Αίσθηση στην αγορά προκάλεσε η αποτίμηση αλλά και ο τρόπος υλοποίησης του deal μεταξύ των Μινωικών και της ΑΝΕΚ με αντικείμενο το 33,35% της Hellenic Seaways. Κι αυτό καθώς πρόκειται για ένα πολύ "ακριβό" deal, δεδομένης και της περιόδου κρίσης, το οποίο:

-Πρώτον, γίνεται με αγοραστή την ΑΝΕΚ, η οποία αφενός δεν διαθέτει ρευστότητα (αντιθέτως έχει υψηλές δανειακές υποχρεώσεις) και αφετέρου έχει ως βασικό μέτοχο μια άλλη εταιρία (τη Sea Star) με ακόμη υψηλότερη σχέση δανεισμού προς ίδια κεφάλαια.

Και δεύτερον, διότι το deal γίνεται με… πίστωση από την πλευρά του ίδιου του πωλητή, (αγγλιστί "sellers credit"), δηλαδή της Minoan!

Αυτό, αν μη τι άλλο, είναι έως και πρωτόγνωρο στα ελληνικά τουλάχιστον δεδομένα. Για να εξηγηθεί όμως η υπόθεση αλλά και τα ερωτήματα που προκύπτουν θα πρέπει να πιάσουμε το κουβάρι των εξελίξεων από το πρόσφατο παρελθόν.

Στο τέλος του 2007 η Sea Star, συμφερόντων του κ. Γιάννη Βαρδινογιάννη (του Σήφη), που ήδη κατείχε σημαντικότατο ποσοστό στην ΑΝΕΚ, απέκτησε από τον όμιλο Λασκαρίδη το 26,7% των Μινωικών (με τίμημα 5 ευρώ ανά μετοχή) και το 34,7% της Hellenic Seaways με τίμημα 5,75 ευρώ ανά μετοχή.

Στην πράξη η Sea Star βρέθηκε να έχει μεγάλο ποσοστό στην ΑΝΕΚ (και στη διοίκηση), μεγάλο ποσοστό στις Μινωικές (ικανό να επιδράσει στις αποφάσεις) αλλά και τον πλήρη έμμεσο έλεγχο της HSW (μέσω του ποσοστού του κ. Λασκαρίδη και του ποσοστού που ήλεγχαν οι Μινωικές). Προφανώς επρόκειτο για μια κατάσταση που δεν μπορούσε να διαρκέσει και πολύ για λόγους ανταγωνισμού.

Εύλογα λοιπόν στη συνέχεια, στην αρχή του 2008, έγινε η πρώτη… τράμπα. Ο όμιλος Γκριμάλντι εξαγόρασε από τη Sea Star το ποσοστό της στις Μινωικές (στα 5,29 ευρώ ανά μετοχή) και -προφανώς εις ανταπόδοση- της πούλησε το ποσοστό που ο ίδιος κατείχε στην ΑΝΕΚ (16,8%).

Κι έτσι η HSW βρέθηκε ξανά να εμφανίζεται σχεδόν "διχοτομημένη" ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς ομίλους, με την ΑΝΕΚ να περνά στον έλεγχο της Sea Star και του κ. Ι.Σ. Βαρδινογιάννη.

Η πορεία των εξελίξεων όμως (λαμβανομένου υπ' όψιν ότι ο έλεγχος του Δ.Σ. της HSW πέρασε πρακτικά στην ΑΝΕΚ πολύ νωρίς και χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις από την πλευρά των Μινωικών) δείχνει ότι το deal που πραγματοποιήθηκε προ ημερών ήταν κι αυτό ουσιαστικά απο καιρού συμφωνημένο και προδιαγεγραμμένο.  

Το γεγονός δε ότι ο ίδιος ο όμιλος Γκριμάλντι "διευκολύνει" τον αγοραστή (καθώς η πληρωμή γίνεται με πίστωση σε δόσεις έως και το τέλος του 2012) σημαίνει ότι πρακτικά δεν υπήρχε άλλος αγοραστής για τη συγκεκριμένη εταιρία, ενώ μάλλον εξηγει και το ακριβό τίμημα που εις ανταπόδωση πληρώνει ο αγοραστής.

