευρώ έκανε άλμα στα 5,3 δισ. ευρώ.

Αν η σύγκριση γίνει με τα 6,6 δισ. ευρώ των φοροαπαλλαγών του 2019, οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν στα «αγύριστα» της επιστρεπτέας προκαταβολής και μιας σειράς μέτρων στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση στη σκιά της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, απαλλαγή από εισφορά αλληλεγγύης, «κουρεμένα» ενοίκια και τεκμήρια, μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών σε χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ).

Κάπως έτσι, οι φοροαπαλλαγές έφτασαν να αντιστοιχούν σχεδόν στο 25% των φορολογικών εσόδων.