Οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου έχουν δαπανήσει 10.000 δολάρια για κάθε πολίτη, στην προσπάθειά τους να διορθώσουν τη χρηματοοικονομική κατάρρευση του προηγούμενου έτους.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του BBC, που βασίστηκαν στα στοιχεία που έδωσε το ΔΝΤ στους υπουργούς Οικονομίας του G20, οι χώρες αυτές έχουν ξοδέψει συνολικά 10 τρισ. δολάρια.

Η Βρετανία και η ΗΠΑ έχουν ξοδέψει τα περισσότερα χρήματα. Η πρώτη μάλιστα έχει δαπανήσει το 94% του ΑΕΠ της, ενώ οι ΗΠΑ το 25%. Τα ποσοστά αυτά ισοδυναμούν με 30.000 δολάρια ανά άτομο στη Βρετανία και 10.000 δολάρια στις ΗΠΑ.

Βέβαια, σημειώνει το BBC, το μεγαλύτερο μέρος αφορά σε πακέτα διάσωσης που δόθηκαν με τη μορφή εγγυήσεων στο τραπεζικό σύστημα και, καθώς οι τράπεζες εξέρχονται από την κρίση, οι κυβερνήσεις αναμένεται να πάρουν πίσω το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων.

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί άλλοι τρόποι για να υπολογιστεί η σοβαρότητα της κρίσης, η οποία οδήγησε στην πρώτη ύφεση έπειτα από 60 χρόνια.

Όλα δείχνουν την έκταση της ζημίας, τονίζοντας παράλληλα το γεγονός ότι αυτή είναι μεγαλύτερη για τις εύπορες χώρες - ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ και τη Βρετανία που διαθέτουν τους μεγαλύτερους χρηματοοικονομικούς κλάδους, οι οποίοι βρέθηκαν στην καρδιά της κρίσης.

Ιδιωτικές διαγραφές

Οι διαγραφές στον ιδιωτικό χρηματοοικονομικό κλάδο εκτιμώνται σε 4 τρισ. δολάρια, τα δύο τρίτα εκ των οποίων αφορούν σε ζημίες που υπέστησαν οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες όπως η Citigroup και η Royal Bank of Scotland.

Αν και οι μισές περίπου από αυτές τις ζημίες αφορούν σε διαγραφές κεφαλαίων από στεγαστικά δάνεια χαμηλής φερεγγυότητας, η βλάβη που προκάλεσε η κρίση επεκτάθηκε και σε άλλα τραπεζικά στοιχεία ενεργητικού, καθώς υπήρξαν μεγάλες διαγραφές και σε εμπορικά, στεγαστικά και σε επιχειρηματικά δάνεια.

Αυτές οι μεγάλες διαγραφές, που εξάλειψαν κέρδη 10 ετών του τραπεζικού τομέα, έχουν επίσης καταστήσει δύσκολο για τις τράπεζες να ξανασυγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια ώστε να έχουν την ασφάλεια να αρχίσουν και πάλι να δανείζουν.

Πολλοί ειδικοί εκτιμούν πως θα χρειαστούν χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να επιστρέψει ο δανεισμός στα επίπεδα προ της κρίσης, ενώ τα μειωμένα επίπεδα δανεισμού ήταν μία από τις βασικές αιτίες της οικονομικής επιβράδυνσης, σε συνδυασμό με την κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις χρηματιστηριακές αγορές.

Η παγκόσμια οικονομία συρρικνώνεται

Η παγκόσμια οικονομία εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί 2,3% φέτος, ή κατά περίπου 1 τρισ. δολάρια, απώλεια που θα επωμιστούν όλοι οι πολίτες και θα επηρεάσει ιδιαίτερα τον αυξανόμενο αριθμό των ανέργων.

Αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία συνήθως αυξάνεται με ρυθμό μεγαλύτερο του 2% ετησίως, τότε οι απώλειες στην παραγωγή που οφείλονται στην ύφεση ανέρχονται σε περίπου 2 τρισ. δολάρια - αν και μέρος αυτού ενδέχεται να αναπληρωθεί στο μέλλον.

Ωστόσο, προκειμένου να επιχειρηθεί η ενίσχυση της οικονομίας, οι κυβερνήσεις έχουν δανειστεί δισεκατομμύρια δολάρια μέσω πακέτων στήριξης.

Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια το χρέος του βρετανικού κράτους αναμένεται να αυξηθεί από τα 600 δισ. στερλίνες στο 1,4 τρισ. στερλίνες, ενώ το αμερικανικό χρέος ενδέχεται να διπλασιαστεί και να φτάσει στα 10 τρισ. δολάρια.

Αυτό το επιπλέον δημόσιο χρέος θα πρέπει να αποπληρωθεί από τους μελλοντικούς φορολογουμένους, η δυνατότητα των οποίων να δαπανούν χρήματα σε δημόσιες υπηρεσίες όπως η υγεία και η εκπαίδευση θα περιοριστεί σημαντικά. Ο τόκος επί του χρέους της βρετανικής κυβέρνησης το 2014 θα μπορούσε να είναι υψηλότερο απ' ό,τι ολόκληρος ο προϋπολογισμός για την εκπαίδευση, σύμφωνα με το BBC.

Η επίδραση στον πλούτο

Τέλος, και μεμονωμένα άτομα αισθάνονται πλέον λιγότερο πλούσια, ως αποτέλεσμα της πτώσης στην αξία των περιουσιακών τους στοιχείων. Όχι μόνο γιατί οι κατοικίες τους αξίζουν λιγότερο αλλά και διότι τα χρηματοοικονομικά τους στοιχεία, όπως οι μετοχές, έχουν επίσης χάσει μεγάλο μέρος της αξίας τους τους τελευταίους 12 μήνες.

Το BBC, σε συνεργασία με το Halifax, εκτιμά ότι ο εθνικός πλούτος της Βρετανίας που κατέχουν μεμονωμένα άτομα έχει μειωθεί κατά 815 δισ. στερλίνες τον τελευταίο χρόνο (σύγκριση του τέλους 2007 με το τέλος 2008), όπου η αξία των κατοικιών έχει παρουσιάσει κάμψη 15% και η αντίστοιχη άλλων χρηματοοικονομικών παγίων έχει μειωθεί κατά 9%. Από τα στοιχεία αυτά έχει αφαιρεθεί η αξία χρεών, π.χ. για στεγαστικά δάνεια.

Βέβαια, η κατανομή του πλούτου είναι τελείως άνιση και όσοι δεν κατέχουν ιδιόκτητες κατοικίες και δεν λαμβάνουν σύνταξη δεν θα αισθανθούν τόσο έντονα τις επιπτώσεις της κρίσης - εκτός και αν δυσκολεύονται να βρουν δουλειά.

Όμως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ύφεση φρενάρει τα γενικότερα σχέδια για δαπάνες των πολιτών και ως εκ τούτου κάνει ακόμα πιο έντονη την αίσθηση της κρίσης.

Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος πριν επιστρέψουμε στην εποχή εκείνη όπου ο κόσμος δανειζόταν έναντι της ονομαστικής αξίας της αύξησης στην αξία της κατοικίας του προκειμένου να αγοράσει πακέτα διακοπών και τηλεοράσεις. Και όπως γίνεται ξεκάθαρο από αυτά τα στοιχεία, όλοι μας θα πληρώνουμε το τίμημα της κατάρρευσης της Lehman Brothers για αρκετό καιρό ακόμα, καταλήγει η έρευνα του BBC.