Το ότι το τίμημα είναι ακριβό προκύπτει αβίαστα. Στα 4,8 ευρώ ανά μετοχή που θα καταβάλει ο αγοραστής, το σύνολο των μετοχών της Hellenic Seaways αποτιμάται στα 372, 5 εκατ. ευρώ, όταν ο ολόκληρος ο όμιλος Attica βρίσκεται στα 305 εκατ. ευρώ, οι Μινωικές στα 242 εκατ. και η ίδια η ΑΝΕΚ (ο αγοραστής δηλαδή του deal) στα… 145 εκατ. ευρώ.

Και αυτά όταν η αξία των πλοίων της εταιρίας HSW σαφώς είναι μικρότερη από αυτή όλων των παραπάνω εταιριών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Attica έχει καταγεγραμμένη αξία πλοίων 745 εκατ. ευρώ, η Minoan 529 εκατ. και η HSW μόλις 374 εκατ. (σ.σ.: με δεδομένατου 2007).

Πρακτικά η ΑΝΕΚ, κατόπιν του deal, θα αυξήσει μεν το ενεργητικό της με την υψηλά αποτιμούμενη αξία της (μη εισηγμένης) Hellenic Seaways, πλην όμως θα μεγαλώσει και το παθητικό της με επιπλέον υποχρεώσεις ύψους 125 εκατ. ευρώ, οι οποίες έρχονται να προστεθούν στα προϋπάρχοντα 325 εκατ. υποχρεώσεων (ισολογισμός 2008) ανεβάζοντας το σύνολο στο ύψος των 450 εκατ. ευρώ.

Κι αυτό όταν τα ίδια κεφάλαια της ΑΝΕΚ είναι στην περιοχή των 200 εκατ. ευρώ, ήτοι η σχέση ίδια κεφάλαια προς υποχρεώσεις, κατόπιν του deal, στο 1: 2,25.

Κι εδώ τίθεται το επόμενο -πέραν της αποτίμησης και του τρόπου διακανονισμού του deal- ερώτημα.

Με δεδομένο ότι αυτά τα 125 εκατ. ευρώ θα πρέπει να αποπληρωθούν (τόκοι και χρεολύσια) μέσα στα επόμενα 3,5 χρόνια, πώς ακριβώς θα βρει τα χρήματα η ΑΝΕΚ;

Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, μέσα στο 2008 η ΑΝΕΚ δεν παρήγαγε κέρδη αλλά ζημίες 6,4 εκατ. ευρώ, ενώ κατά το έτος 2007 παρουσίασε κέρδη μετά φόρων ύψους 12,28 εκατ. Σημειωτέον ότι ουσιαστικά μέσα σε 2 χρόνια είχε συνολικά λειτουργικές ταμειακές ροές ύψους περίπου 34 εκατ. ευρώ.

Aπό την πλευρά της Hellenic Seaways (στο ενδεχόμενο συγχώνευσης με την ΑΝΕΚ),  παρότι υπάρχει σημαντικότερη κερδοφορία (υπολογίζεται σε 10,7 εκατ. ευρώ για το 2008 και ήταν 17 εκατ. ευρώ για το 2007), και αυτή συν τις αποσβέσεις, δεν φαίνεται να επαρκεί για την αποπληρωμή τόσο μεγάλου χρέους σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Κι από την άλλη η τρέχουσα συγκυρία μπορεί να δώσει "ανάσες" όσον αφορά στο κόστος καυσίμων, πλην όμως δεν ευνοεί καθόλου την τουριστική και οικονομική κίνηση, στην οποία στηρίζονται τα έσοδα των θερινών μηνών σε όλες τις ναυτιλιακές.

Αυτά τα απλά μαθηματικά καταλήγουν είτε στο ότι θα πρέπει να γίνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στην ΑΝΕΚ (ή στη βασική μέτοχο Sea Star) είτε στο ότι θα χρειαστεί να γίνει εισαγωγή των μετοχών της Hellenic Seaways στο χρηματιστήριο σε υψηλή αποτίμηση (με πώληση μέρους των μετοχών που κατέχει τώρα η ΑΝΕΚ) προκειμένου να αποπληρωθεί μέρος έστω του χρέους.

Εκτός και αν στο ενδιάμεσο βρεθεί κάποιος πρόθυμος μακροπρόθεσμος χρηματοδότης, γεγονός που στην παρούσα συγκυρία φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολο, ή αν πραγματοποιηθούν πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων.

Η άλλη όψη του deal και η πλευρά Γκριμάλντι

Σημαντικά ερωτήματα προκύπτουν όμως και για την πλευρά του πωλητή που αφορά στο δίπτυχο των Μινωικών και του βασικού τους μετόχου, δηλαδή του ομίλου Γκριμάλντι, ο οποίος κατέχει πλέον ποσοστό της τάξεως του 85% στις Μινωικές.

Η απόκτηση των Μινωικών έφερε στον όμιλο Γκριμάλντι και το ποσοστό της HSW που εκείνες κατείχαν ως "πρόσθετο βάρος", καθώς η έως τότε διακηρυγμένη στρατηγική του ιταλικού ομίλου δεν περιλαμβάνει την είσοδο σε δραστηριότητες μικρών και μεσαίων αποστάσεων όπως αυτές του Αιγαίου, αλλά επικεντρώνεται στους λεγόμενους "θαλάσσιους αυτοκινητοδρόμους".

Με την πώληση όμως του μεριδίου της Minoan, λένε παρατηρητές της αγοράς, με βάση και τις διαθέσιμες πληροφορίες, ο όμιλος Γκριμάλντι πέτυχε με... έναν σμπάρο δύο τρυγόνια.

Από τη μια οι Μινωικές ξεφορτώθηκαν το βάρος της συμμετοχής στην HSW κι από την άλλη αποκτούν μελλοντική χρηματοροή που μάλλον θα δοθεί το συντομότερο για την αγορά νέων πλοίων, που τώρα κατευθύνονται προς τον… μεγαλομέτοχό τους.

Οι πληροφορίες ότι οι Μινωικές θα εξαγοράσουν νέα πλοία, η ναυπήγηση των οποίων αρχικά έγινε για τις άλλες εταιρίες του ομίλου Γκριμάλντι (και μάλλον είναι υπό την τρέχουσα συγκυρία… υπεράριθμα στους κόλπους των λοιπών εταιριών του ομίλου) κυκλοφορούν εδώ και πολύ καιρό στην αγορά, ενώ αυτό που όλοι έψαχναν ήταν με ποιον τρόπο θα γινόταν η χρηματοδότηση αυτών των αγορών, πριν ακόμη καν ο ιταλικός όμιλος αποκτήσει την πλειοψηφία των μετοχών.

Τώρα προφανώς ο όμιλος έχει και το μαχαίρι και το καρπούζι.

Το τελευταίο ερώτημα όμως είναι ίσως και το πιο καυτό για όσους παρατηρούν τον χώρο της ακτοπλοΐας.  Μέσω των Μινωικών ο όμιλος Γκριμάλντι έχει δραστηριότητα στην Αδριατική και κατά καιρούς έχει ακουστεί ότι θέλει να διευρύνει το μερίδιό του με δυναμικό τρόπο, σε συμφωνία και με τη στρατηγική επικέντρωσης σε μεγάλες γραμμές. 

Στην Αδριατική, εκτός απο την Αttica, ανταγωνίστρια των Μινωικών και του ομίλου Γκριμάλντι είναι βεβαίως και η ΑΝΕΚ, με σημαντικό αριθμό πλοίων.  

Δικαίως, κατόπιν και της τελευταίας συμφωνίας μεταξύ της ελληνικής εταιρίας και του ιταλικού ομίλου, που στηρίχτηκε στη "διευκόλυνση" της ΑΝΕΚ από τον πωλητή, ναυτιλιακοί παρατηρητές αναρωτιούνται τι δεσμεύσεις μπορεί να έχει αναλάβει η κρητική εταιρία έναντι της πλειοψηφίας στην HSW, προκειμένου ίσως να "διευκολύνει" με τη σειρά της τον όμιλο Γκριμάλντι στα δικά του σχέδια.