Epsilon Net: Τι προβλέπει το «πρότυπο» που βύθισε τη μετοχή

Η ανακοίνωση που εξέδωσε η Epsilon Net το βράδυ της 20ης Σεπτεμβρίου και αναφερόταν στην επαναξιολόγηση του λογιστικού προτύπου ΔΠΧΑ2 και σε συνεπακόλουθη μείωση των λογιστικών κερδών του 2022 κατά 5,7 εκατ. ευρώ προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στη χρηματιστηριακή αγορά.

Ως αποτέλεσμα της αναταραχής που προέκυψε ήταν η τιμή της μετοχής να βρεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα της επόμενης συνεδρίασης (21/9/23) στο -30%, πριν τελικά κλείσει στο -15,78%, με το 1,1% της εταιρείας να αλλάζει χέρια και με την αξία των συναλλαγών να διαμορφώνεται στα 5,54 εκατ. ευρώ. Μάλιστα η πίεση συνεχίστηκε και την Παρασκευή με τον τίτλο να υποχωρεί στα 9 ευρώ ή 7,88% χαμηλότερα.

Η πλήρης εικόνα των επιπτώσεων της λογιστικής αναθεώρησης ολοκληρώθηκε μια νέα ανακοίνωση της εισηγμένης η οποία αναφέρθηκε και σε μια πρόσθετη επιβάρυνση της κερδοφορίας της Epsilon Net κατά 2,3 εκατ. ευρώ για τις οικονομικές χρήσεις 2023 και 2024.

Τι συνέβη

Η εισηγμένη εταιρεία είχε ανακοινώσει την υλοποίηση προγράμματος stock options με στόχο να διαθέσει έως και 1.600.000 μετοχές σε στελέχη της, έναντι τιμήματος 0,6 ευρώ ανά τεμάχιο, το οποίο είχε εγκριθεί από την γενική συνέλευση.

Αν και η ενέργεια αυτή δεν σχετίζεται καθόλου με τα έσοδα, τα έξοδα, τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις της εταιρείας, έρχεται το λογιστικό αυτό πρότυπο και θεωρεί ότι: α) Θα πρέπει να υπολογιστεί η εύλογη αξία του οφέλους που θα αποκομίσουν τα στελέχη της εταιρείας από την εφαρμογή των stock options και β) Η εύλογη αυτή αξία του οφέλους να θεωρηθεί ως λογιστικό έξοδο, αν και σε καμία περίπτωση δεν αφορά την εταιρεία, αλλά στην ουσία αποτελεί θέμα των μετόχων της Epsilon Net.

Και επειδή η λογιστικοποίηση (χρέωση) ενός τέτοιου εξόδου απαιτεί και έναν ισόποσο πιστωτικό λογαριασμό (διπλογραφικό σύστημα), το πρότυπο επιβάλλει τη δημιουργία ενός ισόποσου αποθεματικού, το οποίο εντάσσεται στα ίδια κεφάλαια της εταιρείας.

Με άλλα λόγια συμβαίνει το εξής παράδοξο: Να επιβαρύνεται η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως, χωρίς αυτό να έχει καμιά επίπτωση ούτε στις υποχρεώσεις, ούτε στα ίδια κεφάλαια.

Έτσι, όταν το 2024 λήξει η επιβάρυνση των λογιστικών κερδών της Epsilon Net από την επιβολή αυτών των εξόδων, η καθαρή θέση της εισηγμένης δεν θα έχει επηρεαστεί στο παραμικρό και το λογικότερο είναι πως το ειδικό αποθεματικό που θα έχει σχηματιστεί (ισόποσο των αθροιστικών ζημιών) θα μεταφερθεί προφανώς (αν και οι ορκωτοί ελεγκτές μέχρι σήμερα δεν έχουν δώσει σαφή απάντηση) στο λογαριασμό «κέρδη σε νέο» και θα είναι προς διάθεση των μετόχων!

Το παράδοξο είναι ότι το λογιστικό αυτό Πρότυπο έρχεται σε αντίθεση ακόμη και με τον κλασικό ορισμό που θεωρεί ως έξοδο «κάθε μείωση που παρουσιάζουν τα οικονομικά στοιχεία μιας επιχείρησης κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης, υπό τη μορφή μείωσης του ενεργητικού, ή αύξησης των υποχρεώσεων». Στην περίπτωση των stock options, ούτε μείωση του ενεργητικού έχουμε, ούτε αύξηση των υποχρεώσεων.

Το ερώτημα ωστόσο είναι το γιατί το συγκεκριμένο Πρότυπο προβλέπει τη δημιουργία αυτού του εξόδου, το οποίο μειώνει μεν την κερδοφορία της εταιρείας, αλλά στο τέλος του προγράμματος των stock options δεν την επιβαρύνει καθόλου;

Η απάντηση είναι πως θα πρέπει να ενημερώνονται οι μέτοχοι για το πόσο -θεωρητικά- κέρδισαν τα στελέχη σε βάρος τους (όχι σε βάρος της εταιρείας), ή εναλλακτικά για τον κίνδυνο που υπάρχει μήπως τα stock options που ψηφίστηκαν προς όφελος των στελεχών και των εργαζομένων δεν λειτουργήσουν ισόποσα υπέρ των συμφερόντων των μετόχων.

Η εφαρμογή αυτή του προτύπου προκάλεσε ζητήματα κατά το παρελθόν και σε άλλες εισηγμένες εταιρείες, μεταξύ των οποίων η Profile, η οποία το υιοθέτησε κανονικά, αλλά τα στελέχη της χρειαζόταν να εξηγήσουν σε επενδυτές ότι η μείωση των κερδών που είχε εμφανίσει τότε η εισηγμένη εταιρεία ήταν ουσιαστικά λογιστικός χειρισμός.