Στις 18 Μαρτίου η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προχώρησε σε απαγόρευση του short selling, επειδή έκρινε πως το συγκεκριμένο επενδυτικό εργαλείο θα μπορούσε να επιφέρει έντονες παρενέργειες στη χρηματιστηριακή μας αγορά, λόγω του γενικότερου κλίματος έντονης αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού.
Πάγια άποψή μου είναι ότι η απαγόρευση λειτουργίας καθιερωμένων επενδυτικών εργαλείων περισσότερο ζημιά προκαλεί, παρά οφέλη, ακόμη και σε περιόδους κρίσεων. Και επίσης πως αν κατά μεγάλη εξαίρεση χρειαστεί να επιβληθεί κάποια τέτοια απαγόρευση, αυτή επιβάλλεται να έχει βραχυπρόθεσμη διάρκεια (π.χ. έως δύο-τρεις ημέρες και όχι για περισσότερο από ένα μήνα και… βλέπουμε) προκειμένου να ενημερωθεί επαρκώς το επενδυτικό κοινό για τις εξελίξεις και να πράξει αναλόγως.
Άποψή μου είναι ότι τέτοιες απαγορεύσεις:
Πρώτον, δεν μπορούν να αποτρέψουν μεσοπρόθεσμα την πτώση μιας μετοχής, ή ενός δείκτη. Αυτό έχει πολλές φορές αποδειχτεί κατά το παρελθόν, ανά τον κόσμο.
Δεύτερον, πολύ συχνά, οι όποιες απαγορεύσεις επιβάλλονται με καθυστέρηση. Για παράδειγμα, όταν επιβλήθηκε η απαγόρευση στην Ελλάδα (18 Μαρτίου) ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ βρισκόταν στις 487,35 μονάδες, δηλαδή 47% χαμηλότερα από την 20η Φεβρουαρίου (913,08 μονάδες). Αν λοιπόν η πρόθεση ήταν να μην υπάρξει βίαια πτώση, αυτό δεν αποφεύχθηκε, καθώς κατά το μήνα που είχε προηγηθεί ο Γενικός Δείκτης είχε καταγράψει απώλειες 47%!
Επίσης, το να υποστηρίξει κάποιος ότι η ανάκαμψη που έχει σημειώσει ο Γενικός Δείκτης από την ημέρα των απαγορεύσεων έως σήμερα (γύρω στο 10%) οφείλεται στην απουσία του sort selling και όχι στα τεράστια πακέτα οικονομικής στήριξης από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είναι απολύτως εσφαλμένο. Άλλωστε, εντονότατες (ακόμη και ενδοσυνεδριακές) μεταβολές τιμών εξακολουθούν να παρατηρούνται όλο αυτό το διάστημα, παρά την απαγόρευση του short selling.
Και τρίτον, η απουσία του short selling στερεί την αγορά από ευελιξία, ταχύτητα αντίδρασης, διαφάνεια και όγκο συναλλαγών. Επιπρόσθετα, απαγορεύει σήμερα σε έναν επενδυτή να τοποθετηθεί long σε ένα μετοχικό χαρτοφυλάκιο και να αντισταθμίσει τον κίνδυνο, εάν αυτό το χαρτοφυλάκιο δεν έχει τη δομή και την αναλογία ενός δείκτη.
Πώς, για παράδειγμα, θα καλυφθεί έναντι του κινδύνου ένας επενδυτής, ο οποίος για τους δικούς του λόγους δεν θέλει να τοποθετηθεί σε τράπεζες; Πώς θα «ασφαλιστεί» ένα χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει μετοχές σοβαρότατων εταιρειών για τις οποίες όμως δεν υπάρχει παράγωγο;
Και εξηγούμαι: Στις μετοχές που έχουν παράγωγα επιτρέπεται σήμερα η χρήση ανοιχτής πώλησης, ένα προς ένα με την μετοχή που υπάρχει στο χαρτοφυλάκιο, ώστε να κλειδωθεί η τιμή (να αντισταθμιστεί δηλαδή η αξία της συγκεκριμένης μετοχής). Επίσης, για να ασφαλίσουμε με συμβόλαια του δείκτη μας -με βάση τα ισχύοντα- πρέπει να έχουμε «καλάθι» του δείκτη.
Ωστόσο, τι γίνεται στην περίπτωση ενός περισσότερο επιθετικού χαρτοφυλακίου, που έχει και μετοχές εκτός δείκτη, στην περίπτωση που θέλει να ασφαλίσει τις υπάρχουσες τιμές; Το χαρτοφυλάκιο αυτό είναι καταδικασμένο; Δεν έχει δικαίωμα να κάνει την σχετική στάθμιση και να ασφαλίσει την θέση του και να νοιώσει ασφαλής ο επενδυτής (Έλληνας ή ξένος, ιδιώτης ή θεσμικός); Και μιλάμε για επενδυτή και όχι για κερδοσκόπο.
Η απάντηση είναι πως δεν μπορεί να προστατευθεί και έτσι ο συγκεκριμένος επενδυτής είναι πιθανόν είτε να πουλήσει το υπάρχον μετοχικό χαρτοφυλάκιό που διαθέτει, είτε να μην προχωρήσει στην αγορά του, αν σχεδίαζε κάτι τέτοιο.
Σε κάθε περίπτωση, οι διαχειριστές χαρτοφυλακίου έχουν λιγότερα προϊόντα για να ασφαλίσουν τα χαρτοφυλάκια των πελατών τους και επίσης μειώνεται η αξία των συναλλαγών, τόσο στην χρηματιστηριακή αγορά, όσο και αγορά παραγώγων.
* Ο κ. Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι πρόεδρος της NUNTIUS ΑΧΕΠΕΥ