Η πανδημία του κορωνοϊού επέφερε δραστική μείωση της τουριστικής δραστηριότητας σε όλο τον κόσμο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού εκτιμά ότι η μείωση των εσόδων το 2020 σε σχέση με το 2019 θα υπερβεί το 60% και ίσως πλησιάσει και το 80%.
Mέσα σε αυτό το περιβάλλον, ισχυρές απώλειες κατέγραψε και ο ελληνικός τουρισμός. Όμως, η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών έχει δείξει πως ο τουρισμός είναι μια δραστηριότητα που βρίσκεται σε μακροχρόνια ανοδική τάση και ανακάμπτει από τις υφέσεις.
Το 2019 ήταν η χρονιά που ο ελληνικός τουρισμός πέτυχε τις καλύτερες επιδόσεις που είχε ποτέ. Το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) αποτύπωσε σε δύο μελέτες του τη σημαντική συμβολή που είχε ο τουριστικός τομέας στην ελληνική οικονομία και την απασχόληση, οι οποίες αποστέλλονται για λόγους ενημέρωσης. Τα βασικά ευρήματα της μελέτης με θέμα: «Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2019» έχουν ως εξής:
- Ο τουρισμός συνέβαλε άμεσα στην οικονομία της χώρας με 23,4 δισ. ευρώ (+10,9% ή + 2,3 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2018) ενώ συνολικά (άμεσα και έμμεσα) συνέβαλε από 51,6 δισ. ευρώ έως 62,1 δισ. ευρώ. Η άμεση δραστηριότητα του τουρισμού αντιστοιχεί στο 12,5% του ΑΕΠ και η συνολική από 27,5% έως 33,1%.
- Η αύξηση της άμεσης συνεισφοράς του τουρισμού εκτιμάται σε 2,3 δισ. ευρώ, όταν η συνολική αύξηση του ΑΕΠ το 2019 ήταν 2,7 δισ. ευρώ.
- Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από τον τουρισμό συμπεριλαμβανομένων των εισπράξεων από τις μεταφορές κάλυψαν το 89% του ελλείματος του ισοζυγίου αγαθών. Οι εισπράξεις αυτές ισούνται με το 78% των εισπράξεων από τις εξαγωγές όλων των άλλων προϊόντων που εξάγει η χώρα, εξαιρουμένων των εισπράξεων από εξαγωγή πλοίων και καυσίμων.
- Στην αιχμή της τουριστικής περιόδου, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό αντιστοιχούσαν άμεσα στο 17,1% της απασχόλησης και συνολικά (άμεσα και έμμεσα) μεταξύ 37,6% και 45,2%.
- Ο τουριστικός τομέας είχε σημαντική επενδυτική δραστηριότητα ύψους 3,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 1,2 δισ. ευρώ σε εγχώρια προστιθέμενη αξία.
- Εντυπωσιακή είναι η συμμετοχή του τουρισμού στην οικονομική δραστηριότητα των Περιφερειών της Κρήτης, των Ιονίων Νήσων και του Νοτίου Αιγαίου.
Η απασχόληση στα καταλύματα
Στη δεύτερη μελέτη με θέμα: «Η απασχόληση στα καταλύματα και την εστίαση και τους λοιπούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, 2010-2019», τα βασικά ευρήματα έχουν ως εξής:
- Η απασχόληση στα καταλύματα και στην εστίαση κατέγραψε το τρίτο τρίμηνο του 2019 τον υψηλότερο αριθμό απασχολούμενων (429,2 χιλ.) από το 2010.
- Τα καταλύματα και η εστίαση έφθασαν να αντιπροσωπεύουν το 10,8% της συνολικής απασχόλησης στο τρίτο τρίμηνο του 2019 (από 7,7% το 2010).
- Η μερική απασχόληση στην Ελλάδα, τόσο στα καταλύματα και στην εστίαση (17,9%) όσο και στους λοιπούς κλάδους (8,3%) είναι περίπου η μισή σε σύγκριση με τα επίπεδα της ΕΕ-28 (32,6% και 19,5% αντίστοιχα).
- Οι κυριότερες ηλικιακές ομάδες απασχολούμενων στα καταλύματα και στην εστίαση προέρχονται από τις ηλικίες 30-44 ετών (τρίτο τρίμηνο 2019: 37,6%), ενώ παράλληλα ο τομέας προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες απασχόλησης σε ομάδες του πληθυσμού που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
- Την περίοδο 2010-2019 παρατηρείται αποκλιμάκωση της ανασφάλιστης εργασίας:
- Καταλύματα: -33,4%, από 2,1 χιλ. το 2010 σε 1,4 χιλ. το 2019
- Εστίαση: -39,5%, από 20,5 χιλ. το 2010 σε 12,4 χιλ. το 2019
- Λοιποί κλάδοι: -45,5%, από 156,8 χιλ. το 2010 σε 85,5 χιλ. το 2